Quy định mới về thiết bị an toàn cho trẻ em trên ôtô: Giảm thiểu rủi ro và khả thi

Giảm 70% tỷ lệ tử vong cho trẻ

Đại tá Nguyễn Quang Nhật, Trưởng phòng Hướng dẫn tuyên truyền, điều tra, giải quyết tai nạn giao thông (TNGT), Cục Cảnh sát giao thông (Bộ Công an) cho biết,

Theo điều 10, khoản 3 của Luật TTATGT đường bộ: “Khi chở trẻ em dưới 10 tuổi và chiều cao dưới 1,35 mét trên xe ôtô không được cho trẻ em ngồi cùng hàng ghế với người lái xe, trừ loại xe ôtô chỉ có một hàng ghế; người lái xe phải sử dụng, hướng dẫn sử dụng thiết bị an toàn phù hợp cho trẻ em”.

Trước quy định này, nhiều người dân băn khoăn về tiêu chuẩn chiều cao, cân nặng của trẻ. PGS.TS Phạm Việt Cường, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và phòng chống chấn thương, Trường Đại học Y tế công cộng lý giải, liên quan tới chiều cao và cân nặng, một số quốc gia quy định "chiều cao hoặc cân nặng", một số quốc gia quy định "chiều cao và cân nặng". Việt Nam áp dụng quy định có chữ “và”, sẽ dễ thực hiện và phù hợp với điều kiện thực tế của Việt Nam hơn, khắc phục tình trạng trẻ em 10 tuổi đã cao 1,4m, thì không cần sử dụng thiết bị an toàn nữa.

Như vậy, quy định này phải thỏa mãn cả 2 điều kiện “chiều cao và cân nặng” của trẻ, mới được áp dụng quy định. Điều này giúp giảm các quan ngại về việc trẻ quá lớn không ngồi vừa thiết bị an toàn. Về mặt kỹ thuật, chiều cao của trẻ có ý nghĩa quan trọng nhất, trong khi 10 tuổi là độ tuổi dễ tuyên truyền, dễ nhớ dễ hiểu và dễ thực thi nhất. Vì vậy, quy định "chiều cao và độ tuổi" hợp lý và khả thi.

Theo báo cáo ATGT đường bộ toàn cầu WHO (năm 2023), phần lớn các quốc gia phát triển có quy định rất cụ thể về thiết bị an toàn cho trẻ em trên ôtô. Tính đến nay, đã có gần 100 quốc gia ban hành luật trẻ em khi tham gia giao thông trên ôtô cá nhân phải sử dụng thiết bị an toàn. Bên cạnh đó, đại diện Trường Đại học Y tế công cộng thông tin thêm, hệ thống thiết bị an toàn cho trẻ em đã được chứng minh là giảm đáng kể nguy cơ chấn thương và tử vong cho trẻ em trong các vụ va chạm giao thông. Các nghiên cứu chỉ ra rằng, việc sử dụng thiết bị an toàn đúng cách có thể giảm tới 70% tỷ lệ tử vong cho trẻ sơ sinh và 54% tỷ lệ tử vong cho trẻ nhỏ.

Thiết bị an toàn cho trẻ em có thể giúp giảm đáng kể tỷ lệ chấn thương. Ảnh minh họa.

An toàn của trẻ phải đặt lên hàng đầu

Ông Lê Kim Thành, Phó Chủ tịch chuyên trách Ủy ban ATGT quốc gia cho rằng, quy định này càng trở nên có ý nghĩa tích cực trong bối cảnh số lượng ôtô của Việt Nam đang tăng rất nhanh (hàng năm có tới 400.000 - 500.000 xe ôtô đăng ký mới, lưu lượng xe ôtô trên nhiều tuyến đường chính tăng trên 10% so với năm trước), nhiều tuyến đường mới với chất lượng cao được đưa vào khai thác sử dụng, cho phép tốc độ khai thác cao hơn. Song theo các chuyên gia, mặc dù quy định nhận được phản ứng rất tích cực từ cộng đồng (tỷ lệ ủng hộ lên tới 85% trong một số cuộc thăm dò dư luận rộng rãi), giai đoạn đầu thực thi chắc chắn sẽ đối mặt với một số khó khăn. Đó là việc trẻ không chịu ngồi, quấy khóc, hoặc tỏ ra khó chịu. Đây là giai đoạn đòi hỏi phụ huynh phải nhất quán, kiên trì, rõ ràng để hình thành thói quen tốt cho trẻ, đồng thời còn giúp thay đổi nhận thức của phụ huynh.

“Các nghiên cứu thực nghiệm cho thấy, khi xe chạy với tốc độ 30 km/h, với trẻ nặng khoảng 30kg, lực quán tính khi va chạm tương đương 150kg (3 bao xi măng) và người lớn không thể giữ con lại được. Nếu va chạm ở tốc độ 60 km/h, lực quán tính tương đương 300kg (6 bao xi măng), lúc đó người lớn thậm chí còn không giữ nổi chính mình”, ông Dương Kim Tuấn, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu chính sách và phòng chống chấn thương Đại học Y tế công cộng cho hay.

Đồng thời, ông Tuấn nhấn mạnh thêm, hiện nay cơ quan chức năng đã ban hành tiêu chuẩn thiết bị an toàn cho trẻ em trên ôtô tại Việt Nam, đây chính là căn cứ quan trọng để các tổ chức tham khảo trong quá trình, sản xuất phân phối. Với người dân, thì cũng giống như mũ bảo hiểm, cần sử dụng thiết bị an toàn cho trẻ em đạt chuẩn. Bất cứ thiết bị an toàn đạt chuẩn nào (theo Tiêu chuẩn Việt Nam QCVN 123:2024 hoặc tiêu chuẩn quốc tế UN R44 hoặc UN R129) đều có thể áp dụng cho cả xe mới và xe cũ. Tuy nhiên, kinh nghiệm từ Malaysia cho thấy, trong giai đoạn đầu, có tới 95% trường hợp lắp đặt thiết bị chưa đúng, khiến tác dụng bảo vệ bị hạn chế hoặc không phát huy được tính năng vốn có.

Ông Nguyễn Hữu Minh, Chánh Văn phòng Ủy ban ATGT quốc gia khẳng định, quy định về thiết bị an toàn cho trẻ em trên ôtô, có hiệu lực từ ngày 1/1/2026 là một bước đi thiết yếu nhằm bảo vệ sinh mạng và sức khỏe của trẻ em Việt Nam trong môi trường giao thông ngày càng phức tạp. Giống như việc đội mũ bảo hiểm đã trở thành thói quen, việc tuân thủ quy định CRS (tiêu chuẩn an toàn quốc tế về hệ thống thiết bị an toàn cho trẻ em trên xe ôtô) đòi hỏi sự kiên trì, nhất quán từ các bậc cha mẹ và nỗ lực tuyên truyền để đảm bảo thiết bị được sử dụng đúng cách, từ đó giúp thế hệ trẻ xây dựng ý thức tuân thủ pháp luật và thói quen an toàn giao thông từ sớm.

Phạm Huyền