Phụ nữ mang thai cần biết cách chủ động phòng sinh con non tháng, nhẹ cân

1. Những nguy cơ với trẻ sinh non

Đang điều trị tại khoa Hồi sức sơ sinh - Trung tâm Sơ sinh, Bệnh viện Phụ sản Trung ương có trường hợp con của chị L.K. (ở Bắc Giang) sinh ở tuần thứ 33, nặng 1,6 kg, nhập viện với chẩn đoán bị suy hô hấp độ 3, sinh non tháng với tình trạng khó thở, thở rên, tím toàn thân. Ngay sau khi tiếp nhận bệnh nhân, các bác sĩ tiến hành nuôi dưỡng tĩnh mạch, hỗ trợ thở CPAP (thở áp lực dương liên tục) và ăn sữa qua sonde dạ dày và dùng kháng sinh phối hợp. Sau nhiều ngày điều trị, sức khỏe hai mẹ con đã ổn định.

Trường hợp thai phụ M.V. 28 tuổi (Tam Điệp - Ninh Bình) cho biết, khi mang thai, thai phụ thấy sức khỏe không có gì bất thường, vẫn đi lại, làm việc bình thường. Tuy nhiên, vào tuần thứ 25, M.V. đột nhiên ra máu, vỡ ối phải cấp cứu ở bệnh viện Sản - Nhi tỉnh và may mắn được mổ cấp cứu kịp thời để cứu sống hai mẹ con.

PGS.TS. Trần Danh Cường, Giám đốc, Bệnh viện Phụ sản Trung ương thăm hỏi sức khỏe, động viên 2 mẹ con sinh non ở tuần thai 27 tuần, 2 ngày, nặng chỉ 400gr tại BV.

Con đầu lòng sinh ra bình thường khỏe mạnh, chị T.T (Đông Anh, Hà Nội) nghĩ là cứ đến ngày đến tháng con tiếp theo sẽ chào đời. Thế nhưng, 32 tuần chị đã bị vỡ ối không rõ nguyên nhân và buộc phải mổ cấp cứu lấy thai. Em bé chỉ nặng 1,2 trong 1 tháng nằm viện điều trị, con mắc tất cả các bệnh lý trẻ sinh non hay gặp như suy hô hấp, vàng da, thiếu máu…

Đó là những trường hợp thai phụ sinh non được cấp cứu thành công, tuy nhiên vẫn còn những trường hợp thai phụ sinh non không cứu được em bé hoặc em bé bị những di chứng nặng nề. Theo các chuyên gia sản khoa, em bé được sinh ra càng sớm thì nguy cơ tử vong hoặc khuyết tật nghiêm trọng càng cao. Những em bé sống sót có thể gặp các vấn đề về hô hấp, đường ruột (tiêu hóa) và chảy máu não. Các vấn đề dài hạn có thể bao gồm chậm phát triển về trí tuệ, không đáp ứng các mốc phát triển theo độ tuổi của trẻ, vận động…

2. Nguyên nhân trẻ bị sinh non

Theo Tổ chức Y tế thế giới, hằng năm trên thế giới có khoảng 4 triệu trẻ sơ sinh bị tử vong, trong đó khoảng 60 - 80% trẻ sơ sinh tử vong có liên quan đến sinh non.

Trẻ sinh non tháng, nhẹ cân là trẻ chào đời chưa đủ tháng, thai kỳ chấm dứt từ 22 tuần đến trước 37 tuần và cân nặng dưới 2.500g. Tỷ lệ sinh non chiếm khoảng 5 - 15% trong các trường hợp sinh.

Có nhiều nguyên nhân gây nên tình trạng sinh non tháng, nhẹ cân ở trẻ, như: điều kiện sống của phụ nữ đang mang thai kém, lao động nặng trong quá trình mang thai hoặc thai phụ dưới 16 tuổi hoặc trên 35 tuổi mới mang thai lần đầu, phụ nữ mang thai hút thuốc lá cũng có nguy cơ sinh con non tháng hoặc thai phụ có cân nặng, chiều cao quá thấp, thai phụ không khám thai định kỳ, chế độ dinh dưỡng nghèo nàn, không tiêm phòng...

Ngoài các yếu tố trên thì thai phụ nào có tiền sử nạo phá thai hoặc sảy thai tự nhiên nhiều lần, có tiền căn sinh non thì nguy cơ sinh non tái phát từ 25 - 50%. Mặt khác, thai phụ có khối u, dị dạng ở tử cung, có bệnh mạn tính như: tim mạch, tăng huyết áp, nhiễm trùng… cũng gây nên hiện tượng sinh non. Những phụ nữ có sang chấn trong quá trình mang thai sẽ có tỷ lệ sinh non cao. Dự phòng sinh non cần chú ý ở ba tháng cuối thai kỳ. Những bà mẹ mang đa thai ít sinh đủ tháng, thường vỡ ối sớm, khoảng 10 - 20% sinh non.

3. Dự phòng sinh con non tháng, nhẹ cân

Mẹ bầu phải đi khám thai định kỳ hoặc theo lịch hẹn của bác sĩ để phát hiện sớm các bệnh lý của người mẹ và những bệnh lý bất thường của thai nhi.

Phụ nữ độ tuổi mang thai và kết hôn cần được tìm hiểu về việc chăm sóc, bảo vệ sức khỏe trong thời kỳ mang thai. Theo các bác sĩ chuyên khoa sản, phụ nữ mang thai có thể tự phát hiện dấu hiệu nguy cơ dọa sinh non như: đau bụng, ra máu, ra dịch âm đạo, đau lưng, rỉ ối, vỡ ối... để chủ động đến cơ sở y tế sớm nhất để được hướng dẫn điều trị tại nhà bằng chế độ ăn uống, nghỉ ngơi, sinh hoạt hợp lý, không nên thức khuya hoặc phải nhập viện để được can thiệp sớm....

Các bà mẹ mang thai nên tránh làm việc nặng, phải đi khám thai định kỳ hoặc theo lịch hẹn của bác sĩ, xét nghiệm phát hiện sớm các bệnh lý của người mẹ và những bệnh lý bất thường của thai nhi có thể đe dọa sinh non để có biện pháp can thiệp kịp thời; đồng thời bổ sung vi chất thường xuyên.

Việc trẻ bị sinh non tháng, nhẹ cân không chỉ có nguy cơ đe dọa tính mạng trẻ ngay từ lúc mới lọt lòng mà còn để lại những di chứng về sau. Vì vậy, chủ động phòng sinh con non tháng, nhẹ cân là việc làm vô cùng quan trọng để trẻ được sinh ra hoàn toàn khỏe mạnh.

NHS. Đỗ Thanh Huyền