Quyền tự do cư trú của công dân sẽ được bảo đảm tốt hơn

Bỏ hộ khẩu giấy và nhiều thủ tục liên quan đến hộ khẩu, bỏ các quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại các thành phố trực thuộc Trung ương, thời gian giải quyết đăng ký thường trú giảm đi một nửa... là những điểm mới của Luật Cư trú 2020, giúp bảo đảm tốt hơn quyền tự do cư trú của công dân.

Luật cư trú 2020 sẽ đơn giản hóa giấy tờ, giảm thời gian làm thủ tục cho người dân.

Bỏ nhiều thủ tục liên quan đến hộ khẩu

Cuối tuần qua, Văn phòng Chủ tịch nước họp báo công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố các luật được Quốc hội khóa XIV thông qua tại Kỳ họp thứ 10, trong đó có Luật Cư trú, gồm 7 chương, 38 điều, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2021.

Giới thiệu các nội dung mới của Luật, Thứ trưởng Bộ Công an Lê Quốc Hùng khẳng định, Luật Cư trú năm 2020 được ban hành bảo đảm tốt hơn quyền tự do cư trú của công dân. Theo đó, Luật đã cụ thể hóa quy định của Hiến pháp năm 2013 về bảo đảm quyền con người, quyền công dân liên quan đến quản lý cư trú theo hướng quy định công khai, minh bạch, đơn giản hóa giấy tờ, giảm thời gian, chi phí, xóa bỏ các thủ tục hành chính rườm rà, dễ bị lợi dụng để gây phiền hà cho người dân.

Một trong những điểm mới tác động sâu rộng đến tất cả mọi gia đình là thay đổi phương thức quản lý cư trú từ quản lý bằng sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, sang quản lý điện tử bằng việc sử dụng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư.

Luật đã bãi bỏ toàn bộ thủ tục về cấp đổi, cấp lại, cấp giấy chuyển sổ hộ khẩu. Một số thủ tục khác cũng được sửa đổi, bổ sung, như tách sổ hộ khẩu được xác định theo hướng đây là việc tách hộ gia đình và được thực hiện bằng việc điều chỉnh, cập nhật trường thông tin về chủ hộ, quan hệ với chủ hộ trên cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư, cơ sở dữ liệu về cư trú.

“Do sử dụng phương thức quản lý hiện đại, nên thời gian giải quyết đăng ký thường trú là 15 ngày sẽ giảm xuống tối đa là 7 ngày”, Thứ trưởng Lê Quốc Hùng thông tin.

Điểm mới nữa là Luật đã bỏ các quy định riêng về điều kiện đăng ký thường trú tại các thành phố trực thuộc Trung ương, nhằm tạo sự bình đẳng trong quản lý cư trú đối với mọi công dân, bảo đảm quyền tự do cư trú của công dân theo quy định của Hiến pháp 2013 và bảo đảm tốt hơn quyền và lợi ích hợp pháp của công dân đang sinh sống trên địa bàn thành phố trực thuộc Trung ương, nhưng chưa được đăng ký thường trú, mặc dù có chỗ ở hợp pháp, ông Hùng cho biết.

Không có bất cứ trở ngại gì

Kể từ ngày 1/7/2021, sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp vẫn được sử dụng và có giá trị như giấy tờ, tài liệu xác nhận về cư trú theo quy định của Luật Cư trú 2020 cho đến hết ngày 31/12/2022. Trường hợp thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú khác với thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú thì sử dụng thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú.

Tại cuộc họp báo, Thứ trưởng Lê Quốc Hùng cho biết, khi công dân thực hiện các thủ tục đăng ký, khai báo về cư trú dẫn đến thay đổi thông tin trong sổ hộ khẩu, sổ tạm trú, thì cơ quan đăng ký cư trú có trách nhiệm thu hồi sổ hộ khẩu, sổ tạm trú đã cấp, thực hiện điều chỉnh, cập nhật thông tin trong cơ sở dữ liệu về cư trú theo quy định của luật này và không cấp mới, cấp lại sổ hộ khẩu, sổ tạm trú.

Phóng viên Báo Đầu tư đặt vấn đề, trong trường hợp sau khi đã bị thu hồi sổ hộ khẩu mà công dân chuyển đến sinh sống, làm việc ở nơi chưa hoàn thành cơ sở dữ liệu về cư trú, tức là chưa kết nối liên thông được với các đầu mối quản lý cư trú khác thì làm sao bảo đảm được quyền tự do cư trú và thực hiện rất nhiều giao dịch khác cần đến sổ hộ khẩu tại nơi mới?

Khẳng định cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ được hoàn thành đúng thời điểm Luật có hiệu lực, Thứ trưởng Lê Quốc Hùng cho biết, hiện nay, mọi lực lượng của Bộ Công an đang tập trung thu thập thông tin về dân cư theo quy định mới, đang nỗ lực hoàn thành kịp tiến độ có hiệu lực của Luật Cư trú năm 2020 và sẽ được kết nối và chia sẻ với cơ quan, tổ chức có liên quan.

"Ngày 1/7/2021, cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư sẽ hoàn thành, sẽ thay thế hết các giấy tờ liên quan nên hoàn toàn yên tâm", Thứ trưởng Lê Quốc Hùng khẳng định. Ông Hùng cũng nói rõ là khi hoàn thành cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thì các đầu mối đều có thể truy cập theo thẩm quyền phân cấp, kể cả miền núi, vùng sâu, vùng xa thì các đơn vị có thẩm quyền quản lý cư trú đều được cung cấp thiết bị để quản lý bằng cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư thay cho hộ khẩu giấy.

“Hiện nay, mọi việc đều thuận lợi, chưa có vấn đề gì trở ngại đến tiến độ hoàn thành cơ sở dữ liệu quốc gia về dân cư trước ngày Luật Cư trú 2020 có hiệu lực”, ông Hùng nói.

Tại cuộc họp báo cuối tuần qua, Văn phòng Chủ tịch nước cũng công bố Lệnh của Chủ tịch nước công bố các luật gồm: Luật Biên phòng Việt Nam; Luật Thỏa thuận quốc tế; Luật Người lao động Việt Nam đi làm việc ở nước ngoài theo hợp đồng; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Xử lý vi phạm hành chính; Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Phòng, chống nhiễm vi rút gây ra hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải ở người (HIV/AIDS); Luật Bảo vệ môi trường.