Trường Quốc học - Huế (tên đầy đủ hiện nay là Trường Trung học phổ thông Chuyên Quốc học) là một ngôi trường danh tiếng, có truyền thống lâu đời. Trường được thành lập ngày 23/10/1896, là ngôi trường trung học phổ thông lâu đời thứ ba tại Việt Nam.
Trường Quốc học nằm trên đường Lê Lợi – con đường đẹp nhất thành phố Huế, nhìn ra sông Hương. Kiến trúc của trường là một điểm nhất quan trọng trong không gian đô thị nơi đây, dễ được nhận biết bởi chiếc cổng và hàng rào màu đỏ sẫm, mang âm hưởng Á Đông, giàu tính thẩm mỹ.
Ngôi trường được thành lập theo chỉ dụ của Vua Thành Thái, giao cho ông Ngô Đình Khả làm trưởng giáo và được Toàn quyền Đông Dương ký quyết định ngày 18/11/1896.
Suốt chiều dài lịch sử 120 năm, qua nhiều biến động chính trị và dưới nhiều thể chế, Trường Quốc học vẫn luôn nổi tiếng là ngôi trường giáo dục và học tập xuất sắc không chỉ ở Huế mà trên phạm vi cả nước. Trường Quốc học cũng là ngôi trường có truyền thống cách mạng, là nơi xuất phát các cuộc đấu tranh chính trị với tên tuổi các thầy giáo Hoàng Thông, Lê Văn Miến, Võ Liêm Sơn…
Nhiều nhà lãnh đạo, tuớng lĩnh, nhà khoa học, văn nhân trí thức nổi tiếng Việt Nam đã học tập dưới mái trường này. Có thể kể tới Chủ tịch Hồ Chí Minh, đại tướng Võ Nguyên Giáp, tổng bí thư Trần Phú, tổng bí thư Hà Huy Tập, thủ tướng Phạm Văn Đồng...
Trường có rất nhiều học sinh đoạt giải cao ở trong các kỳ thi trong nước và quốc tế như: Hồ Đình Duẩn (giải Ba kỳ thi Olympic Toán quốc tế năm 1978), Lê Bá Khánh Trình (vô địch kỳ thi Toán quốc tế năm 1979), Nguyễn Nguyễn Thái Bảo (giải Nhì Chung kết năm Đường lên đỉnh Olympia năm 2004), Hồ Ngọc Hân (vô địch Chung kết năm của chương trình Đường lên đỉnh Olympia năm 2009)...
Quốc Học được xây dựng trên nền của Dinh Thủy sư (nơi huấn luyện binh lính đường thủy của quân đội triều Nguyễn), ban đầu là nhà tranh vách đất, tổng cộng có ba tòa nhà. Địa điểm của trường nằm xoay ra đường Jules Ferry (sau năm 1955 là đường Lê Lợi). Công trình kiến trúc hiện tại được xây dựng theo kiểu Pháp vào đầu thế kỷ 20. Và kiến trúc này là một trong những công trình đẹp nhất xứ Huế và là một trong những ngôi trường đẹp nhất Việt Nam
Trường nằm trên một khuôn viên rộng giữa bốn con phố, hướng chính quay ra đường Lê Lợi và sông Hương. Công trình có bố cục phân tán với nhiều tòa nhà, xen lẫn với vườn cây xanh.
Mặc dù có rất nhiều tòa nhà với quy mô và công năng khác nhau, song phong cách kiến trúc thống nhất – là sự pha trộn giữa kiến trúc cổ điển Pháp và những nét trang trí mang âm hưởng Á Đông. Các tòa nhà đều có tường dày, hiên rộng, mái ngói, cửa sổ chớp – kính. Ảnh: Tòa nhà Lưu niệm Chủ tịch Hồ Chí Minh và phòng truyền thống của nhà trường.
Ở trung tâm của trường và là kiến trúc điểm nhấn - nhà hội trường với một bố cục đăng đối, nghiêm trang. Các lớp học nằm ở hai dãy nhà 2 tầng hai bên và một số khối nhà sau hội trường.
Dưới hội trường là một không gian mở đa năng.
Kiến trúc luôn hòa quyện với cây xanh.
Giữa những khối nhà là những hành lang có mái.
Sau này, trường Quốc học có cải tạo và xây thêm một số công trình, song vẫn giữ phong cách kiến trúc nguyên thủy. Hiện tại, trường có 47 phòng học dành cho 3 khối chuyên THPT, cùng nhiều công trình hỗ trợ cho việc học tập và rèn luyện như thư viện, phòng thí nghiệm, phòng vi tính, nhà thể thao, bể bơi, ký túc xá…
Nhà thể thao của trường.
Khán đài sân vận động cũng được thiết kế và xây dựng theo phong cách cũ.
Hiện tại, Trường Quốc học có khoảng 1.500 học sinh với 150 giáo viên. Trường được chính phủ Việt Nam chọn để xây dựng thành một trong ba trường phổ thông trung học chất lượng cao của Việt Nam. Trở thành học sinh dưới mái trường Quốc học là mơ ước và tự hào của học sinh đất cố đô.
Ngày 23/10/2016, trong dịp kỷ niệm 120 năm thành lập trường, Trường Quốc học Huế đã vinh dự đón nhận Huân chương Lao động hạng nhất vì những thành tích đạt được và những đóng góp xuất sắc cho sự nghiệp giáo dục nước nhà.
Theo CTV Hà Thành/VOV