Quy định mới về giảm trừ gia cảnh sắp áp dụng, cá nhân nộp thuế cần biết

Bộ Tài chính trình nâng giảm trừ gia cảnh lên 15,5 triệu đồng

Bộ Tài chính vừa gửi Bộ Tư pháp dự thảo Nghị quyết về điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh của thuế thu nhập cá nhân để thẩm định, trong đó đề xuất nâng mức giảm trừ cho người nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng và mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng lên 6,2 triệu đồng/tháng.

Mức giảm trừ gia cảnh này áp dụng theo tốc độ tăng thu nhập bình quân đầu người. Từ 2020 đến nay, tốc độ tăng GDP bình quân đầu người khoảng 40-42%.

Theo Bộ Tài chính, người có thu nhập tiền lương, tiền công 15 triệu đồng/tháng không phải nộp thuế thu nhập cá nhân sau khi trừ các khoản bảo hiểm xã hội, y tế, thất nghiệp. Còn nếu thu nhập 20 triệu đồng, khoản thuế phải nộp khoảng 120.000 đồng một tháng sau khi trừ chi phí bảo hiểm.

Trường hợp có 1 người phụ thuộc, cá nhân thu nhập 25 triệu đồng sẽ nộp thuế 33.750 đồng; còn thu nhập 35 triệu mức đóng là 265.000 đồng. Trường hợp có các khoản phụ cấp, trợ cấp, tham gia bảo hiểm hưu trí tự nguyện được trừ trước khi tính thuế thì số thuế phải nộp thấp hơn, hoặc không.

Khi áp dụng mức giảm trừ dự kiến này, hầu hết người nộp thuế ở bậc 1 sẽ chuyển sang không phải nộp thuế (chiếm 95% số người nộp bậc 1 hiện hành). Cùng với đó, một phần cá nhân thuộc bậc 2 chuyển sang bậc 1 hoặc không phải đóng thuế. Tương tự, những người ở các bậc thuế còn lại đều được giảm số thuế thu nhập cá nhân phải nộp.

Theo tính toán của Bộ Tài chính, thu ngân sách từ thuế thu nhập cá nhân sẽ còn khoảng 84.477 tỷ đồng/năm, giảm khoảng 21.000 tỷ so với hiện hành. Số người phải nộp thuế cũng giảm xuống 2,21 triệu, tức ít hơn 2,18 triệu người, tương đương 49,66%.

Hiện nay, mức giảm trừ gia cảnh (11 triệu đồng với người nộp thuế và 4,4 triệu đồng cho người phụ thuộc) đã duy trì từ tháng 7/2020 đến nay, nhiều ý kiến cho rằng mức này đã lạc hậu và không còn phù hợp. Theo quy định, khi chỉ số giá tiêu dùng (CPI) tích lũy qua các năm tăng trên 20%, mức giảm trừ gia cảnh cần được điều chỉnh.

Dự kiến, Luật Thuế thu nhập cá nhân sẽ được trình Quốc hội xem xét tại kỳ họp tháng 10 tới và có hiệu lực từ ngày 1/7/2026. Riêng mức giảm trừ gia cảnh sẽ được thực hiện trước theo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, áp dụng cho đến khi Chính phủ ban hành quy định mới thay thế. Nếu thông qua, mức giảm trừ gia cảnh mới sẽ áp dụng từ kỳ tính thuế năm 2026.

Bộ Tài chính vừa trình phương án nâng mức giảm trừ gia cảnh cho người nộp thuế và người phụ thuộc. Ảnh minh họa: TL

Giảm trừ gia cảnh là gì?

Theo Luật Thuế thu nhập cá nhân, giảm trừ gia cảnh là số tiền được trừ vào thu nhập chịu thuế trước khi tính thuế đối với thu nhập từ kinh doanh, tiền lương, tiền công của đối tượng nộp thuế là cá nhân cư trú.

Việc xác định mức giảm trừ gia cảnh đối với người phụ thuộc thực hiện theo nguyên tắc mỗi người phụ thuộc chỉ được tính giảm trừ một lần vào một đối tượng nộp thuế.

Vì sao người nộp thuế thu nhập cá nhân cần làm giảm trừ gia cảnh?

Giảm trừ gia cảnh là biện pháp hỗ trợ cần thiết của Nhà nước để người nộp thuế thu nhập cá nhân có thể tái tạo sức lao động, bảo đảm các nhu cầu sinh hoạt cơ bản.

Giảm trừ gia cảnh được quy định cụ thể đã thỏa mãn được nguyện vọng chính đáng, tạo tâm lý tin tưởng của người nộp thuế vào chính sách và pháp luật của Nhà nước.

Ngoài ra, giảm trừ gia cảnh người phụ thuộc cũng là một quy định mang tính nhân đạo cao. Bởi vì, người lao động khi tạo ra thu nhập không chỉ hướng tới việc phục vụ cho sự tồn tại của chính bản thân mà còn thực hiện các nghĩa vụ vật chất mang tính đạo đức đối với người thân thuộc của họ. Do đó, việc quy định giảm trừ gia cảnh người phụ thuộc là biện pháp hỗ trợ không thể thiếu để cá nhân mỗi người nộp thuế có thể thực hiện nghĩa vụ nuôi dưỡng gia đình của mình.

Quy định về giảm trừ gia cảnh đối với cá nhân nộp thuế và người phụ thuộc có ý nghĩa rất lớn trong việc giảm áp lực tâm lý của người nộp thuế, tạo sự an tâm cho người lao động tạo ra của cải, vật chất. Việc áp dụng giảm trừ gia cảnh trong thuế thu nhập cá nhân thỏa mãn được nguyện vọng chính đáng của người nộp thuế, cân bằng lợi ích giữa người nộp thuế và ngân sách chứ không tuyệt đối hóa quyền thu thuế của Nhà nước.

Điều này giúp cho người nộp thuế nhận thức được sự công bằng của pháp luật, ý thức được trách nhiệm của cá nhân đối với xã hội, luôn vững tin vào pháp luật, chính sách của Nhà nước; hạn chế các biểu hiện tiêu cực trong quá trình thu - nộp thuế. Đây cũng là phương pháp hữu hiệu để "nuôi dưỡng nguồn thu" lâu dài cho ngân sách Nhà nước.

Xác định người phụ thuộc giảm trừ gia cảnh

Theo quy định tại khoản 3 Điều 12 Nghị định 65/2013/NĐ-CP xác định người phụ thuộc của người nộp thuế thu nhập cá nhân được giảm trừ gia cảnh như sau:

- Con (bao gồm con đẻ, con nuôi hợp pháp, con riêng của vợ, con riêng của chồng) dưới 18 tuổi;

- Con (bao gồm con đẻ, con nuôi hợp pháp, con riêng của vợ, con riêng của chồng) từ 18 tuổi trở lên bị khuyết tật không có khả năng lao động;

- Con (bao gồm con đẻ, con nuôi hợp pháp, con riêng của vợ, con riêng của chồng) đang học đại học, cao đẳng, trung học chuyên nghiệp, dạy nghề, kể cả con từ 18 tuổi trở lên đang học bậc học phổ thông mà không có thu nhập hoặc có thu nhập không vượt quá mức thu nhập quy định tại khoản 4 Điều 12 Nghị định 65/2013/NĐ-CP

- Người ngoài độ tuổi lao động, người trong độ tuổi lao động theo quy định của pháp luật nhưng bị khuyết tật không có khả năng lao động mà không có thu nhập hoặc có thu nhập nhưng không vượt quá mức thu nhập quy định tại khoản 4 Điều 12 Nghị định 65/2013/NĐ-CP bao gồm:

- Vợ hoặc chồng của người nộp thuế;

- Cha đẻ, mẹ đẻ, cha dượng, mẹ kế, cha mẹ nuôi hợp pháp, cha vợ, mẹ vợ (hoặc cha chồng, mẹ chồng) của người nộp thuế;

- Cá nhân khác không nơi nương tựa mà người nộp thuế phải trực tiếp nuôi dưỡng.

L.Vũ (th)