Rạn nứt chưa từng có trong lòng phương Tây về sự ủng hộ cho Ukraine
Mặt trận đoàn kết của phương Tây nhằm ủng hộ cho Ukraine đang cho thấy những rạn nứt lớn hơn bao giờ hết và Kiev hầu như không có nhiều lựa chọn.
Hơn 500 ngày kể từ khi xung đột ở Ukraine nổ ra, các nghị sĩ đảng Cộng hòa ở Washington ngày 30/9 đã làm chệch hướng nỗ lực cung cấp một gói hỗ trợ lớn cho Kiev.
Diễn ra chỉ 9 ngày sau khi khi Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky thăm Washington để kêu gọi hỗ trợ, dự luật ngân sách ngắn hạn mà Quốc hội Mỹ mới thông qua đã cho thấy thái độ cứng rắn của các nghị sĩ đảng Cộng hòa muốn chấm dứt sự hỗ trợ của Washington cho Kiev.
Tổng thống Romania Klaus Iohannis, Thủ tướng Italy Mario Draghi, Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Pháp Emmanuel Macron tại một cuộc họp báo chung ở Kiev năm 2022. Ảnh: Reuters
Trong khi một số nghị sĩ đảng Cộng hòa nói không với việc viện trợ cho Ukraine thì các cử tri ở Slovakia đã lựa chọn ông Robert Fico làm Thủ tướng, người tuyên bố sẽ không cung cấp "một viên đạn" nào cho Ukraine và cùng với Thủ tướng Hungary Viktor Orban phản đối sự hỗ trợ bổ sung của châu Âu cho Kiev. Trong khi đó, Ba Lan - một trong những đồng minh đáng tin cậy nhất của Ukraine đã đưa ra thông báo gây sốc ngày 20/9 khi tuyên bố sẽ không cung cấp vũ khí cho Kiev.
Mặc dù một số nhà quan sát cho rằng nhưng cảnh báo này không đồng nghĩa với sự dịch chuyển chính sách mạnh mẽ ở Washington hay Brussels nhưng những lập trường phản đối công khai về việc hỗ trợ cho Ukraine của các chính trị cấp cao phương Tây đang gửi đi một thông điệp không mấy triển vọng tới Kiev.
Thông điệp Mỹ và châu Âu sẽ sát cánh cùng Kiev cho dù chuyện gì xảy ra đã bắt đầu lung lay. Ukraine vẫn phụ thuộc phần lớn vào sự hỗ trợ của phương Tây nhưng mức độ ủng hộ của công chúng đang cạn dần.
Theo một dự thảo ngân sách cho năm 2024, Ukraine dự kiến sẽ nhận được 42,8 tỷ USD hỗ trợ quốc tế trong năm tới với phần lớn trong số đó đến từ Mỹ. Vào tháng 6, Bộ trưởng Tài chính Ukraine Serhiy Marchenko nhận định với Politico rằng Mỹ nên "hành động và ít nhất cung cấp cho chúng tôi gói hỗ trợ trung hạn".
Châu Âu cũng lo ngại về những gì xảy ra ở Washington. Trong khi hầu hết các nước EU nhất trí ủng hộ Ukraine thì các khoản hỗ trợ cho Kiev có liên quan đến đánh giá rộng hơn về ngân sách dài hạn của EU lại không nhận được sự tán thành. Tất cả 27 nước thành viên EU cần ủng hộ thỏa thuận này, nếu không nó ngày càng khó được thông qua vào năm nay khi sự ủng hộ hiện tại cho Kiev đang suy giảm.
"Không có nhiều cuộc thảo luận chính trị về sự hỗ trợ tài chính cho Ukraine. Tình hình rất khó khăn và không ai dám dự đoán bất kỳ điều gì", một nhà ngoại giao giấu tên của EU nhận định khi nhắc đến các cuộc trao đổi kín về ngân sách.
Trên thực tế, Thủ tướng Hungary Orban cho biết ông chưa chuẩn bị để hỗ trợ tài chính cho Ukraine trừ khi Kiev xem lại cách đối xử của mình với những người thiểu số Hungary sống ở nước này.
"Các nước thành viên vẫn ủng hộ rộng rãi việc hỗ trợ cho Ukraine. Những dĩ nhiên, vấn đề khó khăn ở đây là: Điều gì xảy ra nếu Mỹ từ bỏ sự ủng hộ đó”, một nhà ngoại giao EU khác đặt câu hỏi. Dù vậy, theo nhà ngoại giao này: “Trong khi điều đó chỉ nằm trong suy nghĩ thì tôi không nghĩ nó sẽ xảy ra hiện nay hay trong tương lai gần”.
