Phường Ba Đình: Nâng cao tầm giá trị di sản, thúc đẩy công nghiệp văn hóa

Phó Bí thư Thường trực Thành ủy Nguyễn Văn Phong chúc mừng Ban Chấp hành Đảng bộ phường Ba Đình nhiệm kỳ 2025-2030.

Vị trí đặc biệt, kho báu di sản vô giá

Phường Ba Đình giữ vị trí đặc biệt quan trọng đối với Thủ đô Hà Nội và cả nước, là trung tâm đầu não về chính trị, hành chính, ngoại giao của quốc gia, đồng thời tập trung nhiều di tích lịch sử và di sản văn hóa quý giá.

Ba Đình tự hào là nơi hội tụ tinh hoa lịch sử nghìn năm, lưu giữ hệ thống di tích và di sản văn hóa có giá trị đặc biệt. Nổi bật trong đó là Trung tâm Hoàng thành Thăng Long - Di sản Văn hóa Thế giới được UNESCO công nhận, minh chứng sống động cho chiều sâu lịch sử và bản sắc dân tộc. Tại Quảng trường Ba Đình lịch sử, ngày 2-9-1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã long trọng đọc Tuyên ngôn Độc lập, khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, mở ra kỷ nguyên mới cho dân tộc Việt Nam. Gắn liền với hình ảnh của Bác, Khu di tích Phủ Chủ tịch là nơi Người sống và làm việc từ sau Ngày Giải phóng Thủ đô (tháng 10-1954) cho đến những năm cuối đời, trở thành “địa chỉ đỏ” thiêng liêng, lưu giữ nhiều kỷ vật vô giá. Ba Đình còn là nơi đặt trụ sở của Trung ương Đảng, Phủ Chủ tịch, Quốc hội, Chính phủ, cùng nhiều bộ, ngành trung ương, đại sứ quán và văn phòng đại diện của các tổ chức quốc tế, khẳng định vị thế đặc biệt của phường trong lòng Thủ đô và cả nước.

Mang trong mình lớp trầm tích văn hóa cùng dấu ấn của những giai đoạn lịch sử quan trọng suốt hơn một nghìn năm phát triển, Ba Đình là nơi hội tụ giữa quá khứ và hiện tại, giữa truyền thống văn hóa và hành trình cách mạng của dân tộc. Nơi đây lưu giữ ký ức về kinh đô Thăng Long xưa, đồng thời gắn liền với quá trình hình thành Nhà nước Việt Nam hiện đại, hội tụ đầy đủ tiềm năng và thế mạnh để phát triển các ngành công nghiệp văn hóa, du lịch của Thủ đô.

Sau quá trình sắp xếp tổ chức bộ máy và điều chỉnh địa giới hành chính, phường Ba Đình tự hào sở hữu hệ thống di tích lịch sử - văn hóa phong phú và đa dạng như Quảng trường Ba Đình - Lăng Chủ tịch Hồ Chí Minh, Hoàng thành Thăng Long, chùa Một Cột, đền Quán Thánh, đền Thủy Trung Tiên... Bên cạnh đó là nhiều giá trị văn hóa phi vật thể quý báu như các lễ hội truyền thống, nghề thủ công của kinh thành Thăng Long và ẩm thực đặc trưng Hà Nội. Đây chính là những tiềm năng, lợi thế để phường Ba Đình khai thác và phát huy, không chỉ phục vụ công tác giáo dục truyền thống, nghiên cứu khoa học mà còn góp phần thúc đẩy phát triển văn hóa và du lịch bền vững.

Tuy nhiên, công tác bảo tồn và phát huy các giá trị di sản hiện nay đang phải đối mặt với không ít khó khăn, thách thức. Tốc độ đô thị hóa nhanh chóng tạo áp lực lớn lên không gian cảnh quan của các di tích lịch sử. Nhiều loại hình di sản văn hóa phi vật thể đứng trước nguy cơ mai một do thiếu lực lượng kế thừa và môi trường phát triển phù hợp. Trong khi đó, các hoạt động du lịch khai thác giá trị di sản, di tích lịch sử tuy đã được hình thành nhưng còn đơn điệu, thiếu sự đa dạng và đồng bộ.

Đánh thức tiềm năng, giá trị di sản

Với vị trí là địa bàn trung tâm đầu não của đất nước và sở hữu kho tàng di tích, di sản phong phú, phường Ba Đình có nhiều lợi thế đặc biệt trong phát triển văn hóa. Ngay sau khi hoàn thành việc sắp xếp tổ chức bộ máy chính quyền hai cấp và điều chỉnh địa giới hành chính, phường đã xác định: cùng với nhiệm vụ bảo đảm an ninh chính trị, trật tự an toàn xã hội, việc phát huy giá trị di sản và thúc đẩy phát triển công nghiệp văn hóa là một trong những nhiệm vụ trọng tâm của cả hệ thống chính trị.

Thời gian qua, mặc dù phải tập trung triển khai nhiều nhiệm vụ chính trị quan trọng của chính quyền địa phương hai cấp, nhưng phường Ba Đình vẫn chủ động phối hợp với Sở Du lịch Hà Nội tổ chức chương trình “Sắc đỏ Ba Đình”. Hoạt động này nhằm quảng bá, xúc tiến thương mại, xây dựng điểm đến du lịch và phát triển các sản phẩm du lịch văn hóa - lịch sử - di sản của địa phương. Chương trình được tổ chức đúng dịp kỷ niệm 80 năm Cách mạng Tháng Tám thành công và Quốc khánh 2-9, tạo dấu ấn đậm nét trong chuỗi các hoạt động kỷ niệm.

Cũng trong dịp này, phường đã đưa vào vận hành tour đêm “Con đường di sản” thuộc dự án Tuyến tàu điện số 6, kết nối các điểm tham quan quanh hồ Trúc Bạch như đền Quán Thánh, đền Thủy Trung Tiên, khu phố ẩm thực đêm và làng Đúc Đồng Ngũ Xã. Hình thức du lịch độc đáo này đã thu hút hơn 50.000 lượt du khách, tạo nên không gian trải nghiệm hấp dẫn cho người dân và du khách trong, ngoài nước. Chương trình không chỉ góp phần quảng bá các giá trị văn hóa - lịch sử mà còn xây dựng hình ảnh Thủ đô sáng tạo, giàu bản sắc; đồng thời đưa phường Ba Đình trở thành một điểm đến văn minh, thân thiện và ấn tượng.

Song song với đó, phường đã hoàn thành công trình chỉnh trang Tháp nước Hàng Đậu và cải tạo, chỉnh trang đô thị tuyến phố Hàng Than, góp phần làm đẹp cảnh quan và tạo thêm điểm nhấn cho khu vực.

Trong nhiệm kỳ 2025 - 2030, để tiếp tục bảo tồn, phát huy giá trị di sản và phát triển văn hóa - du lịch trên địa bàn, phường Ba Đình sẽ triển khai các giải pháp đồng bộ. Trước hết là bảo tồn, trùng tu các di tích lịch sử - văn hóa quan trọng; khôi phục và duy trì các lễ hội truyền thống với sự tham gia của các tổ chức, doanh nghiệp và người dân. Phường cũng khuyến khích phục dựng, phát triển các loại hình nghệ thuật dân gian, nghề thủ công truyền thống như đúc đồng Ngũ Xã, sản xuất các sản phẩm từ cốm phố Hàng Than, qua đó gìn giữ bản sắc và tạo thêm sản phẩm du lịch đặc trưng.

Trong thời gian tới, phường Ba Đình sẽ tiếp tục gắn chặt công tác phát triển kinh tế - xã hội với bảo tồn di sản. Phường sẽ thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa truyền thống như biểu diễn nghệ thuật dân gian, triển lãm tranh - ảnh, hội chợ văn hóa..., tạo không khí sôi động và đa dạng hóa đời sống tinh thần của người dân. Các hoạt động phát huy giá trị di sản và phát triển sản phẩm du lịch sẽ được triển khai đa dạng, kết hợp hài hòa giữa yếu tố truyền thống và hiện đại, gắn chặt với hệ thống di tích để đảm bảo sức sống lâu dài.

Phường cũng sẽ phát triển các tour du lịch kết nối hệ thống di sản trên địa bàn thành một thể thống nhất, khuyến khích loại hình du lịch di sản và xây dựng các sản phẩm du lịch gắn với các di tích lịch sử - văn hóa. Bên cạnh đó, phường Ba Đình chú trọng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ thông tin và truyền thông trong công tác quảng bá di sản; tổ chức các hoạt động giáo dục truyền thống cho học sinh, sinh viên và cộng đồng, qua đó nâng cao nhận thức xã hội về bảo tồn di sản. Đồng thời, phường phát huy vai trò của cộng đồng trong gìn giữ, bảo vệ di sản, khuyến khích người dân tham gia tích cực vào các hoạt động bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa địa phương.

Với những nỗ lực trong công tác bảo tồn và phát huy giá trị di sản, cùng các động lực phát triển như khu phố ẩm thực đêm Đảo Ngọc - Ngũ Xã, nghề đúc đồng Ngũ Xã và sản xuất cốm Hàng Than, phường Ba Đình có nhiều cơ hội để phát triển mạnh mẽ kinh tế ban đêm và công nghiệp văn hóa gắn với du lịch. Những giải pháp này sẽ góp phần đưa phường Ba Đình trở thành điểm sáng về bảo tồn và phát triển văn hóa không chỉ của Thủ đô mà còn của cả nước.

Nguyễn Dân Huy,
Phó Chủ tịch UBND phường Ba Đình

Nguyễn Dân Huy