Sau khi lên ngôi sáng lập ra triều đại nhà Minh, Chu Nguyên Chương đã tập trung vào cải tổ bộ máy chính quyền, áp dụng nhiều biện pháp mạnh để khôi phục lại nền kinh tế. Ông trả tự do và cấm buôn bán nô lệ.
Ngoài ra, ông tạo mọi điều kiện thuận lợi cho việc khôi phục và phát triển sản xuất nông nghiệp bằng việc kêu gọi nhân dân khai hoang. Nông dân được quyền sở hữu ruộng vườn, kêu gọi dân lưu tán trở về quê quán, cấp cho họ ruộng hoang, bò cày, nông cụ, thóc giống, lương thực để giúp họ an cư.
Có một việc ông vô cùng chú trọng đó là trị nạn tham ô, nhận hối lộ. Nếu quan lại nào bị phát hiện tham nhũng sẽ phải chịu các cực hình như chém bêu đầu, tùng xẻo, giết cả họ v.v... Có một điều luật rất thú vị mà Minh Thái Tổ quy định quan viên nhà Minh không được lấy thê nạp thiếp tại địa phương mình nhậm chức.
Chu Nguyên Chương cho rằng, quan lại nếu lấy vợ là người tại địa phương sẽ càng dễ dàng giúp cho gia tộc tham ô lộng hành. Hơn nữa, quan viên sẽ rất khó khăn trong việc xử lý những người trong gia tộc nếu phát hiện họ phạm pháp. Vì thế, để bài trừ tệ nạn quan tham ông đã đặt việc phòng chống lên làm đầu và ra lệnh yêu cầu tất cả các quan viên phải thực hiện nghiêm túc các quy định sau:
Thứ nhất, khi làm quan phải nhậm chức tại địa phương khác mà không phải ở quê hương mình. Thứ hai nghiêm cấm quan viên lấy vợ là người tại địa phương nơi mình nhậm chức. Nếu quan viên nào cố tình không chấp hành quy định này, sẽ bị đánh 80 trượng. Nhà gái và chủ hôn cũng phải chịu tội chung. Sau khi xử tội, vợ chồng phải ly tán, lễ lạt đều phải xông quốc khố.
Ngoài quy định không được lấy vợ tại địa phương, Chu Nguyên Chương cũng không cho phép các quan viên mua nhà tậu ruộng. Trong “ Đại Minh luật lệ” ghi rõ: Quan lại không được phép mua nhà, tậu đất tại địa phương. Nếu vi phạm sẽ bị tước mũ Ô sa, đồng thời lột quần đánh 50 trượng lớn, tịch biên tài sản đã mua xung vào tài sản quốc hữu.
Đến triều Thanh, các hoàng đế nhà Thanh cũng dựa trên những luật lệ của nhà Minh và bổ sung thêm điều luât cấm cả các tướng lĩnh trong quân đội cũng không được phép mua nhà đất tại địa phương mình làm việc.
Chính quyền nhà Minh và nhà Thanh đều cho rằng việc các quan lại địa phương có rất nhiều cách để tham ô và nhận hối lộ, nhưng để điều tra được không phải là dễ. Vì thế phòng chống tham nhũng là biện pháp hữu hiệu để giảm tệ nạn quan tham trong bộ máy chính quyền.
Việc không cho họ lấy vợ nạp thiếp là dân địa phương, cương quyết không để họ sở hữu bất động sản tại địa phương cũng là một cách làm vô cùng hiệu quả. Bất kể ai chỉ cần phạm phải một trong hai luật lệ trên đều bị khép vào tội tham ô, ăn hối lộ và đều bị phạt nặng. Chính vì thế nhiều quan lại muốn tham nhũng cũng phải cân nhắc rất kỹ và không dám lộng hành làm càn.
Theo Tuyết Mai/Kiến thức