Quản lý, xử lý chất thải rắn, hướng đến môi trường xanh, sạch

Việc thu gom, xử lý rác được quan tâm thực hiện

Thực trạng thu gom, xử lý rác

Theo thống kê, mỗi ngày, trên địa bàn tỉnh phát sinh khoảng 780-820 tấn chất thải rắn sinh hoạt. Trong đó, phần lớn lượng chất thải được thu gom, vận chuyển và xử lý đúng quy định, góp phần bảo đảm môi trường sống an toàn cho người dân.

Hiện nay, Nhà máy Xử lý rác Thạnh Hóa do Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Tâm Sinh Nghĩa vận hành xử lý khoảng 440-470 tấn/ngày, tiếp nhận rác từ TP.Tân An, các huyện: Bến Lức, Đức Hòa, Thủ Thừa, Thạnh Hóa, Châu Thành, Tân Thạnh, Tân Trụ và một phần huyện Cần Giuộc. Ngoài ra, huyện Cần Giuộc và Cần Đước với khối lượng khoảng 170 tấn/ngày đang chuyển rác về xử lý tại Khu liên hiệp xử lý chất thải Đa Phước (TP.HCM).

Tại các huyện vùng sâu, vùng xa như Tân Hưng, Vĩnh Hưng, Đức Huệ, công tác xử lý rác được thực hiện phù hợp với điều kiện địa phương. Huyện Tân Hưng đưa vào vận hành nhà máy đốt rác công suất 20 tấn/ngày. Huyện Vĩnh Hưng áp dụng công nghệ ủ compost kết hợp chôn lấp,...

Song song với xử lý rác sinh hoạt, những năm gần đây, tỉnh đặc biệt quan tâm quản lý chất thải công nghiệp và chất thải nguy hại. Nhiều cơ sở xử lý rác được đầu tư tại huyện Đức Hòa như Công ty Cổ phần Công nghệ môi trường Trái Đất Xanh, Công ty TNHH Ngọc Tân Kiên, Công ty TNHH Le Long Việt Nam góp phần bảo đảm yêu cầu kỹ thuật và xử lý an toàn lượng chất thải phát sinh từ các khu, cụm công nghiệp.

Mặt khác, thời gian qua, tỉnh phối hợp các tổ chức quốc tế như WWF-Việt Nam, KOICA (Hàn Quốc), ADB triển khai thí điểm mô hình phân loại chất thải tại nguồn ở phường 3 (TP.Tân An) và thị trấn Vĩnh Hưng, xã Thái Trị (huyện Vĩnh Hưng). Tại một số địa phương như Cần Đước, Đức Hòa, Vĩnh Hưng, người dân bắt đầu phân loại rác hữu cơ để sản xuất phân compost phục vụ sản xuất nông nghiệp, tạo tiền đề thúc đẩy mô hình kinh tế tuần hoàn.

Tỉnh cũng triển khai thử nghiệm Hệ thống “Chuyển đổi số quản lý chất thải” tại TP.Tân An, giúp nâng cao hiệu quả theo dõi, kiểm soát khối lượng rác, tuyến thu gom, chi phí xử lý,... và sẽ từng bước nhân rộng ra toàn tỉnh.

Bên cạnh những kết quả, công tác phân loại chất thải tại nguồn còn nhiều khó khăn do chưa có hệ thống thu gom, vận chuyển và xử lý đồng bộ. Việc mở rộng quy mô từ mô hình thí điểm sang triển khai toàn tỉnh gặp rào cản về hạ tầng và nhận thức của cộng đồng. Một số địa phương thiếu bãi trung chuyển, tập kết rác đúng quy chuẩn theo Quyết định số 22/2023/QĐ-UBND của UBND tỉnh.

Ngoài ra, vẫn chậm ban hành quyết định thay thế Quyết định số 06/2022/QĐ-UBND, ngày 13/01/2022 của UBND tỉnh về quy định giá cụ thể đối với dịch vụ thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải rắn sinh hoạt (theo Luật Giá). Thủ tục đấu thầu, giao nhiệm vụ cho đơn vị thu gom, vận chuyển và xử lý chất thải chưa thống nhất giữa các địa phương.

Đầu tư hệ thống xử lý và trung chuyển

Dự báo đến năm 2030, lượng chất thải rắn sinh hoạt trên địa bàn tỉnh có thể lên đến 1.100 tấn/ngày, đặt ra yêu cầu cấp bách về tăng cường năng lực xử lý và nâng cao chất lượng quản lý. Để đáp ứng thực tế này, tỉnh xây dựng Kế hoạch thu gom, vận chuyển, xử lý chất thải rắn giai đoạn 2025-2030. Trong đó, đặt mục tiêu tỷ lệ thu gom, xử lý rác thải tại đô thị đạt 100%, nông thôn từ 95-98%; 100% địa phương thu đúng, thu đủ phí dịch vụ; tăng tỷ lệ phân loại rác tại nguồn, nâng cao khả năng tái chế, tái sử dụng; thúc đẩy chuyển đổi số trong giám sát, vận hành hoạt động thu gom, vận chuyển và xử lý.

Song hành với mục tiêu trên, tỉnh tích cực thực hiện các mục tiêu đầu tư, nâng cấp hạ tầng xử lý rác thải. Đó là nâng cấp Nhà máy Xử lý rác Thạnh Hóa từ công nghệ đốt thường sang đốt phát điện, nâng công suất từ 300 lên 500 tấn/ngày (do Công ty Cổ phần Đầu tư Phát triển Tâm Sinh Nghĩa thực hiện), dự kiến hoàn thành giai đoạn 2025-2026; xây dựng Nhà máy Xử lý rác phát điện 300 tấn/ngày tại xã Tân Đông, huyện Thạnh Hóa (Công ty TNHH Năng lượng Trí Việt đầu tư); xây dựng Nhà máy Xử lý rác tại huyện Cần Giuộc (250 tấn/ngày), huyện Đức Hòa (450 tấn/ngày) và huyện Đức Huệ; đóng cửa bãi rác lộ thiên tại thị trấn Đông Thành, huyện Đức Huệ. Tỉnh cũng định hướng bố trí các trạm trung chuyển rác tại các đô thị có bán kính phục vụ trên 10km hoặc xa điểm xử lý trên 20km nhằm giảm chi phí vận chuyển, tăng hiệu quả quản lý.

Xác định yếu tố con người là then chốt trong thành công của chiến lược quản lý chất thải, UBND tỉnh chỉ đạo các sở, ngành, đoàn thể tăng cường tuyên truyền, giáo dục về bảo vệ môi trường và phân loại rác. Sở Nông nghiệp và Môi trường phối hợp các đoàn thể tổ chức nhiều buổi truyền thông trực tiếp, phát động phong trào Nhà sạch, phố xanh, xây dựng nếp sống văn minh, thân thiện với môi trường.

Trên bình diện quốc gia, Quy hoạch bảo vệ môi trường thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 đã xác định Long An sẽ xây dựng Khu công nghệ Môi trường xanh tại xã Tân Long, huyện Thủ Thừa, quy mô khoảng 200ha, là nơi xử lý đồng bộ rác thải sinh hoạt, công nghiệp, nguy hại và bùn thải.

Quản lý chất thải rắn giờ không còn là nhiệm vụ riêng của ngành môi trường mà là một trụ cột trong phát triển bền vững. Với những bước đi bài bản, đồng bộ từ quy hoạch, đầu tư, ứng dụng công nghệ đến nâng cao nhận thức của cộng đồng, tỉnh đang kiến tạo nền tảng vững chắc cho tương lai. Để hiện thực hóa mục tiêu đó, rất cần sự đồng hành từ chính quyền, doanh nghiệp đến từng người dân. Mỗi hành động nhỏ như phân loại rác đúng cách cũng có thể góp phần tạo nên thay đổi lớn, xây dựng môi trường sống lành mạnh, phát triển hài hòa và bền vững./.

Vũ Quang