Rà soát ĐKKD trong lĩnh vực lao động: Doanh nghiệp khốn khổ vì các bộ phân chia quyền quản lý

Khi nhập khẩu về thiết bị phải kiểm định, khi lắp ráp lại phải kiểm định lại. Cùng là nồi hơi có cùng TCVN 7704:2007 và QCVN 01-2008/BLĐTBXH nhưng Bộ LĐ-TB&XH quản lý nồi hơi có áp suất không quá 16 bar, còn Bộ Công thương quản lý nồi hơi có áp suất lớn hơn 16 bar

Cải tiến hay cải… lùi?

Thông tin trên được đưa ra trong Hội thảo “Điều kiện kinh doanh (ĐKKD) và quản lý, kiểm tra chuyên ngành trong lĩnh vực lao động: Một số vấn đề và yêu cầu cải cách” do Viện Nghiên cứu quản lý kinh tế Trung ương (CIEM) tổ chức mới đây, trong khuôn khổ Chương trình Australia hỗ trợ cải cách kinh tế Việt Nam (Aus4Refrom).

Bà Nguyễn Minh Thảo, Trưởng ban Môi trường Kinh doanh và Năng lực cạnh tranh của CIEM nhận định, cải cách ĐKKD trong lĩnh vực lao động mới chủ yếu dưới hình thức giảm mức độ yêu cầu về số lượng nhân sự hoặc giảm yêu cầu về quy mô diện tích của cơ sở vật chất, nhưng còn ít cắt bỏ quy định về ĐKKD. Đặc biệt, ĐKKD còn thể hiện sự chia phần quản lý giữa các cơ quan quản lý nhà nước, gây khó khăn hơn cho DN.

Dẫn chứng sự bất cập trong hoạt động kiểm định kỹ thuật ATLĐ (theo Nghị định 44/2016/NĐ-CP của Chính phủ quy định chi tiết một số điều của Luật An toàn, vệ sinh lao động về hoạt động kiểm định kỹ thuật ATLĐ, huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động và quan trắc môi trường lao động), bà Thảo cho rằng, trước đây, các DN hoạt động kiểm định kỹ thuật ATLĐ xin cấp phép tại một đầu mối là Bộ LĐTB&XH thì nay phải xin giấy phép của 10 bộ với cùng một nội dung công việc.

Đáng ngại, trong nhiều trường hợp, các quy chuẩn, quy trình, biểu mẫu… về kiểm định ATLĐ giống nhau, nhưng các bộ không thừa nhận kết quả của nhau mà vẫn yêu cầu tham gia đào tạo lại để được cấp chứng chỉ; chi phí đào tạo DN phải trả khoảng 10 triệu đồng/người, chưa kể chi phí không chính thức. “Việc phân quyền quản lý nhà nước như trên dẫn đến việc thực thi quản lý trở nên thiếu minh bạch”, bà Thảo nhận định.

Tình trạng bị phản ánh “1 cổ 10 tròng”

Tiếp nhận ý kiến phản ảnh từ cộng đồng DN, Trưởng ban Pháp chế, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), ông Đậu Anh Tuấn cho biết, nhiều DN còn phàn nàn về việc các danh mục mặt hàng phải kiểm định hiện quá nhiều, cộng thêm những bất cập về kiểm định trùng lặp, như trường hợp đã kiểm định khi nhập khẩu (hoặc sản xuất) lại còn kiểm định khi lắp đặt, đưa vào sử dụng.

Ông Tuấn lấy ví dụ, một chiếc thang máy khi mới nhập khẩu, chưa lắp ráp sẽ phải kiểm định và việc thực hiện kiểm định là rất khó. Đến khi lắp ráp xong lại phải thực hiện kiểm định thêm một lần nữa với nội dung trùng lặp như trên. Các vấn đề tương tự cũng đang xảy ra với hàng hóa khác như cẩu tháp, cáp treo, máng trượt…

Hay những quy chuẩn kỹ thuật, quy trình kiểm định hiện còn nhiều bất hợp lý như quy định phải kiểm định mặt trong bình khí nén song thực tế không ai có thể chui vào bên trong bồn khí để kiểm tra mặt trong của nó; quy định kiểm định điều hòa tổng cho tòa nhà yêu cầu phải rút toàn bộ dung môi ra và để làm đúng phương pháp thì tòa nhà phải tắt điều hòa, thông gió từ 3-5 ngày, khiến chi phí DN phải trả là rất lớn…

Ông Nguyễn Minh Quân, Công ty CP Kiểm định KTAT quốc gia đã có vẻ khá bức xúc khi nói về những nghịch lý, truân chuyên khi ông vốn là một kiểm định viên dày dạn kinh nghiệm phải đối phó với các ĐKKD vô lý. “Tôi chịu nhiều cái tròng, nhiều khi không chịu đựng được cái tròng nào đó thì đã kêu lên tới cả Thủ tướng. Khiếu nại được giải quyết nhưng vẫn còn rất nhiêu khê, rào cản”, ông phản ánh.

Dẫn chứng về quy chuẩn máy đóng cọc của Bộ Xây dựng, ông Quân cho biết, ông đã thực hiện từ những năm 1995-1996 sau khi đăng ký đề tài và bảo vệ tại Đại học Bách khoa TP HCM. Nhưng 20 năm sau nộp hồ sơ thì không được công nhận, sau khi khiếu nại thì được cơ quan chức năng “thỏa thuận”. Tuy nhiên, ông vẫn chưa hết băn khoăn không biết bao nhiêu DN phải tốn kém thời gian, tiền bạc như ông.

Nói về sự phân quyền giữa các bộ, ông Quân cho biết, khi quy chuẩn được chuyển từ Bộ LĐ- TB&XH sang Bộ Xây dựng thì Bộ này chỉ sửa mỗi cái “tít” còn nội dung bê nguyên xi, thậm chí cả lỗi chính tả, thế nhưng DN vẫn phải đào tạo lại để có “chứng chỉ mới”.

Chi tiết hơn, ông Quân phản ánh, Bộ Xây dựng vừa rồi ban hành sáu quy trình về an toàn vệ sinh lao động thì có tới ba quy trình là photocopy của Bộ LĐ-TB&XH, còn ba quy trình khác thì sai. “Tôi thấy sĩ diện bị sỉ nhục. Bởi vì chúng ta đâu chỉ làm trong nước mà còn làm với quốc tế nữa”, ông Quân nói và cho biết, khi nói ra những điều này, DN đã chuẩn bị tinh thần đóng cửa DN.

Đồng cảm với nỗi niềm của DN, TS Nguyễn Đình Cung cho rằng “nếu những con người tâm huyết với nghề như ông Quân mà phải bỏ nghề thì chúng ta phải suy nghĩ”.

Ông Cung cũng băn khoăn tại sao những quy định không có căn cứ khoa học, thậm chí trong bối cảnh cuộc CMCN 4.0 lại càng vô lý, kìm hãm đối mới sáng tạo, mà vẫn tồn tại?

“Quả thật với những quy định kiểu như thế này phần lớn DN vi phạm”, ông Cung quả quyết và cho rằng đừng hồ hởi với các hiệp định thương mại mà trước hết cần cải cách trong nước để DN thực hiện đúng luật pháp.

Thanh Thanh