Rắn lục đuôi đỏ bò vào nhà, chuyên gia cảnh báo sai lầm 'chết người'

Mới đây, ngày 22/10, thông tin từ Khoa Hồi sức Tích cực – Chống độc, Bệnh viện Nhân dân 115 (TPHCM) cho biết, đơn vị đã tiếp nhận và điều trị thành công một trường hợp bị rắn lục đuôi đỏ cắn.

Rắn lục đuôi đỏ. Ảnh: SIVN.

Trước đó, vào sáng sớm khi bệnh nhân vào nhà vệ sinh để đánh răng, ngay khi đưa tay lấy bàn chải, một con rắn lục đuôi đỏ dài hơn nửa mét bất ngờ cắn vào ngón tay cái. Điều đáng chú ý, con rắn đã len lỏi sâu vào nhà vệ sinh mà gia chủ hoàn toàn không hay biết.

Bệnh nhân nhập viện trong tình trạng tỉnh táo, các chỉ số sinh hiệu ổn định, nhưng ngón tay cái sưng đỏ, đau lan nhanh. Nhận thấy nguy cơ nhiễm nọc rắn và nhiễm trùng, các bác sĩ đã sơ cứu ngay bằng cách rửa sạch vết thương, tiêm phòng uốn ván, đồng thời chuyển bệnh nhân sang Khoa Hồi sức Tích cực – Chống độc để điều trị chuyên sâu.

Trong những ngày giữa tháng 10/2025, nhiều gia đình ở TP.HCM và khu vực phía Nam đã ghi nhận cảnh hoảng hồn khi phát hiện rắn lục đuôi đỏ (chủ yếu là loài thân xanh lá, đuôi đỏ) bò vào nhà, thậm chí trong lúc đang sinh hoạt bình thường như đi vệ sinh, ngủ, hoặc ngồi trước cửa.

Rắn lục đuôi đỏ là tên gọi chung của một nhóm các loài rắn thuộc chi Trimeresurus, họ rắn lục (Viperidae). Đặc điểm chung của các loài rắn lục đuôi đỏ là có cơ thể màu xanh lục và phần đuôi màu đỏ nổi bật. Chúng có phần đầu hình tam giác, phân biệt rõ với cổ thường có kích thước nhỏ. Khi trưởng thành, mỗi cá thể rắn lục đuôi đỏ đạt chiều dài khoảng 60 - 100 cm.

Trong “Từ điển động vật và khoáng vật làm thuốc”, TS sinh học Võ Văn Chi mô tả chi tiết về sự nguy hiểm của loài rắn lục: "Thích ứng với sinh hoạt ở trên cây trong miền rừng núi, trong các bụi cây rậm hoặc những mảnh đất bỏ hoang, trong lùm cỏ và trong rừng trúc. Rắn này thường hoạt động cả đêm lẫn ngày, nhưng phần nhiều về đêm. Nó nằm treo hoặc quấn quanh trên cây bên bờ suối, có khi trên hòn đá ven suối... Ăn ếch nhái, chuột, thằn lằn, nòng nọc và cũng có tập tính vồ lửa (tấn công khi thấy lửa – PV). Ngủ đông từ tháng 10 đến tháng 1 âm lịch. Đẻ con, mỗi lứa từ 3-12 con. Thuộc loại rắn độc, có thể cắn chết người".

Theo các chuyên gia, rắn lục đuôi đỏ thường sinh sống ở vùng thấp, ẩn náu trong bụi tre, vườn nhà hoặc gần khu dân cư. Thị lực ban ngày kém khiến loài rắn này chủ yếu ra ngoài tìm mồi vào ban đêm.

Rắn lục đuôi đỏ thường bò vào nhà khi mưa ngập. Ảnh: SIVN.

Tại Đồng bằng sông Cửu Long, rắn lục đuôi đỏ phát triển mạnh và thường sinh sản vào mùa mưa. Hiện nay, do môi trường sống tự nhiên bị thu hẹp, khi nước ngập, rắn mất nơi trú ẩn và tìm kiếm các vị trí cao hơn như bờ đất, cây cối gần nhà dân, thậm chí có thể bò vào nhà, ẩn náu ở những nơi tối.

Nọc độc của rắn lục đuôi đỏ có thể gây rối loạn đông máu, biểu hiện ban đầu là chảy máu tại vết cắn, sưng nề và đau lan nhanh. Theo ghi nhận, số ca nhập viện do rắn lục đuôi đỏ cắn trong mùa mưa, đặc biệt khi ngập lụt, đang tăng cao. Nhiều trường hợp đến muộn tiềm ẩn nguy cơ nguy hiểm tới tính mạng.

Trao đổi với PV Tri thức và Cuộc sống, ThS Nguyễn Văn Tân, ĐH Duy Tân, nhà nghiên cứu về rắn cho hay, rắn lục đuôi đỏ tuy có độc nhưng là loài khá hiền, không tự dưng chủ động tấn công con người. Vì thế, khi đối diện với rắn lục đuôi đỏ, cần tránh các xử lý sai lầm. Nhiều chuyên gia về rắn, bác sĩ cũng cảnh báo, việc phản ứng sai cách không chỉ vô hiệu mà còn tăng nguy cơ bị rắn tấn công hoặc thương tích nặng hơn.

Không nên khiêu khích rắn để tránh bị rắn cắn. Ảnh: ThaiNationalParks.

Cụ thể, các sai lầm phổ biến gồm:

Thứ nhất, chạy la hét, đuổi đánh rắn. Phản ứng này có thể khiến rắn bị khiêu khích, quay lại tấn công thay vì bỏ đi. Tấn công hay bỏ chạy đều không phải cách xử lý tốt khi gặp rắn.

Thứ hai, Buộc garô hoặc dùng dây thắt chặt chi bị cắn. Đây là lỗi nghiêm trọng vì có thể khiến vùng chi hoại tử, đồng thời khi garô được tháo, nọc độc tích tụ có thể ồ ạt lan vào tuần hoàn, gây sốc.

Thứ ba, Rạch, chích, hút nọc, đắp lá hoặc dùng thuốc dân gian tự chữa. Việc này không chỉ không có lợi mà còn làm chậm trễ cấp cứu, tăng nguy cơ nhiễm trùng, hoại tử, tổn thương thêm.

Thứ tư, Chở nạn nhân vận động mạnh, để vết thương cao hơn tim. Điều này làm cho nọc độc lan nhanh hơn. Theo hướng dẫn, nên để vết thương thấp hơn tim, bất động chi bị cắn, hạn chế vận động.

Thứ năm, Chủ quan không đến cơ sở y tế vì tưởng rắn không độc. Đây là sai sót vì khó phân biệt rắn độc và không độc; mọi vết cắn từ rắn đáng nghi nên được theo dõi và điều trị sớm.

Trong mùa mưa khi rắn có xu hướng bò vào nhà, nếu người dân không có chuyên môn hoặc đồ bảo hộ, tốt nhất là nên tránh xa rắn và không khiêu khích chúng. Thay vào đó, cần thông báo cho người có kinh nghiệm hoặc đơn vị dịch vụ bắt rắn. Khi bị cắn, cần trấn an người bị nạn, bất động chi bị thương, rửa sạch vết thương, đưa ngay đến cơ sở y tế có huyết thanh kháng nọc”, ThS Nguyễn Văn Tân nhấn mạnh.

Cùng với đó, theo ThS Tân, cần thực hiện các biện pháp phòng tránh khi nước, mưa, ngập như dọn dẹp đống gạch, bỏ bao tải cũ, che chắn gầm nhà, đóng cửa kín, tránh để trẻ em chơi gần bụi rậm vào buổi tối. Sự cảnh giác cao cộng phản ứng đúng cách và đưa đi cấp cứu kịp thời là ba yếu tố then chốt giúp tránh rủi ro khi loài rắn lục đuôi đỏ bò vào nhà hoặc tấn công người.

Mai Nguyễn