Quá thời hạn trả nợ 5 năm, tôi còn kiện đòi tiền cho vay được không?

Tôi có cho người quen vay tiền thời hạn một năm. Hết thời hạn cho vay, tôi có đòi tiền nhưng người này cho biết gia cảnh đang khó khăn nên chưa trả nợ tôi được. Vì thấy gia cảnh người này khó khăn nên tôi chưa đòi. Kể từ thời điểm cho vay đến nay đã 5 năm, thấy gia cảnh đã khá hơn nên tôi đòi lại tiền trước kia đã cho vay nhưng người này không chịu trả.

Tôi muốn khởi kiện người này để đòi lại tiền nhưng có người nói đã hết thời hiệu khởi kiện rồi. Tôi xin hỏi khi hết thời hiệu khởi kiện tôi có được khởi kiện đòi tiền không?

Bạn đọc Hoài Nam (tỉnh Lâm Đồng) hỏi

Luật sư Cao Ngọc Sơn, Đoàn Luật sư TP.HCM, trả lời:

Theo Điều 154 Bộ luật Dân sự 2015 quy định: Thời hiệu khởi kiện là thời hạn mà chủ thể được quyền khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết vụ án dân sự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp bị xâm phạm; nếu thời hạn đó kết thúc thì mất quyền khởi kiện.

Thời hiệu khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng là 03 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm (Điều 429 Bộ luật Dân sự 2015).

Tuy nhiên, Điều 155 của bộ luật này cũng có quy định thời hiệu khởi kiện không áp dụng trong trường hợp sau đây:

1.Yêu cầu bảo vệ quyền nhân thân không gắn với tài sản.

2. Yêu cầu bảo vệ quyền sở hữu, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác.

3. Tranh chấp về quyền sử dụng đất theo quy định của Luật đất đai.

4.Trường hợp khác do luật quy định.

Bên cạnh đó, mục 2.II trong công văn 02/TANDTC-PC ngày 2-8-2021 về việc giải đáp một số vướng mắc trong xét xử có nêu tình huống: Ông A vay của Ngân hàng 1 tỷ đồng, thời hạn vay 1 tháng kể từ ngày 02-01-2017, lãi suất 2% tháng. Sau thời hạn 01 tháng ông A không trả được nợ gốc và lãi. Trong thời hạn 03 năm kể từ ngày 03-02-2017 đến ngày 03-02-2020, Ngân hàng không khởi kiện yêu cầu ông A trả nợ. Đến nay, Ngân hàng khởi kiện yêu cầu ông A trả nợ thì ông A có được quyền yêu cầu áp dụng quy định về thời hiệu trước khi Tòa án cấp sơ thẩm ra bản án, quyết định giải quyết vụ việc hay không?

TAND Tối cao đã giải đáp như sau: Theo quy định Điều 429 của Bộ luật Dân sự năm 2015 thì “Thời hiệu khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng là 03 năm, kể từ ngày người có quyền yêu cầu biết hoặc phải biết quyền và lợi ích hợp pháp của mình bị xâm phạm”.

Căn cứ quy định nêu trên thì thời hiệu khởi kiện để yêu cầu Tòa án giải quyết tranh chấp hợp đồng tín dụng đã hết. Tuy nhiên, theo quy định khoản 2 Điều 155 của Bộ luật Dân sự năm 2015 thì không áp dụng thời hiệu khởi kiện trong trường hợp "yêu cầu bảo vệ quyền sở hữu, trừ trường hợp Bộ luật này, luật khác có liên quan quy định khác".

Do đó, Ngân hàng có thể khởi kiện ông A yêu cầu đòi lại tài sản (nợ gốc) và Tòa án thụ lý, giải quyết vụ án mà không phụ thuộc vào việc các bên có yêu cầu áp dụng thời hiệu trước khi Tòa án cấp sơ thẩm ra bản án, quyết định giải quyết vụ việc hay không.

Như vậy, từ các quy định trên bạn đọc có quyền khởi kiện người vay tiền bạn ra tòa để đòi lại tiền nợ gốc, còn phần lãi (nếu có) thì bạn không còn quyền khởi kiện.

Phạm Tuyên