Quốc hội thảo luận 'nóng' về cao tốc Quy Nhơn – Pleiku và Vành đai 4 TP.HCM

Động lực phát triển chiến lược cho Tây Nguyên – Duyên hải Nam Trung Bộ

Đa số ý kiến đại biểu Quốc hội đã bày tỏ sự ủng hộ mạnh mẽ, đồng thời góp ý cụ thể nhằm hoàn thiện các dự án có ý nghĩa chiến lược này.

Đại biểu Siu Hương (đoàn Gia Lai).

Đại biểu Siu Hương (đoàn Gia Lai) nhấn mạnh, tuyến cao tốc Quy Nhơn – Pleiku là “trục giao thông Đông – Tây quan trọng” kết nối Tây Nguyên với duyên hải Nam Trung Bộ, các cửa khẩu quốc tế như Lệ Thanh, Bờ Y với các cảng biển lớn như Quy Nhơn, Nhơn Hội.

Bà khẳng định: “Tuyến đường sẽ rút ngắn thời gian di chuyển từ 3,5–4 giờ xuống còn 2–2,5 giờ, giảm tới 60% chi phí vận tải, mở rộng cơ hội giao thương xuyên biên giới với Nam Lào và Đông Bắc Campuchia”.

Dự án không chỉ giúp vận chuyển nhanh hơn các sản phẩm chủ lực như cà phê, cao su, hồ tiêu ra cảng biển, mà còn tạo ra quỹ đất phát triển, thu hút đầu tư, giảm áp lực dân số ở đô thị trung tâm và đảm bảo an ninh biên giới.

Đặc biệt, trong bối cảnh sáp nhập tỉnh Gia Lai và Bình Định thành tỉnh mới Gia Lai (theo Nghị quyết 202 ngày 12/6/2025), tuyến cao tốc này sẽ đóng vai trò “cầu nối huyết mạch” giữa trung tâm hành chính tại Quy Nhơn và các khu vực khác.

Đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (đoàn Bến Tre) cho rằng, với dự án có tính cấp bách như cao tốc Quy Nhơn – Pleiku, nên áp dụng cơ chế chỉ định thầu đối với các gói tư vấn, để tiết kiệm thời gian, đồng thời đề xuất áp dụng hình thức “một gói thầu, hai túi hồ sơ” để lựa chọn nhà thầu có năng lực.

Đại biểu Nguyễn Trúc Sơn (đoàn Bến Tre).

“Chúng ta cần chọn nhà thầu có chất lượng kỹ thuật tốt trước, rồi mới tính đến yếu tố giá. Tránh tình trạng chọn nhà thầu giá thấp nhưng thi công yếu kém”, ông Sơn nói.

Đại biểu này cũng kiến nghị giao Chính phủ linh hoạt quyết định hình thức chọn thầu cho phần xây lắp, tránh cứng nhắc và tạo điều kiện triển khai hiệu quả hơn.

Vành đai 4 TP.HCM sẽ kết nối liên vùng, thúc đẩy phát triển toàn diện

Với tuyến đường Vành đai 4 TP.HCM, đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp) khẳng định, là tuyến huyết mạch kết nối Đông Nam Bộ, Tây Nam Bộ, TP.HCM và thậm chí đến các tỉnh miền Trung, với cảng biển, sân bay và các khu đô thị mới.

Ông nhấn mạnh: “Đây là tuyến đường cực kỳ quan trọng để phát triển kinh tế - xã hội của không chỉ TP.HCM mà cả vùng Nam Bộ”.

Tuy nhiên, ông bày tỏ băn khoăn về phương án đầu tư song hành: tuyến đường chính đầu tư theo hình thức PPP có thu phí, trong khi đường song hành lại đầu tư công không thu phí.

“Người dân sẽ chọn đường miễn phí, gây khó khăn cho thu phí tuyến chính. Đề nghị cần đồng bộ chính sách: hoặc thu phí cả hai, hoặc miễn phí cả hai”, ông Hòa nêu ý kiến. Ngoài ra, ông đề nghị xem xét phương án cầu cạn tại vùng Đồng bằng Sông Cửu Long do nền đất yếu, để giảm chi phí san lấp và đảm bảo tiến độ trong bối cảnh thiếu vật liệu.

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Bà Rịa – Vũng Tàu).

Đại biểu Trần Văn Tiến (Vĩnh Phúc) góp ý về hồ sơ kỹ thuật chưa đầy đủ, đề nghị bổ sung bản vẽ, số làn xe, chiều rộng mặt cắt ngang trước khi thông qua.

“Tổng mức đầu tư chưa tính đến phần vốn 47,95 km do tỉnh Bình Dương đầu tư. Nếu thu phí toàn tuyến thì cần tính lại toàn bộ phương án tài chính”, ông Tiến nói.

Về thiết kế, ông đề xuất dùng kết cấu cầu cạn ở các đoạn nền đất yếu, và đặt tuyến lệch về một bên để thuận tiện cho giai đoạn 2 mở rộng. Đồng thời, cần làm rõ phạm vi và cơ chế thu phí BOT.

Cần làm rõ điều chỉnh thẩm quyền và chỉ định thầu cao tốc Biên Hòa – Vũng Tàu

Đại biểu Nguyễn Tâm Hùng (Bà Rịa – Vũng Tàu) bày tỏ sự ủng hộ cao với việc điều chỉnh tổng mức đầu tư dự án này từ 17.837 tỷ đồng lên 21.551 tỷ đồng, do các yếu tố thực tế phát sinh như chi phí bồi thường, tái định cư.

Ông nhấn mạnh, việc Bà Rịa – Vũng Tàu cam kết đủ vốn ngân sách địa phương cho phần tăng thêm là minh chứng cho quyết tâm đồng hành với trung ương.

Đại biểu Phạm Văn Hòa (đoàn Đồng Tháp)

Đặc biệt, ông cho biết, đoạn thành phần 3 dài 19,5km do tỉnh đảm nhiệm đã thông xe kỹ thuật từ tháng 4/2025, sớm hơn 6 tháng so với yêu cầu, cho thấy sự phối hợp hiệu quả giữa chính quyền, nhà thầu và người dân.

Các đại biểu cũng nêu một số vấn đề về chính sách trong quá trình triển khai các dự án. Đại biểu Phạm Văn Hòa kiến nghị cần làm rõ thẩm quyền quyết định điều chỉnh tổng mức đầu tư trong trường hợp ngân sách trung ương hỗ trợ địa phương.

Đại biểu Trần Văn Tiến đề xuất sửa quy định miễn cấp phép khai thác vật liệu xây dựng “phải phù hợp với quy hoạch khai thác của địa phương” để đảm bảo minh bạch và hợp pháp.

Qua thảo luận, các đại biểu đều thống nhất cao về sự cần thiết và cấp bách của ba dự án cao tốc và vành đai này. Các dự án không chỉ giải bài toán giao thông mà còn mở ra không gian phát triển mới, kết nối vùng, giảm chi phí logistics, nâng cao năng lực cạnh tranh, thu hút FDI và bảo đảm an ninh quốc gia.

Việc sớm thông qua chủ trương và hoàn thiện cơ chế chính sách triển khai sẽ tạo đà để các công trình quan trọng này được khởi công và hoàn thành đúng tiến độ, phục vụ phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Quyết liệt tìm giải pháp đảm bảo nguồn cung vật liệu cho dự án Vành đai 4 TP.HCM

Giải trình làm rõ ý kiến các đại biểu, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh cho biết, đối với băn khoăn của đại biểu Trần Văn Tiến về bản vẽ, thuyết minh dự án, Bộ trưởng khẳng định hồ sơ đã được chuẩn bị đầy đủ và gửi đến các cơ quan thẩm tra của Quốc hội.

Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh.

"Nếu không có bản vẽ và thuyết minh chi tiết thì không thể tính toán ra các số liệu về tổng mức đầu tư như đã trình", Bộ trưởng thông tin thêm thêm.

Đối với đoạn 48km qua Bình Dương được tỉnh Bình Dương chủ động đầu tư 100% theo hình thức BOT, không sử dụng ngân sách nhà nước. Do nằm ở vị trí cửa ngõ, có lưu lượng giao thông lớn, việc thu phí hoàn vốn rất khả thi.

"Vì vậy, tổng mức đầu tư 120.000 tỷ đồng mà Chính phủ trình không bao gồm đoạn tuyến của Bình Dương", Bộ trưởng thông tin.

Đối với việc phân kỳ đầu tư, Bộ trưởng cho biết, giai đoạn 1 của dự án sẽ đầu tư 4 làn xe, nhưng giải phóng mặt bằng sẽ được thực hiện một lần cho toàn bộ mặt cắt ngang quy hoạch 74,5 m.

Theo tính toán, phải đến năm 2049 - 2050 mới đầu tư giai đoạn 2 (mở rộng lên 8 làn xe). Như vậy, việc đầu tư giai đoạn 2 còn rất xa, không ảnh hưởng đến phương án tài chính và thu phí của giai đoạn 1.

Ghi nhận những lo ngại của đại biểu về tình trạng khan hiếm cát, đất san lấp, đặc biệt ở khu vực Đồng bằng sông Cửu Long trong bối cảnh mật độ cao tốc ở khu vực này đang được đầu tư rất lớn, Bộ trưởng cho biết, Chính phủ, các bộ ngành và địa phương đang quyết liệt tìm các giải pháp. Trong đó bao gồm cả việc nghiên cứu sử dụng cát biển và đảm bảo nguồn cung từ các mỏ tại các địa phương trong khu vực.

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, về nguồn vốn đầu tư dự án qua địa phận tỉnh Long An, do Long An là tỉnh còn khó khăn, Chính phủ đã có chủ trương dùng ngân sách Trung ương hỗ trợ phần xây lắp, tỉnh chỉ chịu trách nhiệm phần giải phóng mặt bằng.

Phi Long/VOV.VN