Quản lý bệnh viện rất đặc thù, có nhiều khác biệt so với các ngành quản lý khác

Ngày 27/2/2024, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định số 201/QĐ-TTG phê duyệt Quy hoạch mạng lưới cơ sở y tế thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050. Về lĩnh vực khám chữa bệnh, Quyết định 201/QĐ-TTg có đưa ra mục tiêu phát triển mạng lưới cơ sở khám bệnh, chữa bệnh đủ năng lực cung ứng dịch vụ y tế có chất lượng, trong đó có phát triển các bệnh viện chuyên sâu kỹ thuật cao ngang tầm quốc tế, phát triển các bệnh viện vùng, bệnh viện tuyến tỉnh,… đáp ứng tốt nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân. [1]

Để thực hiện tốt các nhiệm vụ được giao, ngoài các yêu cầu về chuyên môn thì công tác quản lý bệnh viện là một trong những lĩnh vực đóng vai trò then chốt, quyết định đến chất lượng dịch vụ và sự phát triển của toàn bệnh viện.

Đào tạo ngành Quản lý bệnh viện là xu thế tất yếu

Trao đổi cùng phóng viên Tạp chí điện tử Giáo dục Việt Nam, Phó giáo sư, Tiến sĩ, Thầy thuốc ưu tú Nguyễn Hoàng Long - Trưởng Khoa Y tế Công cộng của Trường Đại học Phenikaa cho biết, hiện nay cả nước có trên 1.500 bệnh viện, trong đó có cả bệnh viện công do Nhà nước quản lý và các bệnh viện tư nhân. Mạng lưới bệnh viện tại Việt Nam ngày càng được mở rộng về quy mô và nâng cao chất lượng, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe của nhân dân.

Bệnh viện ngày càng phát triển mạnh mẽ về quy mô và chất lượng, kéo theo nhu cầu cấp thiết về nâng cao chất lượng quản lý bệnh viện, đòi hỏi đội ngũ quản lý phải có kiến thức chuyên sâu về cả y tế và quản trị.

Phó giáo sư, Tiến sĩ, Thầy thuốc ưu tú Nguyễn Hoàng Long - Trưởng Khoa Y tế Công cộng của Trường Đại học Phenikaa. Ảnh: NTCC.

“Bên cạnh những tiến bộ và thành tựu to lớn về chuyên môn, thực tế cho thấy công tác quản lý bệnh viện ở Việt Nam hiện còn gặp nhiều khó khăn. Nhiều nhân sự được giao nhiệm vụ quản lý ở các cấp chưa được đào tạo đầy đủ về quản lý bệnh viện, chủ yếu quản lý dựa vào kinh nghiệm cá nhân.

Trước thực tế đó, Trường Đại học Phenikaa nhận thấy việc mở ngành đào tạo Quản lý bệnh viện là rất cần thiết và cấp bách, nhằm đào tạo đội ngũ chuyên nghiệp về quản lý chất lượng bệnh viện có đủ năng lực đảm nhận các vị trí khác nhau trong bệnh viện và trong hệ thống y tế” – thầy Long chia sẻ.

Cùng bàn luận về vấn đề này, Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Tập – Trưởng khoa Quản lý Y tế, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành chia sẻ: “Chất lượng dịch vụ y tế không chỉ phụ thuộc vào năng lực chuyên môn của đội ngũ bác sĩ, điều dưỡng hay kỹ thuật viên mà còn phụ thuộc rất lớn vào cách tổ chức và quản lý bệnh viện.

Quản lý bệnh viện hiệu quả không chỉ giúp tối ưu hóa nguồn lực, giảm thiểu lãng phí mà còn góp phần cải thiện chất lượng chăm sóc bệnh nhân. Để đạt được điều này, các bệnh viện cần áp dụng công nghệ hiện đại, quản lý nhân sự, tài chính và chuỗi cung ứng thuốc men một cách khoa học và hệ thống.

Đây là xu hướng tất yếu trong bối cảnh hội nhập quốc tế, khi nhiều quốc gia trên thế giới đã phát triển ngành Quản lý bệnh viện từ lâu. Việt Nam cũng cần đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế trong lĩnh vực này, đặc biệt là khi hội nhập y tế toàn cầu đòi hỏi các bệnh viện phải có đội ngũ quản lý chuyên nghiệp để đáp ứng các tiêu chuẩn dịch vụ, bảo hiểm và hành chính”.

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Tập – Trưởng khoa Quản lý Y tế, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành. Ảnh: NVCC.

Sinh viên tốt nghiệp ngành Quản lý bệnh viện có nhiều cơ hội việc làm đa dạng. Họ có thể làm việc tại các bệnh viện công, tư, hoặc các phòng chức năng như kế hoạch tổng hợp, điều dưỡng, vật tư – thiết bị y tế, hành chính quản trị, tổ chức cán bộ, tài chính kế toán, dược, và công tác xã hội.

Ngoài ra, họ cũng có thể làm việc tại các cơ quan quản lý Nhà nước về y tế như Trung tâm y tế, Sở Y tế, Bộ Y tế; các viện nghiên cứu, trung tâm đào tạo, trường trung cấp, cao đẳng, đại học thuộc khối ngành sức khỏe; hoặc các tổ chức quốc tế, tổ chức phi chính phủ, tổ chức bảo hiểm y tế, và các dự án y tế trong và ngoài nước.

Trần Nguyễn Ánh Như – sinh viên ngành Quản lý bệnh viện, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành, chia sẻ rằng vì bố em làm trong ngành y tế nên hiểu rõ nhu cầu nhân lực hiện nay, đặc biệt tại các bệnh viện lớn. Chính vì vậy, bố đã tư vấn cho Như lựa chọn theo học ngành Quản lý bệnh viện.

“Bố em từng hỏi: “Con có muốn làm một công việc vừa giúp ích cho xã hội, vừa có cơ hội phát triển bản thân không?” Sau đó, bố phân tích cho em hiểu rõ vai trò của ngành này, công việc cụ thể sẽ làm gì và những hướng phát triển sau khi tốt nghiệp.

Sau khi tìm hiểu, em nhận thấy đây là một ngành rất thực tế, có nhu cầu tuyển dụng cao tại các bệnh viện công lập và tư nhân hiện nay. Hơn nữa, em yêu thích những công việc mang tính tổ chức, quản lý và có cơ hội làm việc với nhiều người, nên đã quyết định theo đuổi ngành này” – Như chia sẻ.

Sinh viên Trần Nguyễn Ánh Như - ngành Quản lý bệnh viện, Trường Đại học Nguyễn Tất Thành trong buổi mô phỏng thực hành tại bệnh viện. Ảnh: NTCC.

Sinh viên được đào tạo cả kiến thức quản lý và y tế

Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Tập chia sẻ, ngành Quản lý bệnh viện mang tính liên ngành cao, kết hợp giữa kiến thức quản lý, điều hành và chuyên môn y tế. Khác với các ngành như Quản trị kinh doanh hay Quản lý công tập trung vào doanh nghiệp hoặc tổ chức kinh tế, Quản lý bệnh viện chuyên sâu vào lĩnh vực y tế và chăm sóc sức khỏe.

Sinh viên theo học ngành này không chỉ cần kỹ năng quản lý tài chính, nhân sự, vận hành mà còn phải hiểu rõ về môi trường y tế, quy trình khám chữa bệnh, hệ thống bệnh viện và chính sách y tế. Chương trình đào tạo ngành Quản lý bệnh viện kết hợp giữa khoa học quản lý và kiến thức y tế, giúp sinh viên có khả năng điều hành và quản lý hiệu quả các cơ sở y tế.

Sinh viên được trang bị kiến thức cơ bản về y khoa như dịch tễ học, y tế công cộng, bệnh lý phổ biến, quy trình điều trị, quản lý dược phẩm, trang thiết bị y tế, và an toàn người bệnh. Ngoài ra, sinh viên còn được học các kỹ năng thống kê nghiên cứu y học, khảo sát cộng đồng, điều tra dịch tễ học, và xử lý số liệu để giải quyết các vấn đề thực tiễn trong công tác y tế.

Bên cạnh kiến thức chuyên môn, sinh viên còn được rèn luyện kỹ năng mềm như giao tiếp, ứng xử với đồng nghiệp, bệnh nhân và thân nhân người bệnh. Các môn học như chăm sóc khách hàng, công tác xã hội, marketing, và ứng dụng công nghệ thông tin giúp sinh viên thành thạo trong việc sử dụng các công cụ hiện đại phục vụ công việc. Đặc biệt, sinh viên còn được học ngoại ngữ chuyên ngành Y, giúp nâng cao năng lực giao tiếp và hợp tác quốc tế, đáp ứng nhu cầu chăm sóc sức khỏe cho người nước ngoài tại Việt Nam.

Phó giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Hoàng Long cũng khẳng định, Quản lý bệnh viện là ngành đặc thù, có nhiều khác biệt so với các ngành quản lý khác.

“Bệnh viện không phải là doanh nghiệp vì mục tiêu chính là khám, chữa bệnh và chăm sóc sức khỏe cho nhân dân, không hoạt động vì lợi nhuận như các tổ chức kinh doanh thông thường.

Bệnh viện phải tuân thủ nhiều quy định nghiêm ngặt của Nhà nước và ngành Y tế, bao gồm chuyên môn y tế, quản lý thuốc, trang thiết bị, tài chính và bảo hiểm y tế. Nhân lực y tế có trình độ cao, chuyên môn sâu, chịu trách nhiệm nặng nề, bao gồm cả nhân viên trực tiếp và gián tiếp, đòi hỏi cơ chế quản lý đặc thù.

Môi trường bệnh viện tiềm ẩn nhiều rủi ro liên quan đến tính mạng con người, nguy cơ lây nhiễm, hóa chất độc hại và áp lực cao từ bệnh nhân và người nhà. Ngoài ra, quản lý tài chính, trang thiết bị và thuốc trong bệnh viện có những yêu cầu khắt khe với các quy định chặt chẽ để đảm bảo hoạt động hiệu quả và an toàn. Với những đặc thù nêu trên, việc học các kiến thức về y khoa và sức khỏe là điều tất yếu” – thầy Long cho biết.

Cơ hội thực tập tại những bệnh viện tuyến đầu

Thầy Long chia sẻ, Trường Đại học Phenikaa sở hữu nhiều lợi thế nổi bật trong đào tạo ngành Quản lý bệnh viện. Chương trình đào tạo được xây dựng theo chuẩn quốc tế, tham khảo từ các mô hình hàng đầu thế giới như Đại học Quốc gia Mỹ (Hoa Kỳ) và Đại học Essex (Anh Quốc), kết hợp với thực tiễn quản lý bệnh viện tại Việt Nam.

Nhà trường đang phát triển một “Hệ sinh thái sức khỏe” toàn diện, kết hợp đào tạo, nghiên cứu khoa học và chăm sóc sức khỏe thông qua hệ thống bệnh viện và các phòng khám thuộc Tập đoàn Phenikaa.

Trường Đại học Phenikaa đã xây dựng và vận hành Bệnh viện Đại học Phenikaa (800 giường bệnh) và hệ thống các Phòng khám Phenikaa, đồng thời đã thiết lập mối quan hệ hợp tác chặt chẽ với nhiều bệnh viện lớn như Bệnh viện Việt Đức, Bệnh viện Phổi trung ương, Bệnh viện Đa khoa Hà Đông, Bệnh viện Phụ sản Hà Nội… giúp sinh viên có cơ hội thực tập và tiếp cận với cơ hội việc làm ngay từ khi còn đang học tập.

Bên cạnh đó, cơ sở vật chất hiện đại, bao gồm giảng đường, thư viện, phòng thí nghiệm và Trung tâm Mô phỏng y tế, giúp sinh viên rèn luyện kỹ năng thực tế trước khi bước vào môi trường làm việc thực tế tại các bệnh viện lớn ở khu vực Hà Nội.

Sinh viên K18 của Trường Đại học Phenikaa tham quan Bệnh viện Đại học Phenikaa. Ảnh: NTCC.

Trường cũng ứng dụng công nghệ cao trong đào tạo, triển khai hệ thống quản lý bệnh viện mô phỏng để sinh viên làm quen với các phần mềm quản lý y tế hiện đại, học cách sử dụng AI và phân tích dữ liệu y tế nhằm tối ưu hóa hoạt động bệnh viện.

Đội ngũ giảng viên chất lượng cao, bao gồm các chuyên gia giàu kinh nghiệm từ các bệnh viện lớn, nhà quản lý y tế cấp cao và giáo sư từ các trường đại học hàng đầu trong lĩnh vực quản lý y tế, đảm bảo chất lượng đào tạo và định hướng nghề nghiệp vững chắc cho sinh viên.

Còn theo thầy Tập, sinh viên ngành Quản lý bệnh viện, đội ngũ giảng viên chất lượng, bao gồm các giáo sư, tiến sĩ, chuyên gia trong lĩnh vực quản trị, y tế công cộng và quản lý bệnh viện, cùng sự hợp tác chặt chẽ với các bác sĩ, giám đốc bệnh viện trong và ngoài công lập, tạo điều kiện cho sinh viên thực tập sớm từ năm thứ nhất.

Đặc biệt, sinh viên còn được tham quan và học hỏi tại các bệnh viện quốc tế, nơi các em được tiếp cận quy trình làm việc chuyên nghiệp và cập nhật xu hướng mới trong ngành y tế. Điều này không chỉ giúp nâng cao kỹ năng chuyên môn mà còn phát triển các kỹ năng mềm như ngoại ngữ, giao tiếp và marketing bệnh viện, từ đó mở rộng cơ hội việc làm và định hướng nghề nghiệp tương lai.

Sinh viên Ánh Như chia sẻ: “Trong học kỳ 2 năm đầu tiên, em đã có cơ hội thực tập sớm tại Bệnh viện Nguyễn Tri Phương trong 4 tuần, và tiếp tục thực tập 6 tuần vào học kỳ 3. Trong suốt hai đợt thực tập, em đã được trải nghiệm ở nhiều phòng ban, gặp gỡ các anh chị nhân viên và học hỏi nhiều điều mà trước đây em chưa từng nghĩ tới.

Tại Phòng Tổ chức Cán bộ, em được hướng dẫn trực tiếp về quản lý hồ sơ nhân sự, theo dõi quy trình tuyển dụng và soạn thảo các văn bản quyết định. Ở Phòng Quản lý Chất lượng, các chuyên viên tận tình chỉ dạy em cách theo dõi các tiêu chí đánh giá chất lượng bệnh viện, kiểm tra hồ sơ bệnh án cũng như lập kế hoạch và báo cáo các hoạt động cải tiến chất lượng.

Khi làm việc tại Phòng Công tác Xã hội, em học được cách quan tâm và hỗ trợ bệnh nhân, từ việc tổ chức các bữa ăn từ thiện đến hướng dẫn bệnh nhân và thân nhân tiếp cận các chính sách hỗ trợ của bệnh viện, bảo hiểm y tế và các tổ chức từ thiện. Ở Phòng Kế hoạch Tổng hợp, em được các bác sĩ chuyên khoa 2 và các chuyên viên hướng dẫn cách theo dõi các đề tài nghiên cứu khoa học cấp cơ sở, quy trình trình ký hồ sơ, nhận và đóng dấu tài liệu, bảo quản con dấu, tổ chức cuộc họp cũng như các công việc liên quan đến thư ký y khoa.

Nhờ được thực tập sớm, em có cái nhìn rõ ràng hơn về công việc tương lai, đồng thời nhận ra rằng còn rất nhiều lĩnh vực và kỹ năng chuyên môn cần phải tiếp tục học hỏi và rèn luyện trong những năm tới.

Sắp tới tháng 4, em còn có lịch đi thực tập ở Bệnh viện Quốc tế Mỹ 6 tuần. Đây là cơ hội tốt để em trải nghiệm và học tập các kỹ năng nghề ở bệnh viện tư quốc tế, rèn luyện thêm ngoại ngữ chuyên môn để có cơ hội xin việc làm ở đó”.

Tài liệu tham khảo:

[1] https://datafiles.chinhphu.vn/cpp/files/vbpq/2024/3/201-ttg.signed.pdf

Trần Trang