Quyền tác giả: Đăng ký không có nghĩa là được công nhận !

Mới đây, Công ty TNHH Lý Hải Production (gọi tắt là Lý Hải Pro) bị phía ông Trương Minh Nhật khởi kiện vì sử dụng trái phép bài thơ "Gánh mẹ" trong phim "Lật mặt 4: Nhà có khách", do công ty này sản xuất, gây xôn xao dư luận.

Bị kiện oan

Sáng 20-2, TAND TP HCM đã có buổi làm việc lần 3 với các bên liên quan (nguyên đơn là nhà thơ Trương Minh Nhật, tác giả bài thơ "Gánh mẹ" và bị đơn là nhạc sĩ Quách Beem, tên thật là Đoàn Đông Đức, người sử dụng bài thơ "Gánh mẹ của Trương Minh Nhật để sáng tác ca khúc cùng tên, không xin phép tác giả và Lý Hải Pro).

Vụ tranh chấp bản quyền bài thơ "Gánh mẹ" diễn ra từ năm 2019 khi ông Trương Minh Nhật khẳng định ca khúc "Gánh mẹ" có phần lời là bài thơ cùng tên của ông, bị sử dụng không xin phép. Quách Beem khẳng định bài hát này do anh sáng tác năm 2013 được Cục Bản quyền tác giả cấp chứng nhận bản quyền vào năm 2014. Hai bên đưa nhau ra tòa, tháng 12-2019, TAND TP thụ lý vụ việc.

Đến ngày 14-2, phía Lý Hải Pro ra thông cáo bày tỏ bức xúc rằng bị phía ông Trương Minh Nhật khởi kiện đòi bồi thường 4 tỉ đồng, xin lỗi, cải chính công khai trên các phương tiện truyền thông đại chúng vì sử dụng bài thơ "Gánh mẹ" trong phim "Lật mặt 4: Nhà có khách" không xin phép. Lý Hải cho rằng mình bị kiện là vô lý vì đã trả tiền bản quyền ca khúc "Gánh mẹ" cho nhạc sĩ Quách Beem. Lúc đó, Quách Beem có giấy chứng nhận từ Cục Bản Quyền tác giả cấp chứng minh là chủ sở hữu ca khúc "Gánh mẹ".

Đây không phải lần đầu tranh chấp bản quyền có liên quan đến giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả do Cục Bản quyền tác giả (Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch) cấp. Trong bài viết "YouTube chặn nhạc tài tử vì bản quyền (!?)" đăng trên Báo Người Lao Động số ra ngày 17-2 cũng đã nêu một số trường hợp tranh chấp bản quyền trên kênh YouTube từ sự hiểu không đúng về tính pháp lý của giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả khiến cho các bên liên quan hành xử không đúng.

Giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả ca khúc “Gánh mẹ” cho tác giả, chủ sở hữu tác phẩm là Đoàn Đông Đức, bút danh: Quách Beem. (Ảnh chụp từ văn bản)

Cần hiểu đúng luật

Ngoài hành vi cố tình vi phạm bản quyền, vấn đề hiểu và làm đúng quy định của luật pháp về bản quyền để tránh gặp rắc rối rất cần thiết với đội ngũ làm công việc sáng tạo. Như trường hợp Lý Hải - nhà sản xuất kiêm đạo diễn phim "Lật mặt 4: Nhà có khách", anh cho rằng giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả ca khúc "Gánh mẹ" mà Quách Beem được cấp là cơ sở pháp lý tác quyền để anh yên tâm ký hợp đồng sử dụng ca khúc.

Luật sư Phan Vũ Tuấn - Phó Chủ tịch Hội Sở hữu trí tuệ TP HCM, đại diện pháp lý của ông Trương Minh Nhật - cho rằng: "Ông Trương Minh Nhật với tư cách là tác giả, đồng thời là chủ sở hữu bài thơ "Gánh mẹ" nên hoàn toàn có quyền khởi kiện Lý Hải Pro về việc công ty này sản xuất và phát hành bộ phim "Lật Mặt 4: Nhà có khách" có sử dụng bài thơ "Gánh mẹ". Đó là hành vi sử dụng tác phẩm mà không được phép của tác giả, chủ sở hữu quyền tác giả theo quy định tại khoản 8 điều 28 Luật Sở hữu trí tuệ năm 2005; sửa đổi, bổ sung năm 2009. Xin nhấn mạnh rằng ông Nhật khởi kiện Lý Hải Pro vì đã sử dụng bài thơ "Gánh mẹ" chứ không phải bài hát "Gánh mẹ". Đây là 2 đối tượng hoàn toàn khác nhau".

Luật sư Phan Tuấn Vũ cũng giải thích rõ giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả do Cục Bản quyền tác giả cấp chỉ là tài liệu ghi nhận các thông tin về tác phẩm, tác giả, chủ sở hữu đến đăng ký, hoàn toàn không phải là tài liệu bắt buộc để hưởng quyền tác giả được quy định tại điều 49 Luật Sở hữu trí tuệ. Do vậy, giấy chứng nhận đăng ký quyền tác giả không phải là tài liệu có giá trị tuyệt đối xác định người đăng ký là tác giả hay chủ sở hữu của tác phẩm.

Minh Khuê