Quản lý chợ - Không thể mỗi nơi 1 kiểu

Chợ thị trấn Sơn Dương hiện được giao cho Công ty TNHH Thành Long quản lý. Ảnh: Cao Huy

Chợ thị trấn Sơn Dương là 1 trong số ít những chợ được chuyển đổi từ Ban quản lý sang cho doanh nghiệp hoạt động hiệu quả nhất. Ông Nguyễn Trác Long, Giám đốc Công ty TNHH Thành Long, đơn vị được giao thầu khai thác và quản lý chợ Sơn Dương cho biết, từ năm 2003 đến nay, công ty đã đầu tư trên 10 tỷ đồng để giải phóng mặt bằng, xây dựng cơ sở hạ tầng, ki-ốt bán hàng. Chợ Sơn Dương hiện nay rộng 8.000 m2, với 200 gian hàng được phân khu, bảo đảm an toàn vệ sinh môi trường.

Riêng hệ thống điện, nước, phòng cháy chữa cháy và công trình vệ sinh đã bảo đảm đạt chuẩn theo tiêu chí xây dựng chợ của Bộ Công Thương. Năm 2018, chợ thị trấn Sơn Dương được hỗ trợ 150 triệu đồng từ nguồn vốn của Bộ Công Thương để xây dựng khu vực chợ an toàn thực phẩm. Trong đó, phân khu thành từng ngành hàng chuyên biệt, có kệ, tủ đựng thức ăn, biển báo, hệ thống thoát nước thải, thùng đựng rác đầy đủ… Từ 1 chợ nhận hoàn toàn kinh phí từ ngân sách huyện để duy trì hoạt động Ban quản lý thì nay hoạt động của chợ Sơn Dương đóng hơn 70 triệu đồng vào ngân sách nhà nước; tổng mức bán lẻ hàng hóa tại chợ Sơn Dương đạt khoảng 70 tỷ đồng/năm.

Chợ Yên Phú (Hàm Yên) được giao cho Hợp tác xã Nông lâm nghiệp Yên Phú quản lý, khai thác từ năm 2005. Ông Nguyễn Văn Phủ, Giám đốc Hợp tác xã cho biết, để các tiểu thương được thuận lợi trong buôn bán, ngoài hạ tầng nhận bàn giao từ UBND xã, Hợp tác xã Yên Phú đã đầu tư hơn 180 triệu đồng để làm mái che, làm nền cứng… đầu năm 2019, Ban Quản lý chợ tiếp tục đầu tư 40 triệu đồng để làm lại hệ thống mái che và phân chia lại khu vực kinh doanh. Vì mức thu 3.000 đồng/ô/phiên không kể diện tích, vị trí như lâu nay đã tạo ra sự không công bằng giữa các tiểu thương khi người có diện tích kinh doanh lớn hay nhỏ đều đóng phí chợ bằng nhau. Hiện Ban Quản lý chợ Yên Phú đang triển khai áp dụng mức thu theo vị trí, diện tích. Tại những vị trí thuận tiện, đẹp mắt, đơn vị dự tính sẽ cho thuê 1 triệu đồng/ô/2 năm; khu ít thuận lợi hơn sẽ cho thuê 200 nghìn đồng/ô/2 năm; còn lại vẫn tiếp tục thu phí 3.000 đồng/hộ/phiên. Hợp tác xã Nông lâm nghiệp Yên Phú hy vọng, việc thay đổi này sẽ góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của chợ và tạo thuận lợi hơn cho hộ kinh doanh và người tiêu dùng.

Hoạt động của chợ Yên Phú cũng gần giống như hoạt động của các chợ đã giao về hợp tác xã quản lý như Yên Lâm, Nhân Mục, Minh Dân (Hàm Yên) và Yên Nguyên, Hòa Phú, Hà Lang, Kim Bình (Chiêm Hóa). Theo ông Lộc Kim Liễn, Phó Giám đốc Sở Công Thương, ngoài các chợ tại các xã nông thôn mới và đang trong lộ trình về đích nông thôn, từ nhiều năm nay các chợ nông thôn đều không có nguồn đầu tư hỗ trợ xây dựng chợ. Việc xã hội hóa, thu hút doanh nghiệp, hợp tác xã đầu tư xây dựng chợ đang được các địa phương thực hiện, tuy nhiên kết quả chưa đạt như mong muốn. Trong tổng số 97 chợ truyền thống đang hoạt động trên địa bàn tỉnh, hiện chỉ có 8 chợ được giao cho doanh nghiệp quản lý, gồm Sơn Dương 4 chợ, Yên Sơn 2 chợ, thành phố Tuyên Quang và Na Hang mỗi địa phương 1 chợ. Nguyên nhân là do khả năng thu hồi vốn chậm, nhiều doanh nghiệp không mặn mà đầu tư vào lĩnh vực này.

Ông Liễn nhận định, nếu các chợ nông thôn không được cải tạo, đầu tư sẽ khó tồn tại trong bối cảnh nhiều doanh nghiệp đã xây dựng chiến lược đưa các siêu thị, cửa hàng tự chọn về các khu vực nông thôn. Chính vì vậy, về lâu dài, cần có những chính sách khuyến khích, ưu đãi, hỗ trợ đầu tư phát triển hạ tầng chợ, nhất là tại các khu vực vùng sâu, vùng xa, tạo điều kiện thuận lợi thu hút đầu tư xây dựng hạ tầng thương mại; quan tâm hỗ trợ vốn từ ngân sách Nhà nước xây dựng hạ tầng cho lĩnh vực này.

Trần Liên