Retro hóa cảm xúc nhờ chụp ảnh bằng công nghệ có từ giữa thế kỷ 19 tại Hà Nội

Không chỉ là một phong cách

Trải nghiệm chụp ảnh bằng công nghệ có từ giữa thế kỉ 19 là nội dung trong khuôn khổ Sự kiện nhiếp ảnh quốc tế Photo Hanoi’25 - Biennale diễn ra tại một góc nhỏ trong không gian Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật 22 Hàng Buồm, Hà Nội.

Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật 22 Hàng Buồm những ngày này thu hút khá đông du khách đến tham quan bởi sức hút của triển lãm ảnh “Hoài niệm về những thành phố”, trong khuôn khổ Sự kiện nhiếp ảnh quốc tế Photo Hanoi’25 - Biennale. Bước chân vào không gian triển lãm, bên cạnh sức hấp dẫn của những bức ảnh nghệ thuật do các nhiếp ảnh gia nổi tiếng trong nước và quốc tế thực hiện, một không gian thực sự mang lại cảm giác thú vị, hấp dẫn khá đông du khách, đặc biệt là các bạn trẻ, chính là nơi một nhóm bạn đang bận bịu bên một chiếc “hộp gỗ” ngay lối vào. Chiếc hộp gỗ kê trên một tripod gỗ trông không có gì đặc biệt ấy lại là một chiếc máy ảnh sử dụng công nghệ nhiếp ảnh có từ giữa thế kỷ 19, công nghệ chụp ảnh analog bằng giấy ảnh.

Nhóm bạn trẻ sinh viên Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật - Đại học Quốc gia Hà Nội bận bịu bên chiếc máy ảnh công nghệ analog tại Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật 22 Hàng Buồm

Hoàng Khánh Nam (22 tuổi) ở Hà Nội chia sẻ: “Thực sự rất hồi hộp khi chụp ảnh, không biết trông mình sẽ như thế nào. Tuy nhiên, điều thú vị không chỉ ở những bức ảnh mà còn là quá trình chụp ảnh. Em rất tò mò muốn trải nghiệm cảm giác chụp một bức ảnh theo phong cách “ông bà tôi” bằng công nghệ thủ công rất thô sơ này sẽ như thế nào, bởi đây là một thiết bị chụp hoàn toàn không cho chúng ta có cơ hội chỉnh sửa hay sử dụng công nghệ hiện đại để can thiệp. Và thực sự em rất hài lòng với trải nghiệm này, em có một bức ảnh đen trắng trông xưa cũ như thời của ông bà mình và một trải nghiệm đặc biệt, nhiều cảm xúc kể từ khi đặt lịch chụp, chờ đến lượt mình, ngồi thật yên tĩnh và cảm nhận thời gian phơi sáng trước ống kính. Thật sự rất thú vị”.

Hoàng Khánh Nam (trái) trải nghiệm khoảnh khắc phơi sáng cho tấm ảnh theo phong cách "ông bà tôi" của mình

Chiếc máy ảnh dùng công nghệ chụp ảnh analog bằng giấy ảnh - công nghệ chụp ảnh truyền thống ra đời từ giữa thế kỷ 19 - đang được một nhóm bạn trẻ là sinh viên Trường Khoa học liên ngành và Nghệ thuật - Đại học Quốc gia Hà Nội sử dụng để giúp khách tham quan trải nghiệm chụp ảnh bằng công nghệ cổ tại Hội quán Quảng Đông (cũ), nay là Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật. Dự án sản xuất lại chiếc máy ảnh theo công nghệ từ thế kỷ 19 này được nghệ sĩ nhiếp ảnh Nguyễn Thế Sơn, giám tuyển của Hanoi Photo’25 - Biennale, lên ý tưởng từ hơn 2 năm trước và nghệ sĩ Phạm Duy thực hiện thành công, kịp phục vụ du khách trải nghiệm trong khuôn khổ Sự kiện nhiếp ảnh Hanoi Photo’25 - Biennale.

Văn Thái Sơn, bạn trẻ làm công việc tráng, rửa ảnh trong nhóm kỹ thuật viên chia sẻ: “Em thực sự bị hấp dẫn khi thực hành các kỹ thuật nhiếp ảnh thủ công bằng công nghệ nhiếp ảnh analog. Đây là một công việc đòi hỏi sự kiên nhẫn, tỉ mỉ, chính xác và tính sáng tạo cao. Đặc biệt, khi sáng tạo mà không có sự hỗ trợ của công nghệ số càng khiến cho việc chụp ảnh và sáng tạo với công nghệ analog thêm phần thử thách”.

Phong cách hoài cổ (Retro/Vintage) đang trở lại trong thời đại công nghệ số

Cùng với sự hồi sinh của phong cách hoài cổ (Retro/Vintage) như làn sóng thời trang Y2K, âm nhạc cassette và các quán coffee mang phong cách những năm 80 - 90 của thế kỷ trước, nhiếp ảnh analog đang dần trở lại và trở thành biểu tượng của sự hoài cổ, được giới trẻ, đặc biệt là thế hệ Gen Z, coi như một trải nghiệm mới mẻ và sáng tạo, chỉ có thể làm một lần cho mỗi khoảnh khắc được ghi lại qua ống kính. “Dù còn trẻ nhưng khi nhìn vào bức ảnh chụp ở đây, nhóm mình vẫn thấy một cảm giác rất xưa cũ. Thực sự khi chụp rất hồi hộp, và khi nhận ảnh còn hồi hộp hơn, nhưng khi nhận được ảnh thì thật đặc biệt! Nhóm mình rất hài lòng với trải nghiệm này”, nhóm bạn trẻ Nguyệt, My và Phong chia sẻ sau khi chụp ảnh.

Chiếc máy ảnh "hộp gỗ" sử dụng công nghệ chụp ảnh analog bằng giấy ảnh do nghệ sĩ Phạm Duy sản xuất

Trải nghiệm chụp chậm, sống chậm

Để chụp được một bức ảnh hoàn chỉnh với công nghệ chụp ảnh analog bằng giấy ảnh, người chụp trước tiên phải chụp chủ thể thực để cho ra một bức ảnh âm bản, sau đó chụp lại 1 lần âm bản để ra ảnh dương bản thành phẩm. Trong quá trình chụp âm bản, chủ thể cần giữ tư thế cố định trong suốt thời gian từ khi lấy nét đến hết thời gian phơi sáng. Điều này khiến cho việc ghi lại các khoảnh khắc trở nên khó khăn, ảnh dễ bị trượt nét. Đây cũng là những khó khăn đầu tiên trong việc sáng tạo nên một bức ảnh hoàn hảo với công nghệ analog. Cùng với đó, việc tráng rửa cũng đòi hỏi tính chính xác, nghiêm ngặt đến từng giây để cho ra một bức ảnh hoàn hảo, sắc nét và đầy đủ các chi tiết.

Nhiếp ảnh analog mang đến một trải nghiệm chậm rãi, tỉ mỉ và có phần tĩnh lặng

Trong kỷ nguyên mạng xã hội và điện thoại thông minh, khi mọi thứ diễn ra nhanh đến mức con người dễ thả trôi những khoảnh khắc, thêm vào đó, các thiết bị chụp ảnh kỹ thuật số lại có khả năng ghi lại khoảnh khắc một cách chớp nhoáng, nhiếp ảnh analog mang đến một trải nghiệm chậm rãi, tỉ mỉ và có phần tĩnh lặng hơn. Từ khi chờ đợi đến lúc chuẩn bị máy chụp, lấy nét và điều chỉnh các thông số kỹ thuật cho đến khi phơi sáng, chủ thể của ảnh cũng cần tĩnh lặng và lưu giữ những khoảnh khắc tâm trạng của mình trong khoảng thời gian nhất định để có thể cho ra một bức ảnh hoàn chỉnh. Điều này khiến cả người chụp và chủ thể phải thực sự phối hợp và hòa nhập vào quá trình chụp ảnh.

Hình ảnh ngược sau ống kính máy ảnh analog

Sau tất cả, khoảng thời gian chờ tráng rửa ảnh cũng là một trải nghiệm chậm và hồi hộp. Chính sự chậm rãi này giúp người chụp và chủ thể tận hưởng quá trình sáng tạo, tập trung vào cảm xúc và câu chuyện đằng sau bức ảnh, thay vì chỉ hướng tới số lượng hoặc tính tiện lợi. Cùng với đó, nhân vật chủ thể trong bức ảnh cũng phải chờ và đón nhận bức ảnh như một trải nghiệm sống chậm, một khoảng thời gian thư giãn tâm tình thưởng thức nghệ thuật.

Công nghệ chụp ảnh analog bằng giấy ảnh chụp nên những bức ảnh đen trắng rất khác biệt

Đôi bạn trẻ Phạm Tuân - Vân Khánh thuộc thế hệ Gen Z ở Hà Nội chia sẻ trong thời gian chờ đợi: “Em thực sự bất ngờ khi trải nghiệm chụp ảnh một cách chậm rãi như vậy. Trong thời đại mà ai cũng có điện thoại thông minh và những bộ sưu tập nhanh của riêng mình trong điện thoại, việc chụp ảnh chậm rãi theo phong cách hoài cổ như từ thời ông bà thực sự rất đặc biệt. Hai người bọn em đều bất ngờ khi nhận được bức ảnh chụp chung với vẻ đẹp rất “ông bà tôi” như vậy. Bởi thế nên cả hai quyết định chờ đợi để chụp thêm cho mình những tấm ảnh cá nhân đặc biệt”.

Thư Vũ/VOV.VN