Quy định cụ thể việc đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp, tạo thuận lợi cho thực thi

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Chiều 6/6, dưới sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cho ý kiến về việc tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải điều hành phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Bảo đảm vai trò quản lý của Nhà nước với vai trò chủ sở hữu ở mức độ phù hợp

Báo cáo một số nội dung lớn tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi cho biết, dự thảo Luật gồm có 8 chương, 59 điều với kết cấu, bố cục giữ nguyên như đã trình Quốc hội.

Dự thảo Luật đã thể hiện rõ quyền, trách nhiệm của doanh nghiệp trong việc quyết định hoặc điều chỉnh chiến lược kinh doanh, kế hoạch kinh doanh hàng năm của doanh nghiệp; huy động vốn…

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi báo cáo một số nội dung lớn tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự án Luật Quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Ảnh: Hồ Long

Các quy định trong dự thảo Luật thể hiện sự tăng cường quyền tự chủ, trách nhiệm tự chịu trách nhiệm của doanh nghiệp và bảo đảm vai trò quản lý của Nhà nước với vai trò chủ sở hữu ở mức độ phù hợp.

Về đối tượng áp dụng (Điều 2 dự thảo Luật), có ý kiến đề nghị bổ sung doanh nghiệp có vốn đầu tư của tổ chức chính trị, MTTQ Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội vào đối tượng áp dụng của Luật.

Thường trực Ủy ban cho rằng, vốn điều lệ của các doanh nghiệp thuộc tổ chức chính trị, MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội, tổ chức xã hội - nghề nghiệp được Nhà nước giao nhiệm vụ khi thành lập không chỉ bao gồm vốn nhà nước mà còn sử dụng nhiều nguồn vốn khác. Do đó, việc đưa nhóm doanh nghiệp này vào phạm vi điều chỉnh của dự thảo Luật sẽ không bảo đảm tính thống nhất với mục tiêu và đối tượng điều chỉnh của Luật.

Tuy nhiên, nhằm tạo cơ sở pháp lý cho hoạt động đầu tư, quản lý vốn của các tổ chức nêu trên tại doanh nghiệp, Điều 56 của dự thảo Luật quy định tổ chức chính trị, MTTQ Việt Nam và các tổ chức chính trị - xã hội được áp dụng các quy định của Luật này để thực hiện việc quản lý và đầu tư vốn tại doanh nghiệp và giao Chính phủ quy định chi tiết về quản lý vốn của nhà nước tại các doanh nghiệp thuộc các tổ chức này.

Tiếp tục rà soát, cập nhật Nghị quyết 57-NQ/TW, Nghị quyết 68- NQ/TW

Qua nghe báo cáo, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn đề nghị, cần rà soát kỹ trong từng khoản, từng điều, từng chương để tránh trùng lắp.

Ví dụ như Khoản 1, Điều 16 quy định Quốc hội quyết định chủ trương đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp từ nguồn ngân sách nhà nước quy định tại khoản 1 Điều 11 Luật này có giá trị tương ứng với dự án quan trọng quốc gia theo quy định của pháp luật về đầu tư công.

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Tuy nhiên, tại Khoản 1 Điều 11 chỉ quy định nguồn đầu tư từ ngân sách nhà nước, do đó việc dẫn chiếu là không cần thiết, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Về cách diễn đạt, Chủ tịch Quốc hội cho rằng, có chỗ còn khó hiểu, ví dụ như Khoản 6 Điều 3 quy định vốn nhà nước tại doanh nghiệp được xác định bằng vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tương ứng với tỷ lệ sở hữu cổ phần, phần vốn góp của nhà nước tại doanh nghiệp là khó hiểu hơn rất nhiều so với Luật hiện hành và dự thảo Luật trình Quốc hội tại Kỳ họp thứ Chín này.

Về hệ thống thông tin quản lý và đầu tư nhà nước tại doanh nghiệp tại Điều 8, theo Chủ tịch Quốc hội, đây là nội dung quan trọng liên quan đến công tác quản lý, kiểm tra, giám sát hoạt động quản lý đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp. Do đó, cần cân nhắc trong dự thảo Luật có nên quy định cụ thể về nội dung, thành phần việc khai thác thông tin hệ thống này hay không? Hay là trên cơ sở các nguyên tắc khung, thì giao Chính phủ ban hành nghị định, Bộ Tài chính ban hành các thông tư cụ thể hơn?

Về đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp, dự thảo Luật quy định 5 hình thức đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp, giao Chính phủ quy định chi tiết 5 hình thức nói trên. Chủ tịch Quốc hội lưu ý, trong văn bản quy định chi tiết cần rà soát, làm rõ khái niệm, như: đầu tư vốn nhà nước vào doanh nghiệp ứng dụng công nghệ cao, đầu tư lớn, tạo động lực phát triển nhanh cho các ngành, lĩnh vực khác và nền kinh tế; doanh nghiệp thuộc lĩnh vực then chốt, thiết yếu của nền kinh tế… Bởi, đây là những khái niệm có phạm vi rộng, cần quy định cụ thể để tạo thuận lợi cho quá trình thực thi.

Về bảo toàn và phát triển vốn của doanh nghiệp tại Điều 26, dự thảo Luật chỉnh lý theo hướng việc bảo toàn và phát triển vốn doanh nghiệp được đánh giá trên cơ sở hiệu quả tổng thể của doanh nghiệp, có loại trừ các tác động do việc thử nghiệm công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới và tác động của yếu tố khách quan.

Với nội dung nêu trên, Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần quy định chặt chẽ và chính xác hơn. Bởi, Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia chỉ quy định là có chính sách miễn trừ trách nhiệm trong trường hợp thử nghiệm công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới có thiệt hại về kinh tế do nguyên nhân khách quan. Nghị quyết số 68-NQ/TW về phát triển kinh tế tư nhân cũng chỉ nhấn mạnh tính chất là thử nghiệm có kiểm soát đối với công nghệ mới, sản phẩm, dịch vụ, mô hình kinh tế mới. Và, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 198/2025/QH15 về một số cơ chế, chính sách đặc biệt phát triển kinh tế tư nhân. Do đó, cần cập nhật những vấn đề mới này, để tạo điều kiện cho việc thực hiện được thuận lợi hơn.

Đồng tình việc không bổ sung doanh nghiệp có vốn đầu tư của tổ chức chính trị, MTTQ Việt Nam, tổ chức chính trị - xã hội vào đối tượng áp dụng của Luật, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng đề nghị cần làm rõ hơn nội dung này trên cơ sở đối chiếu với quy định tại Điều 56 về quản lý và đầu tư vốn tại doanh nghiệp thuộc tổ chức chính trị, MTTQ Việt Nam và các tổ chức thành viên.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng phát biểu. Ảnh: Hồ Long

Phát biểu kết luận nội dung thảo luận, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải nêu rõ, Ủy ban Thường vụ Quốc hội cơ bản thống nhất với định hướng tiếp thu, giải trình theo đề xuất đã thống nhất giữa cơ quan thẩm tra và cơ quan soạn thảo. Trong đó, đối với quy định doanh nghiệp có vốn đầu tư của tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội, MTTQ Việt Nam chỉ nên quy định mang tính nguyên tắc như dự thảo Luật và giao Chính phủ quy định chi tiết.

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải phát biểu kết luận. Ảnh: Hồ Long

Phó Chủ tịch Quốc hội đề nghị, cần tiếp tục rà soát, tiếp thu đầy đủ ý kiến của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, hoàn thiện Báo cáo tiếp thu, giải trình và dự thảo Luật bảo đảm chất lượng trước khi trình Quốc hội; lưu ý rà soát để bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, thực hiện chủ trương đổi mới của Đảng, Nhà nước, Quốc hội trong công tác xây dựng pháp luật.

T. Thành