Quy hoạch mạng lưới Metro phía Nam theo tầm nhìn mới

Ban Chỉ đạo phát triển hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị TP.HCM (gọi tắt là Ban Chỉ đạo) vừa ban hành thông báo số 1 sau phiên họp đầu tiên.

Ban Chỉ đạo cho biết, phát triển mạng lưới đường sắt đô thị nói chung và đường sắt đô thị TP.HCM là nhiệm vụ đột phá, chiến lược đã được Bộ Chính trị xác định tại Kết luận số 49 của Bộ Chính trị.

Trong đó có mục tiêu hoàn thành mạng lưới đường sắt đô thị tại TP.HCM vào năm 2035.

Trong bối cảnh, tình hình mới khi các tỉnh Bình Dương, Bà Rịa – Vũng Tàu chuẩn bị hợp nhất, sáp nhập vào TP.HCM, chủ trương triển khai phát triển kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội nói chung và hạ tầng giao thông cũng như đường sắt đô thị nói riêng tại TP.HCM đặt ra cơ hội mới, mô hình mới với tư duy và tầm nhìn mới tương xứng với sự phát triển của vùng Đông Nam Bộ và vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam.

Tuyến Metro số 1 (Bến Thành - Suối Tiên).

Ban Chỉ đạo thống nhất chủ trương khẩn trương rà soát quy hoạch mạng lưới đường sắt đô thị theo mô hình mới, tầm nhìn mới phù hợp với bối cảnh sau sáp nhập địa giới hành chính tỉnh Bình Dương, Bà Rịa - Vũng Tàu vào TP.HCM để xem xét, tổ chức điều chỉnh Quy hoạch TP.HCM thời kỳ 2021-2030, tầm nhìn đến năm 2050 và Quy hoạch chung TP.HCM đến năm 2040, tầm nhìn đến năm 2060, các quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật liên quan, kể cả quy hoạch không gian ngầm.

Thứ 2, chủ động nghiên cứu, đề xuất, phối hợp với các Bộ, ban, ngành Trung ương. Trong đó có các cơ quan Chính phủ và Quốc hội, các địa phương liên quan để cụ thể hóa các thể chế, cơ chế, chính sách, có hướng dẫn những cơ chế, chính sách, đặc thù, đặc biệt trình Quốc hội thông qua.

Đối với những cơ chế, chính sách đặc thù thực hiện Nghị quyết số 188 của Quốc hội thuộc thẩm quyền TP.HCM cần tập trung, khẩn trương nghiên cứu, hoàn thiện để sớm trình HĐND TP.HCM xem xét, thông qua.

Bao gồm Nghị quyết quy định chi tiết việc lập, thẩm định, phê duyệt, điều chỉnh phương án tuyến, vị trí công trình trên tuyến đường sắt đô thị, quy hoạch khu vực TOD; các chỉ tiêu kinh tế - kỹ thuật, chỉ tiêu sử dụng đất; việc điều chỉnh chức năng sử dụng các khu đất trong khu vực TOD...

Tuyến Metro số 2 đã được thống nhất chuyển từ nguồn vốn ODA sang sử dụng nguồn vốn ngân sách TP.HCM.

Ban Chỉ đạo cũng yêu cầu khẩn trương xây dựng phương án, đề án huy động vốn đầu tư hệ thống mạng lưới đường sắt đô thị theo đề án nhằm đáp ứng yêu cầu, tiến độ triển khai.

Đồng thời, nghiên cứu mô hình quỹ đầu tư riêng cho đường sắt đô thị, tính toán huy động tối đa các nguồn lực, đa dạng các nguồn vốn như đối tác công tư (PPP), vốn ngoài ngân sách... để đảm bảo nguồn vốn đầu tư theo chủ trương, kế hoạch, lộ trình đã được Bộ Chính trị thông qua.

Bên cạnh đó, phối hợp chặt chẽ với thường trực HĐND TP.HCM chuẩn bị bố trí vốn trong kế hoạch đầu tư công trung hạn giai đoạn 2026-2030, 2031-2035 và hằng năm phù hợp với lộ trình đầu tư các tuyến đường sắt đô thị.

Đông đảo người dân đi Metro số 1.

Đối với mô hình quản lý, vận hành cần khẩn trương nghiên cứu, đề xuất mô hình đầu tư, quản lý, vận hành, khai thác đường sắt đô thị phù hợp với tình hình mới, mô hình mới, tầm nhìn mới.

Quá trình nghiên cứu cần được thực hiện một cách bài bản, khoa học, gắn với thực tiễn TP.HCM; đồng thời tham khảo kinh nghiệm quốc tế về các mô hình tổ chức thành công.

Công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cũng được xác định là nhiệm vụ rất quan trọng, ảnh hưởng lớn đến tiến độ. Do đó, Ban Chỉ đạo yêu cầu khẩn trương nghiên cứu ngay việc thành lập mô hình tổ chức, đủ chính danh nhằm triển khai thực hiện các nhiệm vụ liên quan công tác này khi thực hiện chính quyền địa phương 2 cấp.

Song song đó, đề xuất cơ chế hoạt động, phân công nhiệm vụ, trách nhiệm cụ thể theo phương châm 6 rõ: Rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền nhằm đảm bảo tiến độ đề ra. Phấn đấu chậm nhất đến năm 2028 cơ bản hoàn thành bàn giao mặt bằng sạch để triển khai thi công các dự án.

Ngoài ra, các đơn vị cần đẩy nhanh hơn nữa tiến độ chuẩn bị đầu tư các dự án đường sắt đô thị, lựa chọn các đơn vị tư vấn trong và ngoài nước có năng lực, kinh nghiệm triển khai các dự án đường sắt đô thị. Bên cạnh đó cần kiện toàn Tổ chuyên gia, tư vấn theo Kết luận số 49 của Bộ Chính trị và Nghị quyết số 188 của Quốc hội.

Kim Sáng