Ratan Tata - Nhân vật tiên phong trong bức tranh tăng trưởng của Ấn Độ - Kỳ cuối

DI SẢN CỦA DOANH NHÂN ĐƯỢC MẾN MỘ

Trong 21 năm, ông Ratan Tata đưa doanh thu của tập đoàn Tata tăng từ 5 tỷ USD lên 100 tỷ USD. Ảnh: Indiatoday

Ravi Kant, người từng giữ chức giám đốc điều hành và sau đó là phó chủ tịch của Tata Motors cho đến năm 2014, cho biết: "Tôi nghĩ rằng di sản của Ratan Tata sẽ là cách suy nghĩ lớn và táo bạo".

Nỗ lực không ngừng nghỉ

Trong 21 năm tiếp theo, cho đến khi từ chức chủ tịch vào năm 2012, ông Ratan Tata đưa doanh thu của tập đoàn Tata tăng từ 5 tỷ USD lên 100 tỷ USD. Trong giai đoạn 2023-2024, doanh thu của tập đoàn đạt 165 tỷ USD.

Ông đã củng cố tập đoàn trong phạm vi Ấn Độ, bao gồm cả việc mở rộng sang lĩnh vực phần mềm với Tata Consultancy Services. Công ty này mang về 29,1 tỷ USD trong năm tài khóa kết thúc vào ngày 31/3/2024. Tập đoàn Tata hiện có trên 350.000 nhân viên trên toàn thế giới và hiện diện tại hơn 100 quốc gia.

Một trong những ước mơ lớn của Ratan Tata là sản xuất chiếc ô tô rẻ nhất thế giới tại Tata Motors. Ratan Tata đã hình thành ý tưởng sau khi chứng kiến một gia đình cùng ngồi trên chiếc xe máy tay ga bị ướt nhẹp vì mưa. Ông liền nghĩ đến việc tạo ra một chiếc xe bốn bánh giá cả phải chăng cho người dân Ấn Độ.

Một đồng nghiệp chia sẻ: "Phần công việc yêu thích nhất của ông ấy là dành thời gian tại trung tâm nghiên cứu của Tata Motors để tìm hiểu về thiết kế ô tô". Tại buổi ra mắt Tata Nano vào tháng 3/2009, Ratan Tata đã nói: "Một lời hứa là một lời hứa". Ông đã đáp ứng được ngày ra mắt và mức giá 100.000 rupee (49,6 triệu đồng ở thời điểm đó) cho chiếc Nano. Cuối cùng, Nano đã không thành công với một số lo ngại về an toàn, và phải ngừng sản xuất sau một thập niên ra mắt.

Nhưng ông Ratan Tata còn có các dự án khác Tata Motors bao gồm Indica - mẫu xe đầu tiên được thiết kế và chế tạo tại Ấn Độ. Ông đã đóng góp bản phác thảo ban đầu cho cả hai mẫu xe Indica và Nano. Chiếc Indica ra mắt năm 1999 đã trở thành thành công về mặt thương mại.

Ông Tata từ chức chủ tịch tập đoàn Tata vào năm 2012 sau khi bổ nhiệm ông Cyrus Mistry của tập đoàn Pallonji Mistry, một bên liên quan với Tata Sons, làm người kế nhiệm. Tata Sons là công ty mẹ của tập đoàn Tata.

Nhưng Ratan Tata không đồng tình với cách định hướng tập đoàn của ông Mistry. Năm 2016, ông Mistry phải rời ghế lãnh đạo. Sau đó, ông Tata trở lại vị trí người đứng đầu tập đoàn trong vài tháng, rồi trao quyền cho chủ tịch hiện tại là N. Chandrasekaran vào năm 2017.

Doanh nhân được người dân Ấn Độ yêu mến

Ông Ratan Tata bên chiếc Tata Nano ở Mumbai. Ảnh: Getty Images

Đối với nhiều người, ông Ratan Tata vẫn là hình mẫu trong bức tranh kinh doanh tại Ấn Độ. Năm 2013, Ratan Tata chia sẻ rằng ông có thể đã bắt đầu tham gia lĩnh vực hàng không từ sớm, nhưng nỗ lực bị cản trở bởi tập đoàn từ chối trả tiền hối lộ.

Giấc mơ hàng không được hiện thực hóa khi Tata Sons mua lại 100% cổ phần của Air India vào năm 2022. Hãng hàng không này được ông J.R.D. Tata thành lập với tên gọi là Tata Airlines vào năm 1932. Sau Chiến tranh Thế giới thứ hai, vào năm 1946, Tata Airlines chuyển thành công ty đại chúng và được đổi tên thành Air-India Limited. Đến năm 1953, chính phủ tiếp quản Air India.

Ông Ratan Tata chưa bao giờ kết hôn và nổi tiếng bởi phong thái điềm tĩnh, lối sống tương đối khiêm tốn và nhiệt tình đối với việc làm từ thiện. Khi sức khỏe ngày càng yếu đi, Ratan Tata chuyển hướng tập trung vào công tác từ thiện thông qua Tata Trusts, đơn vị nắm giữ gần 2/3 cổ phần của Tata Sons.

Trong vài năm trở lại đây, Tata hầu như không xuất hiện trước công chúng. Ông tập trung vào việc xây dựng mạng lưới các bệnh viện ung thư và bệnh viện dành cho thú cưng, đồng thời hỗ trợ nghiên cứu về phát triển bền vững tại Trung tâm Phát triển Bền vững Oxford Ấn Độ.

Ông Pankaj Mohindroo, chủ tịch Hiệp hội sản xuất và cung cấp điện thoại di động, linh kiện điện tử Ấn Độ (ICEA), cho biết: “Ông Tata đã cho chúng tôi thấy rằng thành công thực sự không nằm ở việc tích lũy của cải mà là sử dụng chúng để nâng cao xã hội. Sự giản dị và lý tưởng cao cả của ông là nguồn cảm hứng cho các doanh nhân Ấn Độ. Mặc dù thành công và giàu có vô cùng, ông vẫn duy trì lối sống bình đẳng, chứng minh rằng khả năng lãnh đạo thực sự là về tác động, chứ không phải sự giàu có”.

Ratan Tata chưa bao giờ kết hôn và không có con. Ông rất yêu chó. Có lần, khi một người bạn hỏi Ratan Tata điều xa xỉ nhất của ông là gì, Ratan Tata đã trả lời rằng đó việc xây bể bơi cho những chú chó của ông.

Người dân Mumbai trong nhiều năm thường bắt gặp Ratan Tata đi bộ trên phố với những chiếc túi mua sắm từ các cửa hàng giá cả phải chăng hoặc lái xe riêng của mình.

Sau khi rời khỏi tập đoàn Tata, ông Ratan Tata chú tâm đến việc đầu tư vào các công ty khởi nghiệp của Ấn Độ. Trong số nhiều giải thưởng của mình, ông đã nhận được Padma Vibhushan, danh hiệu dân sự cao thứ hai của Ấn Độ, vào năm 2008 vì những đóng góp đặc biệt và xuất sắc trong thương mại và công nghiệp. Năm 2009, Nữ hoàng Elizabeth II đã trao cho ông Huân chương Đế quốc Anh bởi những cống hiến trong quan hệ Anh-Ấn Độ.

Sau khi Ratan Tata qua đời, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đăng lên mạng xã hội X rằng ông "là lãnh đạo doanh nghiệp có tầm nhìn xa, một tâm hồn nhân hậu và một con người phi thường".

Hà Linh/Báo Tin tức (Theo CNN, Reuters)