Quan hệ Thổ Nhĩ Kỳ - Israel rạn nứt nghiêm trọng vì chiến sự ở Gaza

Quyết định này đã ảnh hưởng tới những nỗ lực khôi phục lại mối quan hệ chính trị và kinh tế gần như đóng băng giữa hai nước trong một thập kỷ. Israel và Thổ Nhĩ Kỳ - một quốc gia có đa số người Hồi giáo - mới chỉ đồng ý tái bổ nhiệm các đại sứ của nhau vào năm ngoái.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ, Recep Tayyip Erdogan, phát biểu trước biển người biểu tình ủng hộ Palestine ở Istanbul vào ngày 28 tháng 10 năm 2023. Ảnh: AFP

Hai nước cũng đang bắt đầu lại các cuộc thảo luận về dự án đường ống dẫn khí đốt tự nhiên do Mỹ hậu thuẫn, dự án có thể tạo cơ sở cho sự hợp tác chặt chẽ và lâu dài hơn trong những năm tới.

Nhưng mối quan hệ của họ đã rạn nứt khi Tổng thống Erdogan không ngừng công kích các hoạt động quân sự trả đũa của Israel chống lại Hamas ở Dải Gaza. Đảng gốc Hồi giáo của ông Erodgan đã tổ chức một cuộc biểu tình lớn ủng hộ người Palestine ở Istanbul vào thứ Bảy mà ông Erdogan cho biết đã thu hút khoảng 1,5 triệu người.

Tổng thống Thổ Nhĩ Kỳ cáo buộc Israel đang cố gắng "tiêu diệt" người Palestine. "Tất nhiên, mọi quốc gia đều có quyền tự vệ. Nhưng công lý ở đâu trong trường hợp này? Không có công lý - chỉ là một vụ thảm sát tàn khốc xảy ra ở Gaza", ông tuyên bố.

Israel đã ra lệnh triệu hồi tất cả nhân viên ngoại giao từ Thổ Nhĩ Kỳ ngay sau khi ông Erdogan kết thúc bài phát biểu của mình. Ngoại trưởng Israel, Eli Cohen, nói: “Trước những tuyên bố nghiêm trọng từ Thổ Nhĩ Kỳ, tôi đã ra lệnh triệu hồi lại các đại diện ngoại giao ở đó để đánh giá lại mối quan hệ giữa Israel và Thổ Nhĩ Kỳ”.

Tổng thống Erdogan là người ủng hộ quốc tế hàng đầu cho quyền của người Palestine trong suốt hai thập kỷ cầm quyền của ông. Ông từng khá thận trọng về chiến sự ở Gaza, nhưng đã trở nên mạnh mẽ hơn khi số người Palestine chết do các cuộc oanh tạc của quân đội Israel ngày càng tăng.

Tổng thống Erdogan còn phát biểu tại cuộc biểu tình hôm thứ Bảy rằng Israel đang bị các cường quốc phương Tây lợi dụng để khẳng định quyền lực của họ ở Trung Đông. Ông tuyên bố: “Thủ phạm chính đằng sau vụ thảm sát đang diễn ra ở Gaza là phương Tây”.

Ông cũng cáo buộc các đồng minh của Israel đã tạo ra “bầu không khí chiến tranh thập tự chinh” khiến những người theo đạo Cơ đốc chống lại người theo đạo Hồi. Bài phát biểu của ông Erdogan được đưa ra sau các cuộc biểu tình ủng hộ Palestine liên tiếp ở Istanbul và các thành phố lớn khác do các nhóm Hồi giáo tổ chức.

Bùi Huy (theo AFP, CNA)