Quảng Bình: Nổ mìn khai thác đá gây rung chấn, nứt nhà dân

Khu mỏ đá của Công ty Mai Thanh.

Ảnh hưởng sinh kế, sản xuất

Năm 2013, UBND tỉnh Quảng Bình cấp phép cho Công ty TNHH Vận tải và Thương mại Mai Thanh (Công ty Mai Thanh) khai thác đá làm vật liệu xây dựng thông thường tại khu vực Lèn Cây Trổ, xã Thạch Hóa (huyện Tuyên Hóa) với hơn 3ha, trữ lượng được phép khai thác 1.142.303m2 và thời hạn khai thác trong 24 năm.

Tuy nhiên, sau khi đi vào hoạt động, việc khai thác tại mỏ đá khiến cuộc sống của hàng chục hộ dân ở xã Thạch Hóa và xã Đức Hóa bị đảo lộn. Cuộc sống của nhiều hộ dân ở xã Thạch Hóa chủ yếu dựa vào mấy sào ruộng ở Đồng Hung. Việc nổ mìn làm đá lấp, thay đổi dòng chảy đã khiến đất sản xuất nông nghiệp của nhiều hộ dân trên địa bàn các thôn Đạm Thủy 1, 2 không sản xuất được và để hoang.

Chị Hoàng Thị Lan Hường, thôn Đạm Thủy 1 (xã Thạch Hóa) cho biết: Gia đình chị có hơn 2 sào ruộng ở gần mỏ đá. Đối với bà con miền núi diện tích trồng các loại cây lương thực rất quan trọng, quá trình nổ mìn lấy đá đã khiến một lượng đá rơi xuống ruộng, làm cho bà con khó khăn khi canh tác, chất lượng hạt lúa sụt giảm, đời sống gặp khó khăn.

Cụ ông Hoàng Hữu Ái (80 tuổi, thôn Đạm Thủy 2, xã Thạch Hóa) trình bày: “Gia đình tôi có thửa ruộng số 106 ở Đồng Hung, sát chân khu vực mỏ đá. Công ty Mai Thanh tự ý kéo đường dây điện cao thế qua thửa ruộng này khi chưa có sự đồng ý của tôi. Gia đình tôi cảm thấy không yên tâm khi lao động, sản xuất trên thửa ruộng, vì sợ giông lốc sấm sét, hiện tượng phóng điện cao thế khi trời mưa, rồi bị đá bay khi nổ mìn làm đứt dây điện khi người nhà tôi đang canh tác ở ruộng.

Gần một năm nay, con cái tôi đi làm thêm nghề khác kiếm tiền mua gạo ăn hàng ngày vì không xuống đồng gieo sạ được. Tôi đã làm đơn tường trình gửi lên UBND xã Thạch Hóa và Điện lực huyện Tuyên Hóa, kính đề nghị các đơn vị này làm việc với phía mỏ đá Mai Thanh để di dời đường dây điện ra khỏi thửa ruộng tôi. Vậy nhưng, hơn 6 tháng qua, vẫn chưa được giải quyết thỏa đáng”.

Hàng loạt nhà ở nứt nẻ

Ông Hoàng Xuân Viết, thôn Đạm Thủy 1 (xã Thạch Hóa) bức xúc: “Cứ mỗi lần mìn nổ là mặt đất chấn động như có động đất, nhà cửa chao đảo, tường xây bị nứt. Tôi sợ nên cứ đến buổi trưa là phải bảo con cái chạy ra khỏi nhà đề phòng nhà sập. Nhà cửa có kiên cố đến mấy mà trong tình trạng này thời gian dài chắc cũng hỏng, bởi khoảng cách giữa mỏ đá với khu dân cư chúng tôi khá gần, chỉ khoảng 300m”.

Nhà ở của ông Hoàng Xuân Viết bị rung chấn và nứt tường.

Bà Nguyễn Thị Anh Đào - hộ dân sống cách khai thác đá hơn 400m nhớ lại: “Trưa 4/4/2022, mìn nổ ầm ầm, bà con sợ quá đã vội vã báo lên chính quyền xã, chính quyền huyện để có sự kiểm tra, giám sát chặt chẽ hoạt động khoan mìn phá đá. Gia đình tôi có 2 người già và 2 người khuyết tật, tác động từ tiếng ồn và rung chấn do nổ mìn trưa hôm đó, người cứ bần thần, phải mất thời gian dài mới từ từ trấn tĩnh được”.

Ngoài ảnh hưởng đến sản xuất, trong quá trình khai thác đá, dự án đã mở rộng phạm vi trạm xay đá, bãi đỗ ra phạm vi đất nông nghiệp của một số hộ dân. Chưa kể, mỏ đá còn được cấp phép sát với Quốc lộ 12A tiềm ẩn nguy hiểm cho các phương tiện giao thông. Nhiều lần người dân đã có kiến nghị với các cấp chính quyền nhưng chưa có hồi âm và hàng ngày họ vẫn phải sống trong lo sợ.

Công ty Mai Thanh có “chây ỳ”

Ông Trần Văn Bằng - Chủ tịch UBND xã Thạch Hóa cho biết: “Phía chính quyền đã nhiều lần tiến hành làm việc với đại diện Công ty Mai Thanh. Chúng tôi muốn công ty có thiện chí, thống nhất mức giá đền bù để sớm đền bù và khắc phục các hậu quả đã xảy ra để người dân địa phương ổn định cuộc sống như trước, đặc biệt là các hộ bị nứt nẻ công trình.”

Diện tích nông nghiệp tiếp tục bị lấn ra để làm bãi đỗ đá thành phẩm.

Theo Chủ tịch UBND xã Thạch Hóa, xã đã 2 lần gửi tờ trình lên huyện Tuyên Hóa yêu cầu chỉ đạo công ty khẩn trương triển khai đền bù thiệt hại cho người dân nhưng đến nay vẫn chưa có phương án đền bù triệt để.

Ngoài ra, việc khai thác đá của Công ty Mai Thanh ngay gần khu dân cư, cũng gây ra nhiều tác động như tiếng ồn, rung chấn, bụi bặm, bồi lấp ruộng đất và vùi lấp lăng mộ, như đợt nổ mìn ngày 12/12/2020 hỏng mất một số ngôi mộ. Tiếp đó, phần đổ đá thành phẩm mà Công ty Mai Thanh lấn ra diện tích nông nghiệp đã được địa phương lập biên bản, xử phạt hành chính hơn 4 triệu đồng…

Nhận được đơn “kêu cứu” của người dân, trung tuần tháng 4/2022, đoàn công tác Phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Tuyên Hóa do Phó Trưởng phòng Hồ Duy Phi đã đến kiểm tra, làm việc với các bên liên quan và đang tra xét hồ sơ, hiện trạng để đưa ra Thông báo kết luận.

Theo người dân xã Thạch Hóa, người dân đã nhiều lần phản ánh, kiến nghị với các cơ quan chức năng và cả trong các đợt tiếp xúc cử tri của HĐND các cấp về tình trạng nêu trên, nhưng đến nay vẫn chưa thấy chính quyền và cơ quan chức năng giải quyết thấu đáo.

Nhất Linh