Riêng trước, chung sau

Kể từ khi Nga thực hiện "chiến dịch quân sự đặc biệt" tại Ukraine vào tháng 2-2022, phe trên nỗ lực cô lập Nga về chính trị và trừng phạt Nga về tài chính, kinh tế, thương mại. Kể từ thời điểm ấy đến nay mới chỉ có Thủ tướng Áo Karl Nehammer và Thủ tướng Hungary Viktor Orban ở phía các nước thành viên EU tới Nga gặp Tổng thống Nga Vladimir Putin. Và ông Robert Fico là người thứ ba tới Nga gặp Tổng thống Vladimir Putin kể từ tháng 2-2022. Chỉ riêng điều này cũng đủ thấy ông Robert Fico giống như ông Viktor Orban là đồng sàng nhưng không hoàn toàn đồng mộng với đồng minh của họ trong EU và NATO về cuộc xung đột giữa Ukraine và Nga.

Điều này bất lợi cho phe phương Tây, đặc biệt trong bối cảnh Nga dường như đang chiếm ưu thế quân sự trên chiến trường ở Ukraine và cựu Tổng thống Donald Trump sắp trở lại cầm quyền ở Mỹ. Người này vốn không hoàn toàn đồng thuận với quan điểm chung của EU, NATO về Ukraine và Nga.

Ông Robert Fico bất ngờ thực hiện chuyến công du tới Nga ngay sau khi cả NATO cũng như EU tại cuộc gặp cấp cao cuối năm vừa rồi mới chỉ hạ quyết tâm tiếp tục hậu thuẫn Ukraine và kêu gọi đoàn kết, thống nhất, đồng thuận nội bộ. Trong khi đó, NATO và EU vẫn chưa nhất trí được với nhau trong cách ứng phó với Nga và ông Donald Trump cũng như giúp Ukraine xoay chuyển cục diện cuộc xung đột với Nga. Cũng tại hai cuộc gặp cấp cao này - có cả sự tham dự của Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, ông Robert Fico đã đề nghị để cho Slovakia tiếp tục được nhập khẩu khí đốt của Nga nhưng bị ông Volodymyr Zelensky khước từ.

Cho nên, có thể hiểu được từ đó ông Robert Fico đi Nga nhằm 3 mục đích.

Mục đích thứ nhất là tìm cách thức dựa vào Nga để bảo đảm an ninh năng lượng, cụ thể ở đây là duy trì nhập khẩu khí đốt của Nga bằng con đường và theo cách thức không còn phụ thuộc vào vận tải quá cảnh qua Ukraine. Hiểu theo cách khác, tức là Slovakia không còn lệ thuộc vào bất kể chiều hướng nào trong toan tính lợi ích của Ukraine.

Mục đích tiếp theo của ông Robert Fico là gây dựng con bài riêng giúp Slovakia có thể tạo áp lực, buộc EU và NATO nhượng bộ Slovakia trong những vấn đề nhất định vào những thời điểm nhất định. Ở đây có chuyện EU và NATO rất cần sự đoàn kết thống nhất trong nội bộ mà Slovakia, giống như Hungary, lại luôn sẵn sàng vì lợi ích riêng mà bất chấp lợi ích và quan điểm chính sách chung của NATO và EU. Ông Robert Fico không sẵn sàng chấp nhận hy sinh lợi ích thiết thực của Slovakia vì những lợi ích, định hướng chính sách chung của EU và NATO, trong đó có việc tiếp tục hậu thuẫn Ukraine bằng mọi giá để Ukraine thắng Nga trên chiến trường cũng như đối địch Nga đến cùng.

Mục đích thứ ba của ông Robert Fico khi công du Nga là đón bắt kịch bản diễn biến mà ông Trump sẽ dựng nên sau khi trở lại cầm quyền ở Mỹ liên quan đến chính quyền hiện tại của ông Volodymyr Zelensky ở Ukraine, đến cuộc chiến tranh ở Ukraine và đến mối quan hệ của phương Tây với Nga. Đi riêng như thế chứ không đồng hành cùng EU và NATO ẩn chứa thông điệp của ông Robert Fico gửi tới ông Trump.

Rõ ràng, lợi ích quốc gia không những chỉ bất biến mà còn luôn được các thành viên này đặt trước và trên lợi ích chung của liên minh.

Đại sứ Trần Đức Mậu