Phụ nữ Việt Nam: Từ 'nhà bếp' ra thế giới!

Nhân kỷ niệm Ngày quốc tế Phụ nữ 8/3, chúng ta cùng nhìn lại vai trò của người phụ nữ Việt Nam từ gia đình, xã hội và vươn tầm quốc tế và cùng trả lời câu hỏi nguồn sức mạnh ở đâu để phụ nữ Việt Nam có thể hoàn thành hết các sứ mệnh này.

Những nữ chiến sĩ trong một đội dân quân tự vệ ở miền Bắc năm 1967. (Nguồn: TASS/GettyImages)

Phụ nữ Việt Nam trong con mắt của nam giới và trong ánh nhìn của xã hội truyền thống dường như chỉ quẩn quanh trong “bếp” với chiếc tạp dề, với những tất bật lo toan cho chồng, cho con. Cũng dễ hiểu thôi, bởi nếu xét về nhận diện văn hóa, Việt Nam là một trong những nước có ảnh hưởng bởi văn hóa Trung Hoa, đặc biệt là Nho giáo. Mà người phụ nữ trong quan niệm của Nho giáo luôn giữ những chuẩn mực đạo đức nghiêm ngặt mà Tam tòng, Tứ đức được xem là những phẩm chất hàng đầu. Hình ảnh những bà, chị, mẹ Việt Nam tần tảo một nắng hai sương chăm chồng, lo cho con thành đạt.

Hạnh phúc của người phụ nữ là hạnh phúc của người chồng, người con. Niềm vui của người phụ nữ cũng là niềm vui của chồng con. Sướng hay khổ của người phụ nữ cũng là “chọn” được đúng người chồng, nếu “chẳng may” lấy được người chồng tốt thì đó là người phụ nữ có phúc, nếu “chẳng may” lấy phải anh “chẳng ra gì” thì coi như cuộc đời của người phụ nữ “đã xong”, phải sống tủi cực đến suốt đời. Thế giới của người phụ nữ cũng chỉ quanh quẩn trong nhà, trong gia đình. Chúng ta vẫn còn nghe đâu đó, những người mẹ nói với con rằng: “con là tất cả của mẹ”, người vợ nói với chồng “bố con anh là tất cả”... Giới hạn của người phụ nữ cũng là chồng con, là gia đình.

Nhìn lại quá trình đấu tranh dựng nước và giữ nước của Việt Nam, ta thấy một mặt khác của người phụ nữ. Chúng ta tự hào nhưng cũng không khỏi xót xa khi những người phụ nữ Việt Nam sớm phải gánh vác những công việc lớn của đất nước: đánh giặc, giữ nước, nuôi ba quân và chờ chồng trở về. Nhiều người đã không chờ được vì chồng – con đã hy sinh và một mình phải gánh vác việc vừa làm mẹ, làm cha trong gia đình, vừa phải hoàn thành trách nhiệm đối với xã hội – lao động, sản xuất.

Như vậy, phụ nữ Việt Nam chưa bao giờ chỉ ở “trong bếp”. Chúng ta có những bà mẹ Việt Nam vĩ đại trong truyền thuyết như Mẹ Âu Cơ, Mẹ Thánh Gióng; chúng ta lại có những nữ anh hùng làm cho quân giặc khiếp sợ như Bà Trưng, Bà Triệu, Lê Chân, Nguyễn Thị Minh Khai, chị Ba Định...; chúng ta có những người phụ nữ trí tuệ, có tấm lòng rộng mở, có thể làm thay đổi cả lịch sử của dân tộc như Thái hậu Dương Vân Nga, Nguyên phi Ỷ Lan...; chúng ta có cả những người phụ nữ trí tuệ, sắc sảo làm cho cả thế giới thán phục như Nguyễn Thị Bình... Vì vậy, khác với nhận định cho rằng, người phụ nữ Việt Nam truyền thống chỉ quẩn quanh trong gia đình, chỉ vun vén, chăm lo hạnh phúc riêng.

Những danh hiệu cao quý dành cho phụ nữ hiện nay như “Ba đảm đang”, “Giỏi việc nước, đảm việc nhà” vẫn cứ làm chúng tôi trăn trở bởi, làm thế nào phụ nữ có thể làm giỏi, làm xuất sắc tất cả những nhiệm vụ ấy? Một ngày có 24 tiếng, ở cơ quan, người phụ nữ vẫn phải đảm nhiệm hết các công việc. Chắc chắn, không còn cơ quan nào “thông cảm” cho nhân viên không hoàn thành nhiệm vụ chỉ vì là phụ nữ.

TS. Bùi Thị Thủy