'Radar bay' A-100 của Nga dù rất mạnh nhưng Mỹ vẫn 'kê gối ngủ ngon' vì sao?

Trong tác chiến hiện đại, máy bay chỉ huy cảnh báo đóng một vai trò cực kỳ quan trọng. Mới đây nhất trên chiến trường Syria, máy bay chỉ huy cảnh báo Thổ Nhĩ Kỳ đã dẫn đường cho F-16 tiêu diệt thành công cặp máy bay Su-24 của Syria

Hiện nay đóng vai trò trong biên đội máy bay chỉ huy cảnh báo của Không quân Nga là những chiếc A-50 vốn xuất hiện từ thời Liên Xô

Nga đã cố nâng cấp một số chiếc lên chuẩn A-50U, tuy nhiên do áp dụng quá nhiều công nghệ của thập niên 1980 nên A-50U không so bì được với các dòng máy bay chỉ huy cảnh báo phương Tây

Mãi cho tới gần đây, Nga đã phát triển được một loại máy bay chỉ huy cảnh báo đáng sợ với nhiều cải tiến vượt trội là A-100

A-100 được phát trển trên khung của máy bay vận tải thế hệ mới IL-76MD-90A giúp đem lại hiệu suất bay tốt hơn

A-100 được bố trí 2 radar (A-50 và A-50U chỉ có 1 radar), hoạt động trên hai băng tần khác nhau; như vậy khả năng phát hiện và nhận tín hiệu điện tử của nó đã được cải thiện hơn nữa

Radar thứ hai của chiếc A-100 là một radar nhỏ, được lắp phía trên buồng lái máy bay, với mục đích phát hiện các mục tiêu ở độ cao thấp và máy bay cũng lắp nhiều ăng-ten phụ hình “lưỡi kiếm” ở thân máy bay, dùng cho chức năng thu, phát tín hiệu điện tử

Radar chính sử dụng trên A-100 là loại radar mảng pha điện tử chủ động kỹ thuật số giúp phát hiện tàu chiến ở khoảng cách xa tới 400km, tên lửa hành trình ở khoảng cách gần 300km

Hệ thống radar trên A-100 có thể trinh sát, phát hiện, theo dõi đồng thời ít nhất là trên 300 mục tiêu; đồng thời chỉ huy tác chiến tới 10 máy bay chiến đấu ở các khoảng cách khác nhau

A-100 có thể điều khiển máy bay không người lái cách xa 650 km

Với khả năng kết nối vệ tinh, A-100 đã tăng đáng kể phạm vi chiến đấu

Radar trên A-100 hoạt động trên hai băng tần S và UHF biến chúng thành một trong số ít loại máy bay chỉ huy cảnh báo trên thế giới sử dụng radar mảng pha điện tử chủ động băng tần kép

Tuy mang trong mình sức mạnh uy lực là thế, nhưng cho tới nay mới chỉ có một nguyên mẫu A-100 được hoàn thiện

Nguyên nhân được lý giải là do Nga đang phải cắt giảm chi phí quốc phòng khiến cho năng lực sản xuất các vũ khí mới của họ bị chậm lại

Hiện tại nhà máy Beriev đang sản xuất máy bay vận tải IL-76MD-90A (nền tảng của A-100) chậm hơn rất nhiều so với tiến độ. Và hoàn toàn không rõ khi nào họ mới bắt tay vào việc chế tạo chiếc máy bay cảnh báo sớm hiện đại thế hệ thứ hai

Chính vì điều này, Mỹ và NATO vẫn "kê cao gối ngủ" ít nhất là trong một vài năm tới

Việt Hùng