Phương Tây đòi Nga trao trả nhà máy hạt nhân Zaporizhzhia

Quân nhân và xe quân sự Nga ở cổng nhà máy Zaporizhzhia. Ảnh: Getty Images

Tổng cộng 42 quốc gia, bao gồm Mỹ, thành viên Liên minh châu Âu (EU) và một số quốc gia khác, hôm 14/8 đã ra tuyên bố kêu gọi Nga trao lại quyền kiểm soát nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia cho Ukraine, đồng thời mô tả sự hiện diện của Moscow tại đó dẫn đến nguy cơ mất an toàn hạt nhân, RepublicWorld đưa tin.

Theo lập luận của các nước này, chỉ khi nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia nằm dưới quyền kiểm soát của Ukraine thì các chuyên gia của Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) mới có thể tiếp cận khu vực.

Nhà máy Zaporizhzhia nằm ở thành phố Energodar thuộc tỉnh Zaporizhzhia và là nhà máy điện hạt nhân lớn nhất châu Âu. Quân đội Nga đã kiểm soát khu vực này từ giữa tháng 3. Hiện tại, nhà máy đang hoạt động khoảng 70% công suất, được vận hành bởi các kĩ thuật viên Ukraine.

Vài tuần qua, Nga và Ukraine đổ lỗi cho nhau về các vụ pháo kích nhằm vào cơ sở này. Tổng thư ký Liên hợp quốc (LHQ) Antonio Guterres cảnh báo, các cuộc tấn công nhằm vào nhà máy Zaporizhzhia có thể "dẫn đến thảm họa kinh hoàng gấp 10 lần thảm họa hạt nhân Chernobyl".

Trong nỗ lực đảm bảo an toàn hạt nhân tại cơ sở Zaporizhzhia, IAEA đã đề xuất cử chuyên gia tới để thiết lập một vành đai an ninh. Nga nhiều lần tuyên bố ủng hộ kế hoạch này, nhưng cho rằng phương Tây đang tìm cách ngăn phái đoàn IAEA tới Zaporizhzhia.

"Chúng tôi đang đấu tranh để đảm bảo rằng các chuyên gia - đại diện của IAEA có thể đến nhà máy điện hạt nhân Zaporizhzhia. IAEA muốn làm vậy. Nhưng cộng đồng phương Tây và Kiev lại đang làm mọi thứ để ngăn chặn điều đó diễn ra", phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Nga Maria Zakharova hôm 14/8 phát biểu.

Thái Hà