Quốc gia nào có mức lương hưu cao nhất và thấp nhất ở châu Âu?

Ảnh minh họa

Bắc Âu nhận lương hưu cao gấp 10 lần Đông Âu

Ở châu Âu, có sự phân hóa rõ rệt về mức lương hưu giữa Đông và Tây. Tây Âu và Bắc Âu thường cung cấp chế độ phúc lợi lương hưu cao hơn nhiều so với phần còn lại.

Trong khi đó, các nước Nam Âu nhìn chung có mức lương hưu tốt hơn so với các quốc gia Đông Âu, nhưng vẫn chưa thể sánh ngang Bắc Âu.

Những nước có mức lương hưu thấp nhất chủ yếu nằm ở khu vực Balkan và Đông Âu, đặc biệt là các quốc gia ứng cử viên EU đang trong quá trình hội nhập.

Theo báo cáo Tổng quan về lương hưu năm 2023 của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD), ở nhiều nước, lương hưu và trợ cấp nhà nước chiếm tới 70–80% thu nhập của người cao tuổi.

Dữ liệu của Eurostat năm 2022 cho thấy mức chi tiêu lương hưu trung bình tại EU là 16.138 euro/năm cho mỗi người thụ hưởng, tương đương khoảng 1.345 euro/tháng.

Tuy nhiên, khoảng cách giữa các quốc gia là rất lớn: nếu người già ở Luxembourg nhận trung bình 31.385 euro mỗi năm, thì tại Bulgaria, con số này chỉ là 3.611 euro.

Khi tính thêm các nước ngoài EU, chênh lệch còn rộng hơn: Iceland dẫn đầu với 35.959 euro/năm, trong khi Albania thấp nhất với chỉ 1.648 euro.

Các quốc gia Bắc Âu như Na Uy, Đan Mạch, Thụy Điển và Phần Lan đều có mức chi tiêu lương hưu cao hơn đáng kể so với mức trung bình EU, củng cố vị thế dẫn đầu trong bảo trợ xã hội.

Trong khi đó, nhóm các nước ứng cử viên EU như Thổ Nhĩ Kỳ, Bosnia và Herzegovina, Serbia và Albania xếp cuối bảng, phản ánh hệ thống an sinh còn nhiều hạn chế.

Bốn nền kinh tế lớn nhất EU, thường gọi là "Big Four," đều có mức lương hưu trung bình cao hơn mức trung bình chung của Liên minh châu Âu. Trong số này, Italia dẫn đầu với mức lương hưu trung bình 19.589 euro mỗi năm, tiếp theo là Pháp với 18.855 euro, Tây Ban Nha 18.100 euro và Đức 17.926 euro.

Lương hưu danh nghĩa cao nhưng chưa chắc sống tốt

Mức lương hưu danh nghĩa không phản ánh đầy đủ mức sống thực tế nếu không tính đến sức mua. Khi điều chỉnh theo tiêu chuẩn sức mua (PPS), bất bình đẳng giữa các nước giảm đi đáng kể.

Tỷ lệ chênh lệch giữa quốc gia có mức lương hưu cao nhất và thấp nhất trong EU giảm từ 8,8 lần (danh nghĩa) xuống còn 3,5 lần (PPS).

Ví dụ, Thổ Nhĩ Kỳ mặc dù là quốc gia có mức lương hưu danh nghĩa thấp nhưng lại đứng cao hơn một số nước EU khi tính theo PPS, với mức chi tiêu 8.128 PPS, nhờ chi phí sinh hoạt thấp hơn.

Trong khi đó, Slovakia ghi nhận mức thấp nhất trong EU theo PPS, chỉ 5.978 PPS, so với 21.162 PPS ở Áo, nước có hệ thống lương hưu hào phóng hàng đầu châu lục.

Tuy nhiên, sự chênh lệch vẫn còn sâu sắc. Những nước phía Đông và khu vực Balkan tiếp tục đối mặt với tình trạng mức lương hưu không đủ để duy trì mức sống tối thiểu sau khi nghỉ việc. Khoảng cách Đông–Tây, Bắc–Nam vẫn là nét đặc trưng trong bản đồ an sinh xã hội châu Âu.

Bất bình đẳng giới và thách thức tương lai

Không chỉ có sự phân hóa giữa các quốc gia, lương hưu còn cho thấy rõ bất bình đẳng giới. Theo Báo cáo về mức độ đủ lương hưu 2024 của Ủy ban châu Âu, phụ nữ tại EU nhận lương hưu ít hơn nam giới tới 26,1% và 5,3% phụ nữ lớn tuổi hoàn toàn không có lương hưu.

Nguyên nhân là sự khác biệt về thu nhập trong sự nghiệp, thời gian làm việc ngắn hơn do chăm sóc gia đình, và tỉ lệ làm việc bán thời gian cao hơn. Hệ quả là phụ nữ cao tuổi ở EU đối mặt nguy cơ nghèo đói cao hơn, trong bối cảnh lương hưu không theo kịp mức sống.

Tình trạng già hóa dân số càng khiến bài toán trở nên khó giải. Năm 2022, hơn 18,5 triệu người từ 65 tuổi trở lên ở EU (tức hơn 1/5 người cao tuổi) rơi vào nguy cơ nghèo đói hoặc bị xã hội ruồng bỏ.

Trong tương lai, mức độ đủ của lương hưu được dự báo sẽ giảm, khiến nhiều người về hưu không thể duy trì mức sống như khi còn đi làm.

N.THANH