Qatar dần thoát khỏi sự 'tẩy chay'

Quốc vương Qatar Sheikh Tamim bin Hamad (phải) đón tiếp Hoàng tử Faisal bin Farhan - Ngoại trưởng Saudi Arabia tại Thủ đô Doha, Qatar vào ngày 8-3. Ảnh: Arab News

Nhìn lại về việc Qatar bị tẩy chay, vào giữa năm 2017, Yemen cùng nhóm 4 quốc gia gồm Saudi Arabia, Bahrain, Ai Cập và Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE) đã cắt đứt quan hệ ngoại giao với Qatar. Theo đó, Qatar bị cáo buộc tài trợ khủng bố, can thiệp vào nội bộ các nước liên quan, quan hệ quá mật thiết với Iran,... Sau khi ngừng quan hệ ngoại giao với Qatar, Saudi Arabia, UAE, Bahrain và Ai Cập đã đưa ra tối hậu thư gồm 13 điểm yêu cầu Qatar thu hẹp quan hệ với Iran; đóng cửa căn cứ quân sự Thổ Nhĩ Kỳ có trụ sở tại Qatar; đóng cửa kênh truyền hình Al Jazeera; ngừng sự can thiệp vào nội bộ các nước;...

Phản ứng lại, Qatar một mực bác bỏ mọi cáo buộc và nhấn mạnh rằng, các nước láng giềng đưa ra những chính sách thù địch là do bất mãn với sự thành công về kinh tế của Qatar. Kể từ đó, Qatar đã chính thức bước vào thời kỳ đầy bế tắc với sự tẩy chay từ nhiều nước Arab.

Sau gần 4 năm, sự bế tắc ấy đang từng bước dần được gỡ bỏ kể từ đầu tháng 1 khi Hội nghị thượng đỉnh lần thứ 41 của Hội đồng Hợp tác vùng Vịnh do Saudi Arabia chủ trì đưa ra một tuyên bố chung về việc khôi phục quan hệ với Qatar. Tuyên bố này hướng tới sự đoàn kết và ổn định tại khu vực vùng Vịnh, Arab và Hồi giáo. Từ đó đến nay, ngày càng có thêm nhiều tín hiệu tích cực cho thấy các quốc gia Arab có những động thái dẹp bỏ việc tẩy chay quốc gia này, nổi bật nhất là việc nối lại hoạt động hàng không giữa Qatar và bốn nước do Saudi Arabia, UAE, Bahrain và Ai Cập.

Cùng với đó, trong nỗ lực sắp xếp các cuộc gặp song phương giữa Qatar và các nước Arab để giải quyết các bất đồng, đầu tháng 3 đã diễn ra 3 sự kiện cho thấy các nước Arab có cách tiếp cận thiện chí với Qatar. Cụ thể, đầu tuần này, Quốc vương Qatar Sheikh Tamim bin Hamad al-Thani đã đón tiếp Ngoại trưởng Saudi Arabia - Hoàng tử Faisal bin Farhan và tiến hành cuộc hội đàm về việc cải thiện quan hệ song phương. Cuối tuần trước, Chính phủ Yemen (được quốc tế công nhận) tuyên bố đã khôi phục quan hệ ngoại giao với Qatar. Cũng trong tuần trước, Ngoại trưởng Qatar đã tới Ai Cập để tìm cách khôi phục quan hệ với Ai Cập theo chiều hướng “nồng ấm” trở lại.

Bình luận về mối quan hệ Qatar - Saudi Arabia, giới phân tích nhận định, chuyến thăm của Hoàng tử Farhan tới Thủ đô Qatar vừa qua cho thấy một bước tiến mới trong nỗ lực gắn kết hai nước. Trong đó, thông điệp được hai nước truyền tải đều cho thấy mong muốn tăng cường thúc đẩy quan hệ song phương cũng như giải quyết các vấn đề của khu vực và quốc tế.

Trong mối quan hệ Qatar - Yemen, Bộ Ngoại giao Yemen tuyên bố nước này đã khôi phục quan hệ ngoại giao với Qatar. Trong đó, Ngoại trưởng Yemen đã tới Qatar, hội đàm người đồng cấp Qatar và hai bên đã đạt được một thỏa thuận quan hệ song phương. Tuy nhiên, Bộ Ngoại giao Qatar lại đưa ra một tuyên bố không chắc chắn như Yemen. Theo đó, Bộ Ngoại giao Qatar khẳng định, hai Ngoại trưởng chỉ thảo luận về xem xét lại quan hệ song phương nhưng không đề cập việc khôi phục quan hệ. Trong cuộc hội đàm, Ngoại trưởng Qatar nhấn mạnh rằng, Yemen hiện cần một giải pháp chính trị để chấm dứt cuộc nội chiến kéo dài từ năm 2014.

Về việc khôi phục quan hệ Qatar - Ai Cập, phát biểu sau phiên họp thường kỳ lần thứ 155 của Hội đồng Liên đoàn Arab diễn ra trong tuần trước, Ngoại trưởng Qatar khẳng định, cả hai nước đều mong muốn trở lại quan hệ nồng ấm và đang nhìn nhận hướng giải quyết bất đồng trên tinh thần tích cực, lạc quan.

Giới quan sát khu vực nhìn nhận, trong những ngày mở đầu tháng Ba, 3 sự kiện này đều cho thấy những bước đi tích cực và có phần được thúc đẩy mạnh mẽ để Qatar thực sự thoát khỏi sự tẩy chay từ các nước Arab đã kéo dài trong 4 năm qua. Dẫu vậy, vẫn sẽ cần có thêm những động thái thiện chí thực chất hơn để có thể khẳng định rõ nét cho việc quan hệ của Qatar với các nước Arab sẽ trở lại bầu không khí hữu nghị như trước đây.

Thanh Trúc