Quản lý thị trường vàng: cần giải pháp căn cơ, lâu dài

Thời gian qua, giá vàng thế giới và trong nước liên tục biến động phức tạp. Tại Công điện 64/CĐ-TTg ngày 13/5/2025, Thủ tướng Chính phủ yêu cầu, các cơ quan liên quan phối hợp triển khai giải pháp bình ổn thị trường vàng, sớm hoàn thành việc đề xuất sửa Nghị định 24/2012/NĐ-CP về quản lý hoạt động kinh doanh vàng.

Giá vàng biến động mạnh

Bốn tháng đầu năm, chênh lệch giữa giá vàng trong nước và thế giới đã được kiểm soát và duy trì ở biên độ phù hợp, có thời điểm chỉ còn khoảng 1%-2%. Song tình hình địa chính trị thế giới diễn biến phức tạp đã đẩy giá vàng quốc tế liên tục tăng cao. Việc này khiến giá vàng trong nước biến động mạnh, nới rộng chênh lệch với giá thế giới.

Tuần qua giá vàng trên thị trường thế giới kết thúc (ngày 17/5) ở mức 3.203,7 USD/ounce, giảm 37,8 USD/ounce so với phiên giao dịch trước. Tính riêng trong tuần này, giá vàng giao ngay đã giảm 122 USD/ounce, đánh dấu tuần giảm mạnh nhất kể từ tháng 11/2024.

So với mức kỷ lục mọi thời đại 3.500 USD/ounce đã lập hồi tháng 4, hiện giá vàng thế giới đã giảm đến 8,5% và đang cầm cự mốc ở 3.200 USD/ounce. Giá vàng suy yếu trong bối cảnh nhà đầu tư giảm nhu cầu trú ẩn an toàn sau những tín hiệu hạ nhiệt trong căng thẳng thương mại Mỹ - Trung Quốc.

Giá vàng thế giới đang biến động phức tạp, biên độ rộng, có khi lên đến 100 USD/ounce chỉ trong vòng một ngày. Theo các chuyên gia, đang có dấu hiệu cho thấy giá vàng đã bước vào giai đoạn điều chỉnh, đáy ngắn hạn có thể là dưới 3.000 USD/ounce.

Giá vàng trong nước neo cao, hơn giá vàng thế giới gần 18 triệu đồng/lượng

Dù giá vàng thế giới đã điều chỉnh rất mạnh, giá vàng trong nước vẫn neo cao. Giá vàng miếng SJC kết thúc tuần 17/5 được bán ra ở mức 118,5 triệu đồng/lượng, mua vào 115,5 triệu đồng/lượng, chỉ giảm 200.000 đồng/lượng so với ngày trước đó.

So với giá vàng thế giới quy đổi, giá vàng miếng SJC đang cao hơn giá vàng thế giới 17,65 triệu đồng/lượng. Chênh lệch giá mua - bán tăng lên mức 3 triệu đồng/lượng.

Giá vàng trong nước neo cao suốt hơn 1 tháng qua do nhu cầu mua vàng tăng, trong khi nguồn cung có phần hạn hẹp, do nhiều năm qua các doanh nghiệp không được cấp phép nhập vàng nguyên liệu. Do vậy ở những thời điểm nóng sốt, các công ty vàng thường giới hạn lượng vàng bán ra trên mỗi khách hàng ở mức 1-2 chỉ/lần với vàng nhẫn.

Tại Công điện 64, Thủ tướng yêu cầu, NHNN tiếp tục thực hiện các giải pháp bình ổn thị trường, theo sát diễn biến giá thế giới và trong nước. Bộ Công an phối hợp với NHNN và các cơ quan thanh, kiểm tra, bảo vệ pháp luật và cơ quan chức năng thực hiện ngay các biện pháp để xử lý nghiêm hành vi vi phạm, nhất là việc buôn lậu, đầu cơ trục lợi, kinh doanh trái phép, thao túng thị trường vàng...

Công điện cũng nhấn mạnh, NHNN phải sớm ban hành kết luận thanh tra DN, ngân hàng kinh doanh vàng, theo yêu cầu của Thủ tướng.

Lãnh đạo Chính phủ cũng yêu cầu NHNN phải sớm hoàn thành việc đề xuất sửa Nghị định 24 về quản lý hoạt động kinh doanh vàng theo hướng bổ sung các quy định nhằm tăng hiệu quả của các công cụ quản lý nhà nước, phát triển thị trường minh bạch, lành mạnh. Việc này phải báo cáo Chính phủ theo trình tự, thủ tục rút gọn trong tháng 6.

Giá vàng trong nước và thế giới chênh lệch lớn, cảnh báo tiền “đổ” vào vàng

Tại báo cáo phục vụ chất vấn gửi Quốc hội đầu kỳ họp, NHNN cho biết nguyên nhân giá vàng miếng SJC tăng với tốc độ nhanh và chênh lệch tăng cao từ đầu tháng 4/2025 do tâm lý kỳ vọng giá thế giới tiếp tục tăng trong bối cảnh các chính sách thuế quan phức tạp, lộ trình chính sách tiền tệ khó lường của Fed, diễn biến địa chính trị thế giới căng thẳng, các cú sốc giá cả hàng hóa.

Người dân xếp hàng mua vàng.

Một nguyên nhân khác do nguồn cung vàng miếng trên thị trường chưa được tăng thêm từ đầu năm đến nay. Ngoài ra, nhà điều hành cũng không loại trừ việc có một số DN, cá nhân lợi dụng biến động thị trường để đầu cơ, thổi giá, trục lợi.

NHNN đánh giá, những biến động này trước mắt chưa ảnh hưởng tới việc điều hành chính sách tiền tệ và ổn định kinh tế vĩ mô và sẽ tiếp tục theo dõi sát diễn biến, phối hợp với các cơ quan liên quan để tăng quản lý và có biện pháp ổn định thị trường.

Dù vậy, cơ quan này thừa nhận thị trường vàng vẫn chưa thực sự ổn định bền vững, vẫn chịu tác động bởi yếu tố tâm lý, kỳ vọng, tiềm ẩn rủi ro tác động đến thị trường tiền tệ, ngoại hối. Để ổn định thị trường vàng bền vững, NHNN cho rằng cần có sự vào cuộc đồng bộ của các bộ ngành, địa phương, theo chỉ đạo của Thủ tướng, Chính phủ.

Dự kiến, NHNN sẽ sớm sửa Nghị định 24/2012 về quản lý thị trường vàng theo trình tự, thủ tục rút gọn. Đồng thời phối hợp với các Bộ Công an, Công Thương, Tài chính để tăng thanh, kiểm tra hoạt động của các DN kinh doanh vàng, cửa hàng, đại lý phân phối và mua bán vàng miếng. Việc này nhằm kịp thời phát hiện những sơ hở, vi phạm để xử lý nghiêm.

Năm ngoái, cơ quan quản lý đã thanh tra 4 DN lớn SJC, DOJI, PNJ, Bảo Tín Minh Châu và hai ngân hàng TPBank, Eximbank. Việc thanh tra diễn ra trong bối cảnh giá vàng liên tục tăng cao, chênh lệch với giá thế giới nới rộng, dù cơ quan quản lý đấu thầu tăng cung. Hiện kết luận thanh tra chưa được công bố.

Trong một báo cáo, các chuyên gia Think Future Consultancy cho rằng, các biện pháp hành chính, như thanh tra thị trường, yêu cầu sử dụng hóa đơn điện tử, hay điều tra hành vi thao túng giá sẽ mang tới hiệu quả tức thì để bình ổn thị trường vàng, thay vì hy sinh ngoại tệ nhập khẩu vàng ồ ạt để bình ổn giá.

Thực tế thời gian qua, khi giá vàng trong nước tăng nóng, tình trạng nhiều người đổ đi mua vàng đã xảy ra. Một số thời điểm, nhiều thương hiệu lớn đã "cháy hàng" với vàng miếng và nhẫn trơn.

Các chuyên gia, đại biểu Quốc hội đều cảnh báo, chênh lệch lớn giữa giá vàng trong nước và thế giới có thể tạo điều kiện cho hoạt động buôn lậu, gây khó khăn cho công tác quản lý ngoại hối, làm gia tăng áp lực lên tỷ giá và dự trữ ngoại hối quốc gia. Nghiêm trọng hơn, việc chuyển dịch tài sản sang vàng phản ảnh sự suy giảm niềm tin vào đồng nội tệ và nền kinh tế, tạo ra hiệu ứng dây chuyền đến thị trường tài chính, hệ thống ngân hàng và môi trường đầu tư.

Ông Nguyễn Đại Thắng, Phó trưởng đoàn chuyên trách đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Hưng Yên đề nghị phải có giải pháp để giải quyết tận gốc tình trạng giá nhảy múa. Nhà nước phải sớm có biện pháp căn cơ đưa giá vàng trong nước về trạng thái bình ổn, ít nhất là phải tương đồng với thế giới. Ông Hoàng Văn Cường (ĐBQH đoàn Hà Nội), đề nghị sửa đổi Nghị định 24 về quản lý kinh doanh vàng. Bởi theo ông, Nghị định này chỉ hiệu quả trong giai đoạn trước đây, nhưng đang gây tác dụng ngược trong quản lý thị trường này.

Việc sửa đổi Nghị định số 24 là cần thiết và cần được triển khai theo hướng mở rộng thị trường, tạo lập môi trường cạnh tranh lành mạnh, minh bạch. Cần chấm dứt cơ chế độc quyền sản xuất vàng miếng; tăng cường công tác tuyên truyền, trang bị kiến thức tài chính, giúp người dân hiểu lợi ích của việc chuyển đổi vàng sang tiền tệ để tái đầu tư; nâng cao năng lực điều tiết thị trường của NHNN, cho phép chủ động can thiệp cung-cầu vàng nguyên liệu phù hợp với biến động thị trường. Cùng với đó, tránh hiện tượng cơ quan quản lý thực hiện chức năng kinh doanh, sản xuất vàng miếng.

Thảo Nguyên