Quy hoạch tỉnh - tầm nhìn mới

Bước đi quan trọng

Trên cơ sở các đồ án quy hoạch chung đô thị đã được phê duyệt, toàn tỉnh hiện có 44/48 đồ án quy hoạch phân khu hoàn thành, tạo hành lang pháp lý quan trọng cho quản lý đô thị, quản lý đất đai và thu hút đầu tư. Tuy nhiên, hệ thống quy hoạch của hai tỉnh Bắc Ninh trước đây và Bắc Giang cũ thiếu tính liên thông. Một số khu vực phát triển nhanh nhưng hạ tầng chưa theo kịp, quỹ đất dành cho đô thị, công nghiệp, du lịch còn hạn chế. Tốc độ công nghiệp hóa, đô thị hóa nhanh kéo theo áp lực lên môi trường, hạ tầng kỹ thuật và xã hội.

Công trình cầu Đồng Việt nối Bắc Ninh với thành phố Hải Phòng mở ra không gian phát triển mới.

Nguyên nhân chính là tỉnh chưa có quy hoạch tổng thể, đồng bộ sau sáp nhập. Hệ thống quy hoạch trước đây thiên về “ghép, nối” nên chưa tận dụng được lợi thế tích hợp của vùng không gian mới. Liên kết hạ tầng và các cực tăng trưởng chưa hoàn thiện, đặc biệt sau khi hình thành Cảng hàng không quốc tế Gia Bình. Thế mạnh du lịch chưa được khai thác để trở thành ngành kinh tế mũi nhọn. Trong nông nghiệp chưa hình thành chuỗi giá trị bền vững, chưa tương xứng với tiềm năng…

Trước yêu cầu mới, tỉnh Bắc Ninh đã thống nhất chủ trương đẩy nhanh tiến độ điều chỉnh Quy hoạch tỉnh và lập Quy hoạch chung đô thị Bắc Ninh song song, bảo đảm sự thống nhất trong định hướng phát triển kinh tế - xã hội và phù hợp với Quy hoạch tổng thể quốc gia, Quy hoạch vùng Đồng bằng sông Hồng, Quy hoạch vùng Trung du miền núi phía Bắc. Đây là bước đi quan trọng nhằm tái cơ cấu không gian phát triển, nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và nguồn lực, tạo động lực phát triển trong dài hạn.

Bên cạnh mục tiêu đến năm 2035-2050, tỉnh Bắc Ninh đặt tầm nhìn quy hoạch dài hạn khoảng 100 năm nhằm bảo đảm sự phát triển bền vững và khả năng thích ứng trong bối cảnh biến đổi khí hậu, xu thế chuyển dịch công nghiệp, đổi mới công nghệ toàn cầu.

Điểm nhấn trong định hướng quy hoạch của tỉnh là phát triển đô thị theo mô hình TOD (Transit -Oriented Development)-mô hình phát triển đô thị nén quanh các đầu mối giao thông công cộng. Với lợi thế hệ thống giao thông liên kết vùng và sự xuất hiện của sân bay Gia Bình, tỉnh Bắc Ninh định hướng hình thành các cụm đô thị - thương mại - dịch vụ - công nghiệp gắn với các tuyến đường chiến lược như: Vành đai IV, vành đai V, đường sắt đô thị kết nối Hà Nội, tuyến cao tốc liên thông sân bay Gia Bình với Hà Nội, Quảng Ninh, Hải Phòng. Mô hình phát triển đô thị nén sẽ tạo cực tăng trưởng mới ven các tuyến giao thông đối ngoại giúp tiết kiệm quỹ đất, tăng cường giao thông công cộng, giảm ùn tắc và ô nhiễm môi trường, đồng thời tạo thuận lợi để thu hút đầu tư vào phát triển thương mại, dịch vụ, đổi mới sáng tạo. Từ đó từng bước hình thành hệ thống đô thị hiện đại đáp ứng tiêu chí đô thị loại I. Đặc biệt, khu vực sân bay Gia Bình và đại đô thị phía Đông-Đông Nam của tỉnh được xác định là hạt nhân mô hình phát triển đô thị nén quy mô lớn, đóng vai trò dẫn dắt không gian phát triển, trung tâm công nghiệp công nghệ cao, logistics, dịch vụ hàng không và đổi mới sáng tạo.

Hình thành các trục động lực phát triển

Bên cạnh mục tiêu đến năm 2035 - 2050, tỉnh Bắc Ninh đặt tầm nhìn quy hoạch dài hạn khoảng 100 năm nhằm bảo đảm sự phát triển bền vững và khả năng thích ứng trong bối cảnh biến đổi khí hậu, xu thế chuyển dịch công nghiệp, đổi mới công nghệ toàn cầu. Tầm nhìn này được xây dựng trên các trụ cột gồm: Hệ thống đô thị xanh - thông minh - đa cực; hạ tầng giao thông chiến lược, bao gồm vành đai liên vùng, giao thông công cộng khối lượng lớn và mạng lưới đường sắt; bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa đặc trưng của tỉnh như một tài sản lâu dài; phát triển công nghiệp công nghệ cao, bán dẫn, nghiên cứu và phát triển (R&D), xây dựng hành lang xanh sinh thái liên hoàn dọc các tuyến sông, vùng nông thôn.

Theo định hướng quy hoạch, tỉnh phát triển theo mô hình đô thị đa cực, với 5 vùng trọng điểm gồm: Vùng sân bay Gia Bình; đô thị trung tâm giữa sông Đuống - sông Cầu; đô thị phía Bắc sông Cầu; vùng du lịch sinh thái - tâm linh phía Đông; vùng nông thôn Tây Bắc. Cùng với đó là mô hình chùm - chuỗi đô thị với các chức năng đặc thù như công nghiệp, dịch vụ, việc làm; văn hóa, tri thức, chuyển đổi số; du lịch, sinh thái; giáo dục, y tế, thương mại. Toàn tỉnh định hướng phát triển các trục động lực, kết nối các hành lang Bắc - Nam, Đông - Tây, đường vành đai và cao tốc, tạo mạng lưới giao thông liên vùng hiện đại, kết nối với các trung tâm kinh tế lớn của cả nước.

Trong đó, trục động lực dọc đường kết nối phường Bắc Giang-Trung tâm hành chính tỉnh - Quế Võ - sân bay Gia Bình - Hà Nội, lấy sân bay Gia Bình làm trọng tâm, hình thành liên kết chuỗi đô thị Bắc Ninh, Thái Nguyên, Hưng Yên, Hải Phòng, Quảng Ninh, Lạng Sơn,... theo mô hình hướng tâm với không gian đô thị cao tầng, hiện đại, cung cấp các tiện ích, dịch vụ cao cấp mang tầm khu vực.

Trục động lực dọc sông Cầu, kết nối Hà Nội, Thái Nguyên, Bắc Ninh, Hải Phòng, Quảng Ninh, trọng điểm phát triển đô thị - dịch vụ, khai thác lợi thế về thiên nhiên, lịch sử, gắn kết văn hóa vùng Đồng bằng sông Hồng, vùng Trung du miền núi phía Bắc (Hiệp Hòa, Việt Yên, Yên Phong, phường Kinh Bắc, phường Bắc Giang, Quế Võ). Trục động lực dọc cao tốc Hà Nội - Lạng Sơn, kết nối Hà Nội, Bắc Ninh, Lạng Sơn, Bằng Tường (Trung Quốc) tập trung phát triển công nghiệp, đô thị, dịch vụ vận tải, logistics. Trục động lực dọc tuyến đường vành đai 5 vùng Thủ đô Hà Nội, kết nối Thái Nguyên, Bắc Ninh, Hải Phòng, mở rộng không gian phát triển công nghiệp, các cụm đô thị vệ tinh (Tân Yên, Lục Nam, Lạng Giang, Yên Thế). Trục động lực dọc tuyến quốc lộ 31 kết nối với khu vực phía Đông của tỉnh (Lục Nam, Lục Ngạn, Chũ, Sơn Động), phát triển kinh tế nông nghiệp gắn với chế biến sâu và phát triển dịch vụ du lịch sinh thái…

Tỉnh chú trọng phát triển hạ tầng giao thông, mở rộng các khu công nghiệp công nghệ cao, thúc đẩy liên kết vùng. Ngoài phát triển kinh tế, tỉnh đặc biệt quan tâm đến yếu tố môi trường, văn hóa và chất lượng sống. Quy hoạch tích hợp không gian xanh, công viên sinh thái, hồ điều hòa; bảo tồn làng nghề, di sản văn hóa, phát triển các tuyến du lịch văn hóa, sinh thái nhằm đưa văn hóa đặc trưng của tỉnh trở thành động lực phát triển du lịch, dịch vụ. Ngành Xây dựng xác định ba nhiệm vụ trọng tâm trong thời gian tới. Đó là, nâng cao chất lượng quy hoạch theo hướng hiện đại, bền vững, ứng dụng công nghệ số; minh bạch hóa thông tin quy hoạch; tăng cường sự tham gia của cộng đồng và doanh nghiệp, gắn kết chặt chẽ quy hoạch với tổ chức thực hiện.

Quy hoạch tỉnh Bắc Ninh không chỉ là công cụ quản lý mà còn tạo động lực chiến lược, tạo nền tảng để khai thác hiệu quả tiềm năng của vùng đất mang đậm bản sắc văn hóa Bắc Ninh - Kinh Bắc. Với quyết tâm cao của cả hệ thống chính trị, sự đồng thuận của Nhân dân, cộng đồng doanh nghiệp, Bắc Ninh phấn đấu để trở thành đô thị hiện đại, văn minh, trung tâm văn hóa, kinh tế, công nghiệp, dịch vụ hàng đầu khu vực trong tương lai, thành phố đi đầu trong việc áp dụng, phát huy “bộ tứ” Nghị quyết trụ cột và các nghị quyết quan trọng của Trung ương trong kỷ nguyên mới.

Nguyễn Việt Hùng, Tỉnh ủy viên, Giám đốc Sở Xây dựng