Quy định nguyên tắc 'có đi có lại' trong tương trợ tư pháp về dân sự
Luật bổ sung quy định nguyên tắc 'có đi có lại' trong tương trợ tư pháp về dân sự giữa Việt Nam và nước ngoài để bảo đảm linh hoạt trong áp dụng, thực thi nguyên tắc này nhằm bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân của Việt Nam, thúc đẩy hợp tác quốc tế.
Với 429 đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, đạt 90,51% tổng số đại biểu Quốc hội, Quốc hội thông qua Luật Tương trợ tư pháp về dân sự. (Ảnh: DUY LINH)
Sáng 26/11, tiếp tục chương trình Kỳ họp thứ 10, với 429 đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, đạt 90,51% tổng số đại biểu Quốc hội, Quốc hội thông qua Luật Tương trợ tư pháp về dân sự.
Luật Tương trợ tư pháp về dân sự gồm 4 Chương, 38 Điều, quy định nguyên tắc, thẩm quyền, trình tự, thủ tục thực hiện tương trợ tư pháp về dân sự giữa Việt Nam với nước ngoài; trách nhiệm của các cơ quan Nhà nước Việt Nam trong tương trợ tư pháp về dân sự. Luật có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2026.
Các đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết. (Ảnh: DUY LINH)
Bổ sung quy định nguyên tắc "có đi có lại” trong tương trợ tư pháp về dân sự
Luật quy định rõ: Phạm vi tương trợ tư pháp về dân sự giữa Việt Nam và nước ngoài bao gồm: Tống đạt giấy tờ; thu thập, cung cấp chứng cứ; triệu tập người làm chứng, người giám định; cung cấp các giấy tờ hộ tịch; trích lục bản án, quyết định của tòa án về hộ tịch; cung cấp thông tin pháp luật; các yêu cầu tương trợ tư pháp khác về dân sự.
Bộ Tư pháp là Cơ quan Trung ương của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam trong tương trợ tư pháp về dân sự.
Đáng chú ý, về nguyên tắc tương trợ tư pháp về dân sự, Luật bổ sung quy định nguyên tắc "có đi có lại” trong tương trợ tư pháp về dân sự giữa Việt Nam và nước ngoài để bảo đảm linh hoạt trong áp dụng, thực thi nguyên tắc này nhằm bảo vệ tối đa quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân của Việt Nam, thúc đẩy hợp tác quốc tế.
Theo đó, Luật quy định: Trường hợp Việt Nam và nước ngoài không cùng là thành viên của điều ước quốc tế tương trợ tư pháp về dân sự thì tương trợ tư pháp về dân sự đương nhiên được thực hiện theo nguyên tắc có đi có lại, trừ trường hợp có căn cứ cho thấy nước ngoài không hợp tác thực hiện yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự của Việt Nam thì có thể từ chối thực hiện.
Với 429 đại biểu Quốc hội tham gia biểu quyết tán thành, đạt 90,51% tổng số đại biểu Quốc hội, Quốc hội thông qua Luật Tương trợ tư pháp về dân sự. (Ảnh: DUY LINH)
Đồng thời, Luật cũng bổ sung thẩm quyền của Viện Kiểm sát nhân dân trong kiểm sát việc tuân theo pháp luật trong tương trợ tư pháp về dân sự theo quy định của Luật này, Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân và các luật có liên quan, bảo đảm thống nhất với quy định tại khoản 1 Điều 33 của Luật Tổ chức Viện kiểm sát nhân dân.
Cho phép lấy lời khai trực tuyến
Một trong những điểm mới khác của Luật Tương trợ tư pháp về dân sự là quy định cho phép thu thập chứng cứ bằng biện pháp lấy lời khai trực tuyến.
Theo đó, tại Điều 25 quy định: Cơ quan, người có thẩm quyền yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự có thể thu thập chứng cứ bằng biện pháp lấy lời khai trực tuyến đối với đương sự có trụ sở hoặc đang cư trú ở nước ngoài theo quy định của pháp luật tố tụng của Việt Nam và pháp luật của nước được yêu cầu với điều kiện đương sự tự nguyện tham gia việc lấy lời khai trực tuyến.
Sau khi nhận được phản hồi của nước được yêu cầu về việc đồng ý cho lấy lời khai trực tuyến theo quy định tại khoản 1 Điều này, Bộ Tư pháp thông báo bằng văn bản cho cơ quan, người có thẩm quyền yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự để thực hiện việc lấy lời khai trực tuyến.
Cơ quan, người có thẩm quyền yêu cầu tương trợ tư pháp về dân sự lấy lời khai trực tuyến của đương sự và chịu trách nhiệm bảo đảm an toàn, an ninh thông tin, dữ liệu; công nghệ, đường truyền mã hóa theo quy định pháp luật.
Căn cứ vào điều kiện kinh tế-xã hội, nhu cầu và khả năng thực hiện trong từng thời kỳ, Chính phủ hướng dẫn việc thực hiện tương trợ tư pháp về dân sự của Việt Nam và của nước ngoài trên môi trường điện tử.
