Quân đội Ukraine đối mặt với tinh thần sa sút và nạn đào ngũ

Sau hai năm rưỡi xung đột với Nga, một số binh lính Ukraine đã kiệt sức và mất tinh thần, đặc biệt khi lực lượng tiếp viện rất ít và cách xa nhau. Đối với các đơn vị bộ binh gần Pokrovsk và những nơi khác trên tuyến đầu phía đông, tình hình đặc biệt tồi tệ.

Khi tình hình chiến trường xấu đi, ngày càng có nhiều lính Ukraine bắt đầu từ bỏ vị trí. Chỉ trong 4 tháng đầu năm 2024, các công tố viên đã tiến hành các thủ tục tố tụng hình sự đối với gần 19.000 quân nhân đã từ bỏ vị trí hoặc đào ngũ. Chỉ có hơn một triệu người Ukraine phục vụ trong lực lượng quốc phòng và an ninh, bao gồm cả những người làm việc tại các văn phòng xa tiền tuyến.

Một nhóm binh lính Ukraine nghỉ ngơi sau khi hoàn thành nhiệm vụ dài ngày ở khu vực Kursk của Nga. Ảnh: CNN

Loạt khó khăn khiến tinh thần lính Ukraine sa sút

Tổng thống Nga Vladimir Putin đã nhấn mạnh mục tiêu là giành quyền kiểm soát toàn bộ khu vực Donetsk và Luhansk của Ukraine. Việc chiếm được Pokrovsk, một trung tâm quân sự và tiếp tế quan trọng, sẽ là bước tiến lớn hướng tới mục tiêu đó.

Những người lính Ukraine trong khu vực cho biết tình tình rất ảm đạm. Lực lượng của Kiev rõ ràng bị áp đảo về số lượng và hỏa lực. Một số chỉ huy ước tính cứ một lính Ukraine thì có tới 10 lính Nga.

Ngay cả những sĩ quan có nhiều năm kinh nghiệm cũng thấy tình hình ở phía đông khó khăn. Với tư cách là tiểu đoàn trưởng, Dima phụ trách khoảng 800 binh lính trong một số trận chiến khốc liệt và đẫm máu nhất của cuộc chiến, gần đây nhất là gần Pokrovsk, thị trấn chiến lược ở phía đông.

Nhưng với hầu hết quân lính của mình đã chết hoặc bị thương nặng, Dima quyết định rằng nghỉ việc và nhận một công việc khác trong quân đội tại một văn phòng ở Kiev. Đứng bên ngoài văn phòng, vừa hút thuốc vừa uống cà phê, ông nói rằng không thể chịu đựng được cảnh binh lính của mình chết thêm nữa.

Ông cho biết quyết định rời khỏi chiến trường của ông chủ yếu là do bất đồng quan điểm với một chỉ huy mới. Đội ngũ của tiểu đoàn Dima ngày càng mỏng dần, cho đến khi đơn vị biến mất. Một số cảnh sát nói rằng tình trạng này ngày càng phổ biến.

Dima cho biết họ không bao giờ nhận được đủ quân tiếp viện, ông đổ lỗi hoàn toàn cho chính quyền Kiev và sự miễn cưỡng trong việc tuyển thêm quân.

Ngoài ra, tình trạng liên lạc kém giữa các đơn vị cũng là vấn đề lớn, theo một sĩ quan thuộc lữ đoàn chiến đấu ở Pokrovsk cho biết. Có trường hợp binh lính không tiết lộ toàn bộ tình hình chiến trường cho các đơn vị khác vì sợ mất mặt.

Một chỉ huy tiểu đoàn ở phía bắc Donetsk cho hay, gần đây, cánh quân của ông đã bị lộ trước các cuộc tấn công của Nga sau khi binh lính từ các đơn vị lân cận rời bỏ vị trí mà không báo cáo.

Theo một số binh lính cấp thấp vẫn đang chiến đấu tại Pokrovsk, số lượng lớn các đơn vị khác nhau mà Kiev điều đến tiền tuyến phía đông đã gây ra các vấn đề về liên lạc như phối hợp không ăn ý.

Phát biểu với CNN vào tuần trước, Tổng Tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrskyi thừa nhận rằng tinh thần xuống thấp vẫn là một vấn đề và cho biết việc nâng cao tinh thần này là "một phần rất quan trọng" trong công việc của ông.

"Chiến dịch Kursk… đã cải thiện đáng kể tinh thần không chỉ của quân đội mà còn của toàn thể người dân Ukraine", ông nói.

Trong khi đó, những công binh ở tiền tuyến không chắc chắn lắm về chiến dịch này. Họ tự hỏi tại sao họ lại được gửi đến Kursk khi tiền tuyến phía đông đang hỗn loạn.

Là những người công binh, họ dành nhiều ngày ở tuyến đầu, dọn sạch bãi mìn, chuẩn bị phòng thủ và tiến hành các vụ nổ có kiểm soát. Họ có thể thấy mình bị tấn công, thậm chí trước cả tuyến bộ binh đầu tiên. Kéo lê khoảng 40 kg thiết bị và 4 quả mìn chống tăng, mỗi quả nặng khoảng 10 kg, họ có vẻ đã hoàn toàn kiệt sức. Họ không được nghỉ ngơi giữa nhiệm vụ ở Pokrovsk và nhiệm vụ ở Kursk.

"Điều đó tùy thuộc vào từng chỉ huy. Một số đơn vị được luân phiên và có thời gian nghỉ, trong khi những đơn vị khác chiến đấu không ngừng nghỉ", một trong những người lính cho biết. Khi được hỏi liệu những tiến bộ ở Kursk có mang lại cho họ động lực không, họ vẫn tỏ ra hoài nghi.

Pháo binh Ukraine bắn pháo phản lực nhiều nòng ở khu vực Donetsk. Ảnh: AP

Nỗ lực nâng cao tinh thần cho binh lính

Tổng Tư lệnh quân đội Ukraine Oleksandr Syrskyi cho biết đã thường xuyên đến tiền tuyến để gặp gỡ những người lính ở đó và làm những gì có thể để họ cảm thấy tốt hơn.

"Chúng tôi hiểu nhau bất kể tôi đang nói chuyện với ai, dù đó là một người lính bình thường hay một chỉ huy lữ đoàn… Tôi biết tất cả những vấn đề mà quân nhân, binh lính và sĩ quan của chúng tôi gặp phải. Tiền tuyến là cuộc sống của tôi", ông nói.

Là một phần của kế hoạch nâng cao tinh thần binh lính, sĩ quan Horetskyi đã được đào tạo đặc biệt để hỗ trợ về mặt tinh thần và tâm lý cho quân đội.

Horetskyi cho biết mặc dù anh đã đóng vai trò này được một thời gian, nhưng công việc chủ yếu vẫn là trên giấy tờ. Hiện tại, anh dành nhiều thời gian hơn cho đơn vị của mình, kiểm tra, đảm bảo họ không bị kiệt sức.

Anh cho biết: "Họ nghĩ rằng một bác sĩ tâm lý như tôi sẽ bắt họ làm hàng nghìn xét nghiệm rồi nói với họ rằng họ bị bệnh. Tôi đang cố gắng phá bỏ định kiến đó", nói thêm rằng những thay đổi nhỏ có thể ngăn chặn việc tinh thần sa sút.

Trong cuộc sống đơn điệu ở chiến trường, bất kỳ sự thay đổi nào trong cuộc sống hàng ngày đều có ích, chẳng hạn như tắm vòi sen, cắt tóc hoặc đi bơi ở hồ. "Đó là điều nhỏ nhặt, nhưng có thể giúp binh lính thư giãn và họ có thể trở lại vị trí của mình một cách thoải mái hơn một chút", Horetskyi giải thích.

Hoài Phương (theo CNN)