Rà soát các di tích sau sắp xếp

Một góc phố cổ Hội An (tỉnh Quảng Nam) nhìn từ trên cao.

Ông Nguyễn Thanh Hồng - Giám đốc Sở Văn hóa – Thể thao và Du lịch tỉnh Quảng Nam cho biết, Bộ Văn hóa – Thể thao và Du lịch vừa có công văn đề nghị UBND các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương chỉ đạo rà soát các đơn vị hành chính hình thành sau sắp xếp trong các lĩnh vực văn hóa, thể thao và du lịch, bao gồm Di sản văn hóa, văn hóa cơ sở và du lịch.

Theo đó, việc rà soát đặc biệt chú trọng đến việc giữ nguyên tên gọi của các di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, di tích quốc gia đặc biệt, di tích quốc gia và di tích cấp tỉnh/thành phố đã được công nhận và xếp hạng. Điều này nhằm bảo đảm không làm thay đổi các yếu tố gốc cấu thành di tích, cũng như giá trị lịch sử, văn hóa và khoa học. Bên cạnh đó, tên gọi của các khu du lịch quốc gia đã được công nhận cũng cần được giữ nguyên, đồng thời cập nhật địa danh gắn với khu du lịch theo đơn vị hành chính mới sau sắp xếp.

Quảng Nam là địa phương giàu tài nguyên văn hóa với hàng trăm di tích lịch sử, kiến trúc, khảo cổ học, trong đó nổi bật là hai Di sản Văn hóa Thế giới – Đô thị cổ Hội An và Khu đền tháp Mỹ Sơn. Ngoài ra còn có các di tích, di sản tiêu biểu như: Di tích quốc gia đặc biệt Phật viện Đồng Dương; Nghệ thuật bài chòi được vinh danh là di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại; Nghề trồng rau Trà Quế được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia…

Cùng với đó là làng cổ Lộc Yên; Danh lam thắng cảnh, di tích Bàn Than - Hòn Mang - Hòn Dứa được xếp hạng di tích cấp quốc gia,… Vì vậy, việc yêu cầu rà soát, cập nhật các thông tin liên quan đến di sản, di tích không chỉ đảm bảo tính liên tục trong công tác quản lý nhà nước mà còn khẳng định cam kết gìn giữ bản sắc văn hóa dân tộc trong bối cảnh hình thành đơn vị hành chính mới.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch yêu cầu UBND các huyện, thị xã, thành phố chỉ đạo các phòng, đơn vị được giao nhiệm vụ quản lý di tích thực hiện một số nội dung như, rà soát, đề xuất thu hồi quyết định xếp hạng di tích cấp tỉnh đối với các di tích không còn đáp ứng các tiêu chí xếp hạng di tích hoặc bị hủy hoại không có khả năng phục hồi. Rà soát, đề xuất đưa ra khỏi danh mục đăng ký bảo vệ di tích giai đoạn 2019-2024 đối với công trình xây dựng, địa điểm, công trình kiến trúc nghệ thuật, địa điểm khảo cổ, danh lam thắng cảnh không đáp ứng các tiêu chí xếp hạng di tích theo quy định.

“Sở đã chỉ đạo Ban Quản lý di tích tỉnh rà soát, kiểm kê và lập danh sách cụ thể để khi có nghị quyết về thành lập xã, phường mới thì di tích cấp tỉnh trên địa bàn xã, phường nào thì địa phương mới đó quản lý, còn Ban Quản lý di tích tỉnh sẽ quản lý các di tích quốc gia trở lên”, ông Nguyễn Thanh Hồng cho biết.

Một góc Khu đền tháp Mỹ Sơn.

Trước đó, Ban Quản lý di sản văn hóa Mỹ Sơn và Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An, cho biết đã gửi đề xuất mô hình quản lý di sản sau khi chính quyền cấp huyện chấm dứt hoạt động. Trong văn bản gửi Ban Thường vụ Thành ủy Hội An, Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An cho biết dù diện tích không lớn nhưng đô thị cổ Hội An có tầm vóc lớn, với 1.143 di tích, chủ yếu trong khu phố cổ. Các trục đường trong khu vực I đều có di tích với mức độ dày đặc khác nhau.

Với hơn 80% di tích thuộc sở hữu tư nhân và tập thể, Hội An lâu nay đang tạo ra sự đặc thù so với các di sản khác ở Việt Nam. Trong từng di tích hàng ngày diễn ra hoạt động cư trú, sinh hoạt, hoạt động kinh tế, văn hóa, xã hội của người dân và vì thế đô thị cổ được xem là một "bảo tàng sống".

"Trung tâm kiến nghị Ban Thường vụ Thành ủy Hội An kiến nghị cấp trên thành lập Trung tâm Bảo tồn di sản đô thị cổ Hội An trực thuộc UBND thành phố Đà Nẵng nhằm đảm bảo thực hiện các chức năng tham mưu và quản lý nhà nước toàn diện về quản lý, bảo tồn, phát huy giá trị di sản văn hóa Hội An" - văn bản của Trung tâm Quản lý bảo tồn di sản văn hóa Hội An nêu.

Tấn Thành - Chí Đại