Phóng viên trẻ: Cơ hội & thách thức

Tác giả cùng lực lượng chức năng lội vào “rốn ngập” Nam Phương Tiến năm 2018

Nghề báo: Cơ hội nhiều, thách thức không ít

Hơn 8 năm trước, khi còn học tập trên giảng đường đại học, là sinh viên báo chí, tôi mơ ước trở thành một nhà báo chuyên nghiệp, đặc biệt là mong muốn được theo dõi ngành nội chính, điều tra pháp luật. Hồi ấy, mỗi lần cùng các bạn tham gia các chuyên đề đi tìm hiểu tư liệu để viết bài điều tra, chúng tôi hăm hở, háo hức sục sạo, mò mẫm khắp các hang cùng ngõ hẻm để thu thập thông tin, tìm hiểu sự việc. Đi nhiều, gặp không ít, nhưng có lẽ tư liệu chưa đủ sức nặng để trở thành tác phẩm điều tra đúng nghĩa.

Lúc ấy, khó khăn nhiều nhưng “giấc mơ” điều tra cứ thôi thúc chúng tôi đi, tìm, hiểu và viết. Nhiều lứa sinh viên lúc ấy lao vào thể loại điều tra như một mảng miếng “xịn xò” và “oai”. Có lẽ những khó khăn lúc ấy chúng tôi đã nghĩ là nhất rồi, vì thiếu kinh nghiệm, sinh viên báo chí đi viết bài, không thẻ, không giấy tờ, không mối quan hệ... Thế nhưng sau 8 năm lăn lộn với nghề, tôi thấm thía nhiều góc khuất mà có trải qua mới hiểu. Nghề báo đối với phóng viên trẻ không chỉ khó khăn vì quy chế phát ngôn không trả lời báo chí qua điện thoại, vì mối quan hệ hạn hẹp mà lẩn khuất phía sau đôi khi còn có những sự thật gai góc. Cạnh tranh với báo bạn làm sao để có được thông tin nhanh, chính xác nhất và phải chạy đua với chính các thông tin trên mạng xã hội trong thời kỳ bùng nổ thông tin như hiện nay.

Áp lực làm sao để có thông tin nhanh, chính xác mà vẫn phải chuyên sâu, thông tin phải “đắt”, nội dung phải hay, ảnh phải “chất” thực sự không còn là câu chuyện đùa đối với phóng viên trẻ.

Trong giai đoạn hiện nay, đối với người trẻ làm báo cơ hội nhiều, thách thức cũng chẳng ít. Khi người trẻ làm báo được trang bị kiến thức căn bản và kết hợp máy móc hiện đại, khả năng kết nối và truyền tải thông tin siêu nhanh, nhiều tác phẩm thật sự chất lượng đã ra đời. Người làm báo trẻ có thể tận dụng thế mạnh thông tin của mạng xã hội để phát hiện, triển khai các vấn đề thời sự, cần báo chí đi sâu phản ánh.

Thế nhưng, nếu không chủ động sáng tạo, phát hiện những vấn đề thật sự trong đời sống, mà chỉ chạy theo tin tức một cách hời hợt thì người trẻ làm báo cũng dễ dàng sa vào sự chây ì, lười biếng trong tư duy. Những tác phẩm chỉ có tính chất thông báo, thông tin khiến độc giả đọc rồi quên ngay như hàng nghìn, hàng vạn tin bài trên báo chí mỗi ngày, chứ không đào sâu, chỉ rõ, lý giải được nguyên nhân, đưa ra giải pháp để hóa giải vấn đề, tạo dấu ấn cho tác phẩm, tác giả, khiến người đọc tâm đắc, hài lòng.

Phóng viên tiếp cận đối tượng gây ra vụ cướp ngân hàng

Nghề báo: Không đam mê dễ bỏ cuộc

Tôi có vài người bạn sau khi ra trường lao vào nghề báo bằng cả tâm thế sục sôi đầy nhiệt huyết của tuổi trẻ, thế nhưng, sau quãng từ 3 đến 5 năm, bạn bỗng dưng chuyển cơ quan, “nhảy” việc, tìm đến cơ hội khác như làm truyền thông doanh nghiệp, kinh doanh buôn bán…

Có lắng nghe câu chuyện của bạn tôi cũng hiểu những cái khó của người trẻ làm báo hiện nay. Áp lực về số lượng tin bài, áp lực về chất lượng sản phẩm, áp lực về kinh tế báo chí... Có những đêm vừa đặt lưng xuống giường, điện thoại rung bần bật báo tin cháy, trọng án hay những tin bài thời sự cần nhanh chóng cập nhật, đăng tải. Cũng có những khi xảy ra tai nạn giao thông, sự cố, thiên tai, bão lũ… cần có mặt tại hiện trường để đưa tin, hít đủ khói độc của vụ cháy để chụp ảnh, hay lội nước đến thắt lưng để vào được “rốn lũ” ngập lụt…

Mỗi khi có tai nạn, cháy nổ, sự việc nguy hiểm, người ta tìm đường lao ra còn những người làm báo lại tìm cách lao vào nhanh nhất để có được thông tin, những tấm ảnh chân thực nhất. Khó khăn và cả sự nguy hiểm luôn thường trực!

Đối với nhà báo trẻ là nữ giới khó khăn thật sự nhiều hơn. Câu chuyện làm sao để cân đối giữa công việc và cuộc sống gia đình, vừa có thời gian chăm sóc con cái vừa có thể dấn thân với nghề, không ngại lao vào các “điểm nóng”, đưa tin vào giờ khuya, nơi nguy hiểm… Hay đơn giản hơn, để tác phẩm báo chí có chất lượng, mang hơi thở cuộc sống, tránh “làm báo… “salon” thì những nhà báo nữ cũng phải đánh đổi rất nhiều thời gian, công sức và cả sự hy sinh. Điều đó, cần rất nhiều sự chia sẻ, thấu hiểu và đồng cảm của gia đình. Nếu không cân đối được giữa công việc và gia đình, thật sự nghề báo không phải là nghề dành cho những người không chịu được áp lực.

Chẳng những vậy, cái nghề hàng ngày cần mẫn với những con chữ cho chúng tôi có cơm-áo-gạo-tiền để nuôi sống bản thân và gia đình nhưng chẳng thể “giàu bất thường”. Chính vì vậy, nghề báo thực sự nếu không đam mê, dễ bỏ cuộc, nghề báo không chỉ có màu hồng như bao người vẫn nghĩ.

Khó khăn là thế, vất vả là vậy, thế nhưng đối với tôi mỗi ngày không tiếp nhận thông tin, được đi, được viết, có lẽ ngày ấy thật… trống rỗng. Nghề báo đầy rẫy những khó khăn nhưng vẫn trải đầy những thú vị và niềm vui, hạnh phúc khi được sống với nghề. Chúng tôi cảm thấy hạnh phúc khi phát hiện và truyền tải những hình ảnh, người tốt, việc tốt trong cuộc sống đến với người đọc như chuyện anh Nguyễn Ngọc Mạnh - một tay cứu, đỡ bé gái rơi từ tầng 13 chung cư xuống đất; hay chuyện về những “người hùng” lao vào lửa dùng búa phá tường, trèo lan can cứu người mắc kẹt trong các vụ cháy…

Chúng tôi cũng thở phào nhẹ nhõm và xúc động khi được tiếp cận những thông tin lực lượng cứu nạn, người dân cứu được người mắc kẹt trong các vụ tai nạn, sự cố, điển hình là hình ảnh chiến sĩ Công an lao vào giữa dòng lũ dữ để cứu người.

Chúng tôi khóc, đau xót và lặng người khi chứng kiến, cập nhật những thông tin về cán bộ, chiến sĩ Công an nhân dân tử vong khi tham gia cứu người, bị thương trên đường làm nhiệm vụ…

Những người làm báo như chúng tôi đau với nỗi đau của người dân và hạnh phúc khi chứng kiến những sự việc hàng ngày xảy ra trong đời sống. Bởi thế, nghề báo nuôi sống tâm hồn, trái tim những người làm báo, vượt qua khó khăn để sáng tạo, đưa những thông tin hữu ích đến với công chúng.