Quy hoạch điện VIII điều chỉnh: Cú hích mạnh mẽ cho ngành năng lượng Việt Nam

Quy hoạch điện VIII điều chỉnh ưu tiên đẩy nhanh các dự án khí trong nước.

Quy hoạch điện VIII điều chỉnh không chỉ là một kế hoạch kỹ thuật, mà còn là chiến lược năng lượng Việt Nam. Với tầm nhìn dài hạn, cam kết mạnh mẽ từ Chính phủ và sự đồng hành của khu vực tư nhân, ngành năng lượng đang bước vào một chu kỳ tăng trưởng mới, nơi điện tái tạo, LNG, điện hạt nhân và hạ tầng truyền tải sẽ cùng nhau tạo thành trụ cột đảm bảo an ninh năng lượng quốc gia.

Theo Bộ Công Thương, nhu cầu điện tại Việt Nam dự kiến tăng trưởng với tốc độ kép hàng năm (CAGR) lên đến 12% trong giai đoạn 2025-2030, phản ánh kỳ vọng tăng trưởng GDP ở mức cao 10%. Để đáp ứng xu thế này, Quy hoạch điện VIII điều chỉnh đã nâng tổng công suất lắp đặt đến năm 2030 lên mức đầy tham vọng, gần gấp 2,5 lần công suất năm 2024.

Các nguồn điện chính đều được mở rộng đáng kể: Điện gió trên bờ đặt mục tiêu đạt 32.048 MW vào năm 2030 (tăng 46% so với Quy hoạch điện VIII cũ); Điện mặt trời tăng gấp 3 lần, với tỷ lệ 50%/50% giữa điện trang trại và điện áp mái; Điện khí LNG duy trì ổn định ở mức 22.524 MW, nhưng bổ sung tiềm năng đồng đốt hydro và phát triển LNG-CCS đến năm 2050; Điện hạt nhân đặt mục tiêu đạt 4.000 - 6.400 MW giai đoạn 2030-2035, với khả năng đạt tới 8.000 MW năm 2050.

Đây là cơ hội đầu tư rộng mở cho các doanh nghiệp ngành điện, dầu khí, năng lượng. Việc điều chỉnh Quy hoạch điện VIII là bước phát triển tích cực, mở ra nhiều cơ hội tăng trưởng cho các doanh nghiệp năng lượng.

Cơ hội trực tiếp được quan sát thấy từ việc tăng 200% đầu tư hạ tầng truyền tải và nhu cầu LNG tăng gấp 15 lần. Các doanh nghiệp có thể được hưởng lợi từ điện mặt trời tăng mạnh và sự phát triển của cơ chế mua bán điện trực tiếp (DPPA) - có thể chiếm tới 25% tổng nhu cầu điện quốc gia. Đồng thời, có triển vọng tích cực từ quy mô mở rộng của điện gió trên bờ. Điện gió ngoài khơi (mục tiêu xuất khẩu 5.000 MW) và đầu tư điện hạt nhân sẽ mang lại cơ hội cho các doanh nghiệp có năng lực EPC (thiết kế, mua sắm và xây dựng) và kỹ thuật chuyên sâu.

Quy hoạch điện VIII điều chỉnh cũng ưu tiên đẩy nhanh các dự án khí trong nước, bao gồm Lô B và Cá Voi Xanh, cùng với 6.900 MW công suất từ các nhà máy điện khí đồng hành như Ô Môn II, III, IV, Miền Trung I, II, và Dung Quất I, II, III.

Bên cạnh đó, sau khi bỏ ngưỡng tiêu thụ tối thiểu 200.000 kWh/tháng cho khách hàng sử dụng điện lớn theo Nghị định 57/2025/NĐ-CP (ban hành ngày 3/3/2025), Quy hoạch điện VIII điều chỉnh cho thấy tiềm năng nhu cầu lớn về cơ chế DPPA. Cụ thể, có khoảng 1.500 khách hàng lớn tiêu thụ trên 1 triệu kWh/năm, chiếm 25% tổng tiêu thụ điện toàn quốc, đại diện cho nguồn cầu đáng kể đối với mô hình DPPA

Dù triển vọng rất tích cực, vẫn còn một số rủi ro và thách thức cần lưu ý. Tiến độ triển khai một số mục tiêu như 6.000 MW điện gió ngoài khơi vào 2030; Nguồn lực đầu tư cho hạ tầng điện lực (truyền tải, lưu trữ) và chuỗi cung ứng vẫn cần sự hỗ trợ chính sách và tài chính mạnh mẽ từ Nhà nước và quốc tế.

Rủi ro từ thuế đối ứng của Tổng thống Mỹ Donald Trump áp lên hàng hóa Việt Nam có thể làm chậm dòng vốn FDI và tăng trưởng sản xuất, dẫn đến tăng trưởng nhu cầu điện thấp hơn trong trung và dài hạn, đặc biệt nếu Việt Nam phải chịu mức thuế cao hơn các quốc gia trong khu vực.

Tuy nhiên, theo khảo sát từ các doanh nghiệp ngành điện, chưa có dấu hiệu tác động tiêu cực rõ ràng trong ngắn hạn. Ngược lại, họ khẳng định đầu tư vào ngành năng lượng là tất yếu, đặc biệt trong bối cảnh nguy cơ thiếu điện trong tương lai đang hiện hữu.

Phương Thảo