Rác thải tấn công ruộng đồng

Kênh Cầu Sọ ngập ngụa rác thải, nước ô nhiễm nặng

Bỏ ruộng vì rác

Kênh Cầu Sọ đoạn qua địa phận thôn Đỗ Trung, xã Cao An (Cẩm Giàng) đang bị ô nhiễm nặng, màu nước chỗ xanh, chỗ đen. Trên bờ hay mặt nước ở đoạn kênh này ngập ngụa đủ loại rác thải, từ rác sinh hoạt tới rác xây dựng...

Bà Nguyễn Thị Hường trồng rau màu ngay cạnh bờ kênh Cầu Sọ cho biết thực trạng trên đã diễn ra từ mấy năm nay. Rác thải ngày càng nhiều, làm ách tắc và là một trong những nguyên nhân hàng đầu khiến nước trong kênh bị ô nhiễm nặng.

Bà Hường kể nhiều lần bắt gặp người dân vứt rác ra bờ và xuống kênh Cầu Sọ

Bà Hường kể đã một số lần bắt gặp ô tô tải từ nơi khác chở rác đến đổ xuống kênh. Chuyện nhiều người đi xe máy qua đây vứt những bao tải, túi ni lông rác sinh hoạt ra mép bờ và xuống kênh diễn ra như cơm bữa.

Nước kênh sông Cầu Sọ ô nhiễm khiến một diện tích đất sản xuất nông nghiệp ở xã Cao An bị bỏ hoang

Chỉ tay về mấy mẫu ruộng bị bỏ hoang ngay trước mặt, bà Hường thông tin: "Khu đất đó tốt, trước cấy lúa đẹp, năng suất cao lắm. Nhưng mấy vụ nay người ta bỏ rồi vì nhiều thời điểm nước bơm lên làm chết lúa, rau màu cũng phát triển kém".

Rác thải từ trên bờ tràn xuống kênh tưới tiêu ven đường tỉnh 395

Một đoạn kênh tưới tiêu kết hợp ven đường tỉnh 395 qua thôn Quán Đào, xã Gia Tiến (Gia Lộc) cũng đang lâm vào tình trạng ách tắc, ô nhiễm vì rác và bèo cỏ phát triển. Rác từ ven bờ tràn xuống lòng kênh, theo nước chảy vào mương xương cá.

Bà Nguyễn Thị Quynh ở thôn Quán Đào đang cặm cụi dùng cuốc vớt rác, khơi dòng dẫn nước vào ruộng lúa mới cấy tỏ ra chán nản với thực trạng này.

Bà Quynh tỏ ra ngán ngẩm với tình trạng rác thải tấn công kênh mương, ảnh hưởng lớn tới năng suất lúa

"Rác chất đống ven bờ, lúc nào nhiều là người ta lại đốt. Muội đen từ việc đốt rác theo nước mưa chảy xuống kênh. Nước ở đây giờ ô nhiễm, lúa cấy thường bị nhiễm khuẩn, sâu bệnh gây hại. Năng suất lúa vụ mùa ở đây thường chỉ đạt khoảng 1,1 - 1,2 tạ/sào, vụ đông xuân cao nhất cũng chỉ 1,8 tạ/sào, thấp hơn khá nhiều so với những khu đồng nguồn nước ít bị ảnh hưởng bởi thực trạng này. Có hộ đã bỏ ruộng không cấy nữa rồi", bà Quynh nói.

Vỏ lọ, bao bì thuốc bảo vệ thực vật đã qua sử dụng nổi lềnh bềnh trên một tuyến kênh mặt ruộng ở xã Hồng Quang

Tại một khu đồng ở xã Hồng Quang (Thanh Miện), túi ni lông, bao tải, thùng xốp, vỏ sữa hộp, tấm nhựa, ba lô, túi xách hư hỏng... từ trên bờ tràn xuống lòng kênh, ùn ứ ngay trước cửa cống tiêu thoát nước. Bao bì, vỏ lọ thuốc bảo vệ thực vật đã sử dụng trôi nổi tại nhiều kênh mặt ruộng ở khu đồng này.

Kênh nội đồng nằm ven đường tỉnh 392 đoạn qua xã Nghĩa An (Ninh Giang) cũng đầy rác thải. Thân 2 cây cau vua to vừa bị người ta vứt xuống tuyến kênh này càng khiến việc đưa nước sản xuất gặp khó khăn.

Rác thải, cỏ dại bít kín tuyến kênh ven đường gom ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng đoạn qua huyện Gia Lộc

Ven đường gom ô tô cao tốc Hà Nội - Hải Phòng qua một số địa phương ở các huyện Tứ Kỳ, Gia Lộc có nhiều bãi rác to, nhỏ phát sinh. Rác từ trên bờ tràn xuống lòng kênh. Một số vị trí, rác thải đã lấp kín lòng kênh...

Trên một tuyến kênh mương nội đồng ven quốc lộ 18 thuộc địa phận phường Chí Minh (Chí Linh), người ta còn đem những tấm kính ô tô hư hỏng vứt xuống lòng kênh. Kênh Thạch Khôi - Đoàn Thượng từ TP Hải Dương về Gia Lộc là tuyến kênh huyết mạch, có nhiệm vụ quan trọng trong tưới tiêu nhưng trôi nổi rất nhiều rác thải sinh hoạt.

Không thể kể hết những điểm rác tấn công ruộng đồng ở các địa phương trong tỉnh. Nhưng có thể thấy thực trạng này đang là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng xấu tới môi trường và sản xuất.

Những tấm kính ô tô hỏng bị vứt xuống một tuyến kênh mương nội đồng ven quốc lộ 18 thuộc TP Chí Linh

Bà Nguyễn Thị Tú, Phó Tổng Giám đốc Công ty TNHH một thành viên Khai thác công trình thủy lợi tỉnh cho biết cán bộ, nhân viên ở khắp nơi trong tỉnh nhiều lần than phiền vì tình trạng rác thải tấn công kênh mương. Công nhân thường xuyên phải vất vả vớt rác tại các bể hút trạm bơm. Có những thời điểm rác về hố hút nhiều khiến kế hoạch vận hành bơm nước tưới tiêu bị gián đoạn. Kênh bị ách tắc do rác khiến việc đưa nước tới ruộng đồng chậm, tiêu thoát úng bị ảnh hưởng. Thời gian bơm nước kéo dài gây tổn thất điện năng...

Giải quyết thế nào?

Thân 2 cây cau vua cỡ lớn bị vứt xuống kênh mương nội đồng thuộc xã Nghĩa An (Ninh Giang)

Rác thải ngày càng tấn công ruộng đồng nhiều hơn. Điều này trước hết xuất phát từ ý thức hạn chế của không ít người trong việc bảo vệ môi trường.

Bên cạnh đó, việc giải quyết, xử lý vấn nạn trên của các ngành, địa phương liên quan vẫn chưa triệt để, hiệu quả chưa cao. Công tác tuyên truyền chưa được thực hiện thường xuyên, các hành vi đổ trộm rác thải, chất thải trong phạm vi bảo vệ công trình thủy lợi gần như rất ít được phát hiện và xử lý nghiêm theo điều 20 Nghị định số 03/2022/NĐ-CP của Chính phủ quy định xử lý vi phạm hành chính trong lĩnh vực phòng chống thiên tai, thủy lợi, đê điều.

Một số ý kiến cho rằng các địa phương cần nghiên cứu dựng hệ thống biển cấm vứt, đổ rác thải, chất thải nhiều hơn trên các cánh đồng, ven công trình thủy lợi. Trên biển cấm ghi rõ mức tiền quy định xử phạt theo Nghị định số 03 của Chính phủ để tăng hiệu quả tuyên truyền trực quan, tác động trực tiếp tới ý thức.

Rác thải đang gây ra những tác động không nhỏ đối với sản xuất nông nghiệp

Tiếp tục đa dạng hình thức tuyên truyền trên nhiều phương tiện. Tích cực hướng dẫn nhân dân phân loại rác thải tại nguồn và cần thực hiện một cách thường xuyên, liên tục. Huy động tối đa các lực lượng ở cơ sở tham gia vào việc tuần tra, phát hiện, xử lý nghiêm những trường hợp vi phạm đổ rác, đốt rác nhằm tạo sức răn đe...

Để giải quyết thực trạng hiện nay cần tổ chức một chiến dịch thu gom, xử lý rác đồng loạt

Một khối lượng rất lớn rác thải kết hợp với bèo, cỏ đã phát triển lấp kín nhiều tuyến kênh mương do chính quyền địa phương quản lý. Việc cần làm sớm là các địa phương nên phát động một chiến dịch vệ sinh, thu gom, xử lý rác thải, bèo, cỏ dại trên diện rộng nhằm trả lại sự thông thoáng, sạch sẽ cho các cánh đồng, kênh mương.

Huy động nguồn lực xã hội hóa, kêu gọi các tầng lớp nhân dân cùng chung tay thực hiện chiến dịch, nhất là phát huy vai trò của lực lượng thanh niên, hội viên các đoàn thể. Việc này nếu được thực hiện đồng loạt sẽ tạo ra một hiệu ứng rất tích cực trong việc giải quyết thực trạng trên.

MỸ ANH