Quan hệ Mỹ-Brazil: Vừa hợp tác, vừa cạnh tranh

Dù có những trắc trở, song nỗ lực duy trì tiếp xúc, đàm phán, giải quyết bất đồng từ hai nước cho thấy triển vọng quan hệ Mỹ-Brazil vẫn tích cực.

Tổng thống Brazil Lula da Silva vừa có cuộc điện đàm kéo dài 40 phút với Tổng thống Mỹ Donald Trump. Trong cuộc trao đổi được nhà lãnh đạo Brazil đánh giá là “rất hiệu quả”, hai bên tập trung vào vấn đề thuế quan đối với hàng xuất khẩu của Brazil và hợp tác chống tội phạm có tổ chức xuyên quốc gia.

Hoan nghênh quyết định của Nhà trắng dỡ bỏ mức thuế bổ sung 40% đối với một số mặt hàng của Brazil như thịt, cà-phê và trái cây, Tổng thống Lula da Silva nhấn mạnh, vẫn còn nhiều sản phẩm khác chịu thuế cần được tiếp tục thảo luận.

Kiên quyết giữ lập trường phản đối và yêu cầu thảo luận về mức thuế đối ứng mà Washington áp đặt lên hàng nhập khẩu từ Brazil nhiều tháng qua, Brasilia tiếp tục nhấn mạnh mong muốn hai nước sớm đạt tiến triển trong đàm phán, nhằm gỡ bỏ các rào cản thương mại còn lại.

Ngoài lĩnh vực thương mại vốn nhận được sự quan tâm lớn, hai bên cũng đề cập về hợp tác đấu tranh chống tội phạm có tổ chức quốc tế. Điều này được dư luận quan tâm, nhất là trong bối cảnh hàng loạt động thái mới của Mỹ tại khu vực, gồm tăng cường hiện diện quân sự ở Caribe và chiến dịch không kích nhắm vào các tàu bị nghi liên quan hoạt động buôn ma túy.

Tổng thống Trump bày tỏ sẵn sàng phối hợp chặt chẽ với Brazil và ủng hộ đầy đủ các sáng kiến chung nhằm trấn áp các tổ chức tội phạm xuyên biên giới.

Cuộc điện đàm vừa diễn ra giữa hai nhà lãnh đạo Mỹ và Brazil là nỗ lực tiếp nối các cuộc tiếp xúc, đàm phán giữa đại diện hai nước, nhằm tìm giải pháp cho những vướng mắc và thúc đẩy quan hệ song phương gần đây.

Mỹ vốn vẫn coi Brazil là đối tác then chốt trong hợp tác về thương mại và các vấn đề toàn cầu như năng lượng sạch, chống biến đổi khí hậu, bảo vệ rừng Amazon, cũng như chuỗi cung ứng khoáng sản quan trọng.

Washington cũng cần Brasilia để giảm phụ thuộc vào các đối tác khác trong chuỗi cung ứng. Ở chiều ngược lại, Brazil muốn tận dụng thị trường Mỹ để thúc đẩy xuất khẩu nông sản, thép, năng lượng sinh học và công nghệ xanh.

Những lĩnh vực trên giúp Mỹ và Brazil duy trì nền tảng hợp tác tương đối ổn định, dù vậy, quan hệ hai nước thời gian qua xuất hiện nhiều điểm nghẽn.

Trong khi Washington muốn duy trì ảnh hưởng truyền thống tại Mỹ Latin, Brasilia dưới thời Tổng thống Lula da Silva lại theo đuổi chính sách đối ngoại đa dạng hóa quan hệ, cân bằng giữa các nước lớn và các đối tác.

Đề cao chính sách “đa trụ”, Brazil vừa không ngần ngại đẩy mạnh hợp tác đầu tư hạ tầng và thương mại với các đối tác vốn có bất đồng với Mỹ, vừa tham gia BRICS mở rộng nhằm tạo đối trọng với phương Tây.

Hơn nữa, việc Brazil không ít thời điểm “không nhìn cùng phía với Mỹ” trong nhiều vấn đề, gồm cả chiến sự ở Ukraine, khủng hoảng Gaza và cải tổ Liên hợp quốc cũng cho thấy lập trường riêng và mong muốn của Brazil khẳng định “vai trò độc lập của một nước lớn” ở khu vực. Chưa kể, sự khác biệt về chính trị nội bộ cũng tác động đến quan hệ hai nước.

Những dịch chuyển ấy đánh dấu quan hệ hai nước đang bước vào giai đoạn mang tính “vừa hợp tác, vừa cạnh tranh”, phản ánh đúng vị thế của hai nền kinh tế lớn ở châu lục. Dù có những trắc trở, song nỗ lực duy trì tiếp xúc, đàm phán, giải quyết bất đồng từ hai nước cho thấy triển vọng quan hệ Mỹ-Brazil vẫn tích cực.

Cả hai đều cần nhau để duy trì ổn định, phát triển kinh tế, nhất là kinh tế xanh, đồng thời góp phần định hình trật tự quốc tế mới. Trong một thế giới đang chuyển dịch, cả Mỹ và Brazil nhận thức sâu sắc vị thế của mình và sẵn sàng điều chỉnh chiến lược để bảo đảm lợi ích cốt lõi.

Một thế giới đa cực đòi hỏi các bên cùng tồn tại trong cấu trúc đan xen lợi ích. Là nước lớn tại Mỹ Latin, khu vực vốn ngày càng nhận được nhiều sự quan tâm của các đối tác, Brazil nhấn mạnh, việc Brazil tìm được “tiếng nói chung” với Mỹ sẽ có nhiều ý nghĩa đối với tương lai phát triển chung.

THỂ TRẦN