Quốc hội bàn về chuyện giám sát

Ngày 21-7, sau khi bầu xong các chức danh của Quốc hội (QH), QH đã nghe tờ trình và thảo luận về dự kiến chương trình giám sát của QH năm 2022.

Đại biểu Trần Hoàng Ngân (TP.HCM) cho hay báo cáo “hậu giám sát” nhiều khi đại biểu không biết đơn vị, địa phương thực hiện như thế nào. Ảnh: Đ.MINH

Giám sát còn bị ảnh hưởng do báo cáo chậm

Theo Tổng thư ký QH Bùi Văn Cường, chương trình giám sát năm 2020 và đầu năm 2021 đã đạt được những kết quả tích cực. Tuy nhiên, giám sát tối cao của QH vẫn còn những hạn chế. Chẳng hạn thời gian dành cho hoạt động chất vấn, đặc biệt là hoạt động “hậu giám sát” còn hạn chế, chưa bảo đảm để tất cả chất vấn của đại biểu (ĐB) QH đều được trả lời trực tiếp tại hội trường.

Việc đánh giá đối với việc tổ chức hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn bằng văn bản chưa được tiến hành, một số yêu cầu trong nghị quyết chất vấn còn chưa có định lượng cụ thể.

Hoạt động giám sát chuyên đề có lúc bị ảnh hưởng do báo cáo của một số cơ quan chịu sự giám sát gửi đến đoàn giám sát còn chậm hoặc không bảo đảm về mặt pháp lý, hoặc có nội dung chưa thể hiện được vấn đề cần xem xét, đánh giá...

Về chương trình giám sát năm 2022, Tổng thư ký QH cho biết: Căn cứ vào tiêu chí lựa chọn, nội dung đã thực hiện, năng lực thực hiện của các cơ quan… Ủy ban Thường vụ (UBTV) QH đã lựa chọn bốn chuyên đề trình QH xem xét, quyết định chọn hai chuyên đề để giám sát tối cao, hai chuyên đề còn lại sẽ giao UBTVQH tổ chức giám sát.

“Hậu giám sát” mới là quan trọng

Thảo luận tại hội trường, ĐB Trần Hoàng Ngân và đa số ĐB đều tán đồng với dự kiến chương trình giám sát mà UBTVQH trình.

Ông Trần Hoàng Ngân cho rằng: “Nếu các báo cáo giám sát được gửi sớm để ĐB nhờ các cơ quan chuyên môn và chuyên gia cùng lĩnh vực thẩm định, tư vấn thêm thì đoàn giám sát có đầy đủ cơ sở thực tiễn, khoa học để giám sát hiệu quả”.

Còn báo cáo “hậu giám sát”, ông Ngân cho biết nhiều khi ĐB không biết giám sát xong thì đơn vị, địa phương được giám sát thực hiện các yêu cầu của đoàn giám sát thế nào nên cần lưu ý khi triển khai, thực hiện.

ĐB Vũ Trọng Kim (Nam Định) cũng cho rằng “hậu giám sát” chưa được quan tâm nên ông đề nghị phải đưa vấn đề “hậu giám sát” vào trong chương trình, giao cụ thể cho đơn vị, cá nhân phụ trách và phải báo cáo trước QH. Trong các kiến nghị giám sát thì phải làm rõ đối tượng giám sát đã thực hiện như thế nào. “Chứ nếu không thì giám sát chỉ như là một lưỡi dao chặt xuống nước, sau khi lưỡi dao chúng ta rút lên rồi thì nước ép lại như cũ…” - ông Kim phát biểu.

Nên có chuyên đề giám sát về cán bộ, tài sản công

ĐB Lê Thanh Vân (Cà Mau) đã đề nghị cân nhắc thay thế hai chuyên đề giám sát (về sắp xếp các huyện, xã và thực hành tiết kiệm, chống lãng phí) bằng hai chuyên đề khác là “giám sát về việc bổ nhiệm, luân chuyển cán bộ” và “sử dụng tài sản công ở doanh nghiệp nhà nước, các đơn vị sự nghiệp”.

Về chuyên đề bổ nhiệm luân chuyển cán bộ, ĐB Vân dẫn gần đây Hội đồng bầu cử quốc gia đã phải loại một ĐB được bầu ra nhưng không đủ tư cách, lý do là có vi phạm trước đó rất nhiều năm.

Theo ĐB Vân, từ ví dụ trên và những trường hợp khác xảy ra gần đây cho thấy công tác triển khai các quy định về tổ chức nhân sự có những lúc tùy tiện, thiếu nhất quán, không chọn đúng người. “Nếu như chúng ta giám sát tối cao về vấn đề này có kết quả sẽ là một cách thúc đẩy mạnh mẽ cho QH và Chính phủ xốc lại đội hình, nâng cao chất lượng bộ máy để thực hiện tốt hơn nhiệm vụ chiến lược năm năm” - ĐB này nhấn mạnh.

Về việc thực hiện chính sách pháp luật trong sử dụng tài sản công ở các doanh nghiệp nhà nước và các đơn vị sự nghiệp công lập, ĐB Vân cho hay thời gian qua có rất nhiều vi phạm. Đặc biệt tài sản công ở những đơn vị này được chuyển hóa từ công sang tư bằng nhiều hình thức như đấu giá trá hình, chuyển đổi mục đích sử dụng… nhưng đến nay chưa có một đợt giám sát cao trào, bằng hoạt động giám sát tối cao của QH. Một mặt để chỉnh đốn lại hệ thống pháp luật, một mặt vừa chỉnh đốn lại quy tắc quản lý, sử dụng tài sản công.

“Tôi thấy hai vấn đề này cấp bách hơn cả, một cái liên quan đến thể chế nhà nước, một cái liên quan đến thể chế kinh tế. Hai cái này nếu làm được sẽ tạo ra xung lực mới cho QH và Chính phủ hoạt động có hiệu quả hơn, đáp ứng được yêu cầu của nhân dân” - ĐB Vân nói.

Đối với hai chuyên đề sắp xếp huyện, xã và tiết kiệm, chống lãng phí, ĐB Vân đề nghị giao Ủy ban Pháp luật và Tài chính - Ngân sách giám sát, có cơ sở rồi thì trình QH xem xét giám sát tối cao vào thời điểm hợp lý.

CHÂN LUẬN - TRỌNG PHÚ