Quốc hội sẽ ưu tiên giám sát quá trình sắp xếp đơn vị hành chính

Bảo đảm sắp xếp đơn vị hành chính diễn ra thông suốt

Trả lời câu hỏi của phóng viên về giám sát quá trình sắp xếp lại các đơn vị hành chính, vận hành chính quyền địa phương 2 cấp, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy cho biết, việc sắp xếp lại các đơn vị hành chính và tổ chức chính quyền địa phương hai cấp là quá trình được thực hiện liên tục, với tiến độ khẩn trương. Các công việc được triển khai nhanh gọn và đến nay, về cơ bản đã bám sát tiến độ đề ra, đáp ứng yêu cầu của công cuộc sắp xếp, tổ chức bộ máy của hệ thống chính trị.

Về phía Quốc hội, thực hiện đúng chức năng, nhiệm vụ của mình, Quốc hội đã thông qua Nghị quyết về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp; Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi) và một loạt các luật, nghị quyết khác có liên quan để làm cơ sở pháp lý cho việc thực hiện chủ trương về sắp xếp, tinh gọn tổ chức bộ máy và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Hiện nay, Chính phủ và các cơ quan liên quan cũng đang khẩn trương, gấp rút chuẩn bị các điều kiện cần thiết khác nhằm bảo đảm cho tổ chức chính quyền địa phương 2 cấp vận hành thông suốt từ ngày 1/7/2025.

Với chức năng giám sát tối cao, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp cho biết, Quốc hội sẽ thường xuyên theo dõi, xem xét và đánh giá quá trình triển khai thực hiện các luật, nghị quyết của Quốc hội về nội dung này, nhằm kịp thời hoàn thiện thể chế, chính sách cũng như tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc có thể phát sinh trong quá trình thực hiện.

Tại Kỳ họp thứ Chín, Quốc hội cũng đã thông qua Nghị quyết về Chương trình giám sát của Quốc hội năm 2026. Nghị quyết giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, Đoàn đại biểu Quốc hội các tỉnh, thành phố và các đại biểu Quốc hội chủ động xây dựng, triển khai thực hiện chương trình giám sát của mình.

Nghị quyết cũng yêu cầu nghiên cứu, tổ chức giám sát các nội dung liên quan trực tiếp đến việc thực hiện các nghị quyết của Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội về sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã và thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp bằng các hình thức phù hợp, hoặc lồng ghép với các hoạt động giám sát khác, bảo đảm hiệu quả và báo cáo kết quả thực hiện theo quy định của pháp luật.

Tổng Thư ký Quốc hội, Chủ nhiệm Văn phòng Quốc hội Lê Quang Tùng chủ trì họp báo quốc tế. Ảnh: Phạm Thắng

Trong quá trình thực hiện, nếu có vấn đề phát sinh, vấn đề được dư luận xã hội, cử tri quan tâm nhiều, Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ yêu cầu Chính phủ có báo cáo chi tiết để báo cáo với Quốc hội.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp nêu rõ, việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp tỉnh, cấp xã hết sức hệ trọng, được tất cả các cơ quan trong bộ máy chính trị từ trung ương đến địa phương cũng như mọi tầng lớp Nhân dân hết sức quan tâm. "Do đó, trên cơ sở chương trình giám sát đã được Quốc hội thông qua, trong thời gian tới, Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Hội đồng Dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội, các Đoàn đại biểu Quốc hội sẽ xây dựng chương trình giám sát của mình và đây sẽ là nội dung ưu tiên trong thời gian tới".

Kịp thời triển khai các luật, nghị quyết đã được thông qua

Trả lời câu hỏi của phóng viên về việc bảo đảm các luật, nghị quyết vừa được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Chín sớm đi vào cuộc sống và phát huy tối đa hiệu quả, tránh tạo áp lực cho hệ thống, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy nhấn mạnh, số lượng luật, nghị quyết được thông qua tại Kỳ họp thứ Chín rất lớn, đòi hỏi Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện kiểm sát Nhân dân tối cao, Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và tất cả các cơ quan trong hệ thống chính trị phải nỗ lực tối đa để bảo đảm triển khai thi hành nghiêm túc, hiệu quả.

Phần lớn các luật, nghị quyết được Quốc hội thông qua là do Chính phủ trình và đã được áp dụng các quy định mới của Luật Ban hành văn bản quy phạm pháp luật. Theo đó, cơ quan trình chịu trách nhiệm đến cùng với dự án Luật, dự thảo Nghị quyết. Quốc hội tạo điều kiện tối đa để các dự án luật, dự thảo nghị quyết được trình Quốc hội xem xét, nếu đủ điều kiện thì trình Quốc hội thông qua tại kỳ họp.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Nguyễn Phương Thủy phát biểu. Ảnh: Phạm Thắng

Việc tổ chức triển khai thi hành các luật, nghị quyết là trách nhiệm chính của Chính phủ theo đúng quy định của Hiến pháp. Tuy nhiên, Quốc hội cũng đã giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Chính phủ, Tòa án Nhân dân tối cao, Viện kiểm sát Nhân dân tối cao và các cơ quan tổ chức có liên quan kịp thời triển khai thi hành các luật, nghị quyết được thông qua tại Kỳ họp thứ Chín, bảo đảm gắn kết chặt chẽ giữa xây dựng pháp luật với tổ chức thi hành pháp luật, công bằng, nghiêm minh, nhất quán, kịp thời, hiệu lực, hiệu quả.

Quốc hội cũng yêu cầu Chính phủ chỉ đạo quyết liệt các bộ, ngành liên quan xây dựng, trình cấp có thẩm quyền ban hành văn bản quy định chi tiết, hướng dẫn thi hành các luật, nghị quyết, nhằm bảo đảm luật, nghị quyết được thi hành ngay sau khi có hiệu lực.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp lưu ý, trong số các luật, nghị quyết được Quốc hội thông qua tại Kỳ họp thứ Chín cũng có nhiều văn bản có hiệu lực ngay từ thời điểm thông qua hoặc có hiệu lực từ ngày 1/7/2025 để phục vụ việc triển khai thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp.

Trong thời gian qua, Chính phủ đã kịp thời ban hành 28 nghị định về đẩy mạnh phân cấp, phân quyền cũng như phân định lại thẩm quyền cho các cơ quan tổ chức ở Trung ương, chính quyền địa phương các cấp. Các cơ quan cũng đang triển khai tiếp tục ban hành các nghị định, nghị quyết, thông tư, chỉ thị cần thiết để bảo đảm việc thi hành các luật, nghị quyết của Quốc hội.

Công tác triển khai tiếp theo đang được các cơ quan lên kế hoạch và sẽ tiếp tục thực hiện trong thời gian tới. Trong suốt quá trình này, Quốc hội, các cơ quan của Quốc hội, các đại biểu Quốc hội sẽ thường xuyên theo dõi, giám sát, kịp thời phản ánh đến các cấp có thẩm quyền những vấn đề bất cập, những vướng mắc, khó khăn có thể phát sinh để kịp thời có giải pháp xử lý.

Trong thời gian qua, Bộ Chính trị, Ban Bí thư đã họp hàng tuần để nghe báo cáo về việc triển khai công tác chuẩn bị cho việc chính thức vận hành mô hình chính quyền địa phương hai cấp. Bộ Chính trị, Ban Bí thư cũng đã ban hành một loạt các kết luận nhằm đôn đốc, kiểm tra nhắc nhở thường xuyên các cơ quan trong hệ thống chính trị.

Do vậy, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tin tưởng rằng, với sự quan tâm chỉ đạo sát sao của Đảng, Quốc hội, Chính phủ và các cơ quan, tổ chức có liên quan, quá trình triển khai thực hiện các luật, nghị quyết của Quốc hội sẽ có nhiều thuận lợi.

Thanh Chi