Rà soát, sắp xếp cơ sở giáo dục hướng đến sự hợp lý, nâng cao chất lượng

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn và ông Trần Huy Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình chủ trì buổi làm việc.

Cùng Bộ trưởng, đoàn công tác của Bộ GD&ĐT có đại diện lãnh đạo các cục, vụ, đơn vị thuộc Bộ.

Về phía tỉnh Ninh Bình có ông Trần Huy Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh; lãnh đạo các sở, ban, ngành liên quan trên địa bàn tỉnh.

Rà soát, quy hoạch mạng lưới trường, lớp theo hướng tinh gọn, hiệu quả

Báo cáo tình hình triển khai công tác sắp xếp, tổ chức lại các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên phù hợp với chính quyền địa phương hai cấp, bà Hà Lan Anh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình cho biết:

Toàn tỉnh hiện có 1.607 trường mầm non, phổ thông, trung tâm giáo dục thường xuyên, giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên. Trong đó có 1.570 trường công lập, 37 trường ngoài công lập; 3 trường trung học phổ thông chuyên, 1 trường trung học phổ thông dân tộc nội trú, 1 trường tiểu học dành cho học sinh khuyết tật. Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh có 459 nhóm trẻ, lớp mẫu giáo, lớp mầm non độc lập tư thục được cấp phép hoạt động.

Năm học 2025-2026, tổng số trẻ mầm non, học sinh phổ thông trên địa bàn tỉnh là 954.371. Tổng số cán bộ quản lý, giáo viên, nhân viên mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên toàn ngành là 58.260 người (3.983 cán bộ quản lý; 46.188 giáo viên; 8.089 nhân viên). Có 99,3% cán bộ quản lý, giáo viên mầm non đạt trình độ chuẩn (trên chuẩn 76,9%). Tỷ lệ này với cấp tiểu học đạt 90,5% (trên chuẩn 1,2%); trung học cơ sở đạt 96,2% (trên chuẩn 3,6%); trung học phổ thông đạt 100% (trên chuẩn 24,5%).

Tỉnh Ninh Bình từng bước rà soát, quy hoạch mạng lưới trường, lớp các cơ sở giáo dục theo hướng tinh gọn, hiệu quả. Ưu tiên phát triển trường, lớp học ở các khu vực có dân số tăng nhanh, khu vực đông dân cư, các khu/cụm công nghiệp đáp ứng nhu cầu học tập của người dân. Xây dựng, thực hiện lộ trình từng bước giảm số điểm/khu lẻ để tập trung đầu tư và nâng cao chất lượng, hiệu quả giáo dục. Tranh thủ quỹ đất, tài sản dôi dư khi thực hiện chính quyền 2 cấp và thực hiện hợp nhất sáp nhập tham mưu đề xuất UBND tỉnh bố trí đủ quỹ đất để xây dựng, phát triển cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục giáo dục thường xuyên trên địa bàn tỉnh.

Cụ thể, về xây dựng phương án sắp xếp mạng lưới cơ sở giáo dục, tỉnh giữ nguyên 92 trường trung học phổ thông, 20 trung tâm giáo dục nghề nghiệp - giáo dục thường xuyên và Trung tâm Giáo dục thường xuyên - Hướng nghiệp Phủ Lý.

Sở GD&ĐT tạo xây dựng Đề án sắp xếp, tổ chức lại đối với các cơ sở thường xuyên, cụ thể: Đổi tên Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên Nam Định thành Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên Mỹ Lộc, cung ứng dịch vụ công về giáo dục thường xuyên khu vực phường Mỹ Lộc và 1 số xã, phường lân cận.

Hợp nhất 3 trung tâm: Trung tâm Giáo dục thường xuyên Nam Định, Trung tâm Giáo dục thường xuyên Trần Phú, Trung tâm Hướng nghiệp và Giáo dục thường xuyên Nam Định thành Trung tâm Giáo dục nghề nghiệp - Giáo dục thường xuyên Nam Định, nhằm cung ứng dịch vụ công về giáo dục thường xuyên theo khu vực liên xã, phường.

Đối với các cơ sở giáo dục thuộc UBND cấp xã, tỉnh Ninh Bình chỉ đạo thực hiện sắp xếp, tổ chức lại các trường mầm non, tiểu học, trung học cơ sở có quy mô số lớp nhỏ, dưới chuẩn theo quy định của Bộ GD&ĐT; mỗi lớp có số trẻ em/học sinh tối thiểu bằng 70% số trẻ em/học sinh tối đa trên lớp học theo quy định tại Điều lệ trường học. Sau sáp nhập, các trường đảm bảo không vượt quá quy mô số lớp theo quy định (dự kiến có 29 trường thuộc diện sắp xếp).

Bà Hà Lan Anh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình báo cáo tại buổi làm việc.

Chia sẻ cả thuận lợi và khó khăn trong triển khai công tác này, bà Hà Lan Anh cho biết, sẽ tiếp tục tuyên truyền sâu rộng chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, Bộ GD&ĐT và của tỉnh về triển khai thực hiện sắp xếp các cơ sở giáo dục trên địa bàn tỉnh Ninh Bình trong tình hình mới, từng bước nâng cao nhận thức và tạo sự đồng thuận của xã hội.

Tham mưu UBND tỉnh từng bước điều chỉnh, bổ sung, thống nhất những quy định liên quan đến lĩnh vực giáo dục trên địa bàn. Ban hành kịp thời các văn bản chỉ đạo, hướng dẫn triển khai thực hiện sắp xếp cơ sở giáo dục phù hợp với tình hình địa phương.

Phối hợp với các cơ quan, đơn vị liên quan tham mưu UBND tỉnh bổ sung biên chế giáo viên, đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học, sách giáo khoa, đáp ứng yêu cầu triển khai Chương trình giáo dục phổ thông.

Tăng cường kiểm tra, kịp thời chấn chỉnh những tồn tại, hạn chế; khắc phục, phòng ngừa những sai sót trong quá trình thực hiện. Ngoài ra, phối hợp chặt chẽ với cơ quan, đơn vị liên quan tăng cường trong việc quản lý, kiểm tra và nâng cao chất lượng hoạt động giáo dục.

Các giải pháp, kiến nghị liên quan đến thể chế, chính sách thực hiện sắp xếp cơ sở giáo dục; đầu tư nguồn lực, dữ liệu số, quy hoạch mạng lưới trường lớp… cũng được UBND tỉnh đề xuất.

Xác định nhiều chỉ tiêu cao hơn yêu cầu chung, quyết tâm nâng cao chất lượng giáo dục

Báo cáo thêm với Bộ trưởng, ông Trần Huy Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình cho biết: Trong quá trình cụ thể hóa Nghị quyết Đại hội Đảng bộ tỉnh lần thứ nhất, tỉnh đã ban hành hai nghị quyết liên quan trực tiếp đến lĩnh vực giáo dục, tiếp thu đầy đủ tinh thần của Nghị quyết 71/NQ-TW của Bộ Chính trị.

Theo đó, Ninh Bình đã xây dựng Nghị quyết về chiến lược phát triển giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2030, tầm nhìn đến năm 2045, bám sát quan điểm, mục tiêu của Nghị quyết số 71/NQ-TW; đồng thời ban hành Nghị quyết về phát triển nguồn nhân lực, trong đó chú trọng đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ cho ngành Giáo dục.

Kế hoạch triển khai Nghị quyết số 71/NQ-TW của tỉnh xác định nhiều chỉ tiêu cụ thể ở mức cao hơn so với yêu cầu chung, thể hiện quyết tâm nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo.

Về sắp xếp nhằm khắc phục những bất cập trong mạng lưới trường học, đặc biệt là đối với các cơ sở giáo dục không đáp ứng quy định bắt buộc của ngành, ông Trần Huy Tuấn cho biết: Tỉnh Ninh Bình phân loại đơn vị hành chính theo ba nhóm để bảo đảm tính công bằng.

Đối với các xã loại I, quy mô trường mầm non, tiểu học và trung học cơ sở được xác định cụ thể, với quy mô tối thiểu từ 16 đến 20 lớp, phù hợp với điều kiện từng địa bàn.

Đối với các phường, căn cứ vào mật độ dân số, có nơi lên tới khoảng 150.000 người, tỉnh tiếp tục phân nhóm để sắp xếp trường lớp theo hướng tinh gọn, hợp lý, bảo đảm sĩ số theo quy định.

Theo lãnh đạo tỉnh, sau khi hoàn thành việc sắp xếp, Ninh Bình sẽ từng bước giải quyết tình trạng thiếu khoảng 6.000 giáo viên; đồng thời giảm đầu mối quản lý, nâng cao hiệu quả hoạt động của hệ thống giáo dục.

Ông Trần Huy Tuấn, Chủ tịch UBND tỉnh Ninh Bình phát biểu tại buổi làm việc.

Bên cạnh đó, tỉnh xác định rõ định hướng tiến tới tự chủ, trước mắt tập trung vào hai lĩnh vực y tế và giáo dục, nhằm xây dựng bộ máy tinh gọn, hoạt động hiệu lực, hiệu quả và giảm áp lực cho ngân sách Nhà nước.

Song song với việc sắp xếp tổ chức, Ninh Bình cũng chú trọng rà soát, bố trí quỹ đất dành cho giáo dục. Đồng thời, giao toàn bộ thẩm quyền tuyển dụng cho ngành Giáo dục nhằm bảo đảm cơ cấu bộ môn, công khai, minh bạch, tránh phát sinh tiêu cực. Cách làm này đã được tỉnh triển khai từ sớm và bước đầu phát huy hiệu quả.

Cùng với đó, để thích ứng với mô hình chính quyền hai cấp, tỉnh tiến hành rà soát cơ chế bổ nhiệm cán bộ quản lý trường học; bảo đảm sự tham gia của ngành Giáo dục trong công tác bổ nhiệm, luân chuyển, sắp xếp đội ngũ quản lý.

Về chế độ, chính sách, ông Trần Huy Tuấn khẳng định, tỉnh xác định thực hiện ở mức cao nhất trong khả năng, tăng tính chủ động. Nguồn lực tiết kiệm được từ sắp xếp tổ chức bộ máy, tinh giản đầu mối của ngành Giáo dục sẽ tiếp tục được tái đầu tư trở lại cho ngành. Kinh phí tiết kiệm sẽ ưu tiên đầu tư cơ sở vật chất, trang thiết bị, phục vụ dạy học ngoại ngữ, mỹ thuật, thể thao và các nội dung giáo dục theo định hướng của Bộ GD&ĐT...

Lưu ý các nguyên tắc rà soát, sắp xếp cơ sở giáo dục

Ngày 12/11/2025, Đảng ủy Bộ GD&ĐT đã có văn bản số 131-CV/ĐU gửi Thường trực Tỉnh ủy các tỉnh, thành phố về việc công tác sắp xếp, tổ chức các cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông, giáo dục thường xuyên.

Tiếp đó, ngày 2/12/2025, Bộ GD&ĐT ban hành văn bản số 7907/BGD&ĐT-GDPT gửi UBND các tỉnh, thành phố về việc triển khai Kết luận 221-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư về tình hình, kết quả hoạt động của bộ máy hệ thống chính trị và chính quyền địa phương 2 cấp. Trong văn bản này, Bộ lưu ý một số nhiệm vụ đề nghị UBND các tỉnh, thành phố khẩn trương triển khai nhằm bảo đảm ổn định, hiệu lực, hiệu quả của hệ thống cơ sở giáo dục mầm non, phổ thông và giáo dục thường xuyên.

Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn đặc biệt lưu ý các nguyên tắc thực hiện sắp xếp các cơ sở giáo dục.

Liên quan đến nội dung này, Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn nhấn mạnh yêu cầu, đến ngày 31/12, địa phương cần hoàn thành đề án, kế hoạch rà soát, sắp xếp các cơ sở giáo dục và báo cáo Trung ương. Việc rà soát, sắp xếp cần bảo đảm các nguyên tắc như sau:

Thứ nhất, không ảnh hưởng, gây xáo trộn hoạt động dạy và học; bảo đảm hoạt động dạy và học diễn ra bình thường, theo tiến độ.

Thứ hai, sắp xếp phải giúp công tác quản lý, việc dạy học thuận tiện hơn, tốt hơn, từ đó nâng cao chất lượng giáo dục.

Thứ ba, không đặt ra các chỉ tiêu mang tính gượng ép và thành tích, không thực hiện công thức, máy móc. Rà soát để hướng đến sự hợp lý. Có chỗ giảm nhiều đầu mối, nhưng cũng có chỗ phải tăng - ví dụ khu vực trung tâm đang có ít trường, các khu công nghiệp… Không phải sắp xếp, rà soát thì chỉ có giảm.

Thứ tư, không lấy tiêu chí về tự chủ tài chính để sắp xếp cơ sở giáo dục.

Thứ năm, không đồng nhất như nhau ở các nhóm đối tượng và các vùng miền, khu vực.

Bộ trưởng lưu ý thực hiện sáp nhập cơ sở giáo dục quy mô nhỏ, gần nhau trên cùng địa bàn xã. Những cơ sở giáo dục, nhóm trẻ - cả tư, lẫn công - không đạt chuẩn, không đảm bảo an toàn, không đạt điều kiện tối thiểu, thì hoặc phải nhập, hoặc dừng hoạt động, giải thể. Đây là việc cần làm kiên quyết.

Đồng thời, không vì giảm đầu mối mà sáp nhập trường mầm non vào trường tiểu học; không nhập tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông vào một, trừ những trường tư, liên cấp đã sẵn có; không dồn ghép dẫn tới các cơ sở giáo dục quá lớn về quy mô; với vùng đồng bằng, không khuyến khích duy trì nhiều điểm trường.

Bộ trưởng đồng thời nhấn mạnh, việc chuyển đổi mô hình từ trung tâm giáo dục thường xuyên - giáo dục nghề nghiệp, trường trung cấp sang trung học nghề phải đợi hướng dẫn của Bộ GD&ĐT. Cùng với đó, có thể xem xét nhập các trường cao đẳng đơn ngành trên địa bàn thành hệ thống cao đẳng đa ngành.

Ngoài nội dung về sắp xếp, Bộ trưởng cũng đề nghị địa phương quan tâm triển khai thực hiện phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ 3-5 tuổi; chuẩn bị triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia hiện đại hóa, nâng cao chất lượng giáo dục và đào tạo giai đoạn 2026-2035…

Riêng vấn đề tuyển dụng, Bộ trưởng nhấn mạnh yêu cầu rà soát để sử dụng triệt để chỉ tiêu biên chế đã có, tránh tình trạng có địa phương lượng biên chế còn rất lớn nhưng không tuyển mà chỉ hợp đồng giáo viên, thậm chí hợp đồng kéo dài 10-15 năm, gây bức xúc trong xã hội.

Hiếu Nguyễn