Quản lý cư dân trên môi trường điện tử

Từ thời điểm hết 31/12/2022, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy chính thức không còn sử dụng.

Khi sử dụng “sổ hộ khẩu điện tử”, các quy định về khai báo thông tin cư trú không có gì thay đổi. Thông tin về nơi cư trú của công dân thay vì được ghi vào sổ hộ khẩu, sổ tạm trú sẽ được cập nhật lên hệ thống điện tử để quản lý thống nhất. Trên hệ thống, mỗi người sẽ có một mã định danh cá nhân, trong đó có đầy đủ các thông tin về tên, tuổi, giới tính, ngày sinh, nơi sinh, quan hệ nhân thân,... Như vậy, khi cần thiết, người dân có thể khai thác thông tin cư trú trong Cơ sở dữ liệu quốc gia (CSDLQG) về dân cư để thực hiện thủ tục hành chính, dịch vụ công.

Theo Nghị định 104/2022/NĐ-CP ngày 21/12/2022 của Chính phủ về sửa đổi, bổ sung các nghị định liên quan đến nộp, xuất trình sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy khi thực hiện thủ tục hành chính, cung cấp dịch vụ công, tại các lĩnh vực việc làm, giáo dục, thuế, nhà ở, đất đai… người dân không cần xuất trình sổ hộ khẩu nữa mà có thể sử dụng một trong các giấy tờ khác như chứng minh thư nhân dân (CMTND), thẻ căn cước công dân (CCCD), giấy xác nhận thông tin về cư trú hoặc giấy thông báo số định danh cá nhân và thông tin công dân trong CSDLQG về dân cư.

Anh Vũ Thanh Sơn, phường Thanh Miếu (TP Việt Trì) phấn khởi chia sẻ: Như vậy là từ nay không còn phải “ôm khư khư” cái sổ hộ khẩu và các giấy tờ tùy thân khác theo người, chỉ với một chiếc điện thoại thông minh đều có thể thao tác, thực hiện các thủ tục hành chính cần thiết hay khai báo tạm vắng, tạm trú trên môi trường điện tử một cách dễ dàng, dù đang ở bất cứ đâu.

Đây được ví như “cuộc cách mạng 4.0” trong việc thay đổi phương thức quản lý cư trú từ sổ hộ khẩu giấy sang đăng ký định danh điện tử. Chị Nguyễn Thu Oanh, thị trấn Thanh Sơn (huyện Thanh Sơn) cho biết: Trước đây, cần làm gì cũng phải dùng đến sổ hộ khẩu giấy, photo rồi công chứng và nhiều giấy tờ khác liên quan… rất mất thời gian, bây giờ không còn phải lo lắng về việc bị mất, rách hay thất lạc sổ hộ khẩu, có thể chỉ cần “chìa khóa” là mã số định danh hoặc thẻ CCCD gắn chíp để mở và sử dụng các thông tin cần thiết trong CSDLQG về dân cư, tiết kiệm được thời gian, chi phí đi lại…

Trên hệ thống, mỗi người sẽ có một mã định danh cá nhân, trong đó có đầy đủ các thông tin về tên, tuổi, giới tính, ngày sinh, nơi sinh, quan hệ nhân thân,... Khi không còn sổ hộ khẩu giấy, nhà chức trách khuyến cáo, người dân cần làm CCCD gắn chíp. Theo khoản 1 Điều 3 Luật Căn cước công dân, CCCD thể hiện thông tin cơ bản về lai lịch, nhận dạng của công dân. Bộ Công an đã hướng dẫn các bộ, ngành, địa phương, sử dụng thông tin công dân trên căn cước thay cho việc xuất trình sổ hộ khẩu. Bộ Công an đã đề nghị người từ đủ 14 tuổi trở lên cần sớm làm CCCD gắn chíp để thuận tiện trong các giao dịch. Trên mặt thẻ CCCD thể hiện các thông tin cơ bản về: Số CCCD (chính là số định danh cá nhân); họ, chữ đệm và tên khai sinh; ảnh chân dung; giới tính, ngày, tháng, năm sinh; quốc tịch; quê quán; nơi thường trú; ngày thẻ hết hạn; vân tay, ngày cấp thẻ, đặc điểm nhận dạng...

Tuy nhiên, theo nhiều người dân, việc khai thác thông tin có từ sổ hộ khẩu, sổ tạm trú giấy thì cần tăng cường công tác tuyên truyền, hướng dẫn, nhất là hướng dẫn cài đặt, kích hoạt và sử dụng ứng dụng VNeID của Bộ Công an và hướng dẫn sử dụng các dịch vụ công trực tuyến để người dân hiểu và làm theo.

Người dân chưa có thẻ căn cước công dân gắn chip hoặc đã có thẻ CCCD gắn chíp điện tử nhưng chưa có tài khoản định danh điện tử quan tâm, sắp xếp thời gian đến các điểm thu nhận CCCD nơi đang cư trú để làm thủ tục cấp CCCD và đăng ký tích hợp các loại giấy tờ vào tài khoản định danh điện tử mức độ hai trong thời gian sớm nhất để đảm bảo quyền lợi hợp pháp trong thực hiện các thủ tục hành chính, các giao dịch dân sự, góp phần xây dựng Chính phủ điện tử nhằm phục vụ lợi ích, tạo điều kiện thuận lợi nhất cho người dân, doanh nghiệp.

Phương Tuấn