Quy định đầy đủ, chặt chẽ về điều kiện áp dụng pháp luật nước ngoài

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày tờ trình về dự án Luật Tương trợ tư pháp về dân sự. Ảnh: QUANG PHÚC

Chiều 26-5, Quốc hội làm việc tại Hội trường Diên Hồng, nghe tờ trình và báo cáo thẩm tra dự án Luật Tương trợ tư pháp về dân sự.

Trình bày tờ trình về vấn đề này, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh cho biết, dự án luật được xây dựng trên cơ sở kế thừa các quy định của Luật Tương trợ tư pháp hiện hành (năm 2007) và đảm bảo cụ thể hóa các chính sách xây dựng luật đã được phê duyệt; thể chế hóa các chủ trương, đường lối của Đảng và chính sách của Nhà nước về hội nhập quốc tế, cải cách pháp luật và tư pháp, xây dựng nhà nước pháp quyền, đảm bảo quyền con người trong lĩnh vực tư pháp.

“Dự luật cũng khắc phục toàn diện các hạn chế, bất cập của thực tiễn công tác tương trợ tư pháp về dân sự; đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số; bám sát ý kiến chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Quốc hội, Chính phủ về đổi mới tư duy trong công tác xây dựng pháp luật”, ông Nguyễn Hải Ninh khẳng định.

Nêu quan điểm thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng nhận định, nội dung của dự thảo luật phù hợp với chủ trương, đường lối của Đảng, đáp ứng yêu cầu đổi mới tư duy trong xây dựng pháp luật; bảo đảm tính hợp hiến, tương thích với các điều ước quốc tế có liên quan mà Việt Nam là thành viên.

Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng. Ảnh: QUANG PHÚC

Tuy nhiên, ủy ban đề nghị cơ quan chủ trì soạn thảo tiếp tục nghiên cứu, rà soát, chỉnh lý các quy định của dự thảo luật để đồng bộ với 3 dự án luật khác cũng được tách ra từ luật hiện hành (năm 2007); bám sát nội dung sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013, các luật được Quốc hội xem xét, thông qua tại kỳ họp thứ 9 và các luật có liên quan để bảo đảm tính hợp hiến, thống nhất trong hệ thống pháp luật.

Cơ bản tán thành phạm vi điều chỉnh và đối tượng áp dụng của dự thảo luật, song về điều kiện áp dụng pháp luật nước ngoài, cơ quan thẩm tra lưu ý, dự thảo luật mới chỉ quy định điều kiện áp dụng pháp luật nước ngoài không trái với các nguyên tắc tương trợ tư pháp về dân sự, trong khi theo quy định của Bộ luật Dân sự thì việc áp dụng pháp luật nước ngoài không được trái với các nguyên tắc cơ bản của pháp luật Việt Nam. “Đề nghị tiếp tục rà soát các văn bản quy phạm pháp luật có liên quan, trong đó có Bộ luật Dân sự để quy định đầy đủ, chặt chẽ điều kiện áp dụng pháp luật nước ngoài”.

Về thẩm quyền yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự của Việt Nam, Ủy ban Pháp luật và Tư pháp tán thành kế thừa Luật Tương trợ tư pháp hiện hành quy định tòa án nhân dân, viện kiểm sát nhân dân, cơ quan thi hành án dân sự là cơ quan có thẩm quyền yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự vì thực tiễn thi hành cơ bản không có vướng mắc.

Tuy nhiên, ủy ban đề nghị cân nhắc việc mở rộng chủ thể “cơ quan, người có thẩm quyền khác theo quy định của pháp luật Việt Nam” cũng có thẩm quyền yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự để bảo đảm tính khả thi và thống nhất trong hệ thống pháp luật, đồng thời tránh trùng lặp chức năng, nhiệm vụ của các cơ quan trong hoạt động tư pháp và thi hành án dân sự.

ANH PHƯƠNG