'Right to Win - Cửa thắng của nông nghiệp Việt'

Bà Đặng Huỳnh Ức My - Chủ tịch HĐQT TTC AgriS chia sẻ ý nghĩa của cuốn sách “Right to Win - ‘Cửa thắng’ của nông nghiệp Việt: Cách thức AgriS và Betrimex tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu”.

Thách thức cho nông nghiệp Việt từ góc nhìn của một nhà quản trị tiên phong

AgriS đã đưa đường Việt Nam lên sàn ICE London và New York, đồng thời xây dựng hệ quản trị chuẩn quốc tế. Betrimex từ một công ty xuất nhập khẩu đã phát triển thương hiệu Cocoxim, với hơn 80 sản phẩm hiện diện tại hơn 80 quốc gia, được vận hành trên chuỗi giá trị tuần hoàn toàn diện. Tuy nhiên, bà Đặng Huỳnh Ức My, Chủ tịch Hội đồng Quản trị AgriS (Công ty cổ phần Thành Thành Công - Biên Hòa) và Betrimex (Công ty cổ phần Xuất Nhập Khẩu Bến Tre) cũng đặt ra nhiều câu hỏi nhức nhối: Vì sao nông dân Việt vẫn phải bán rẻ? Vì sao sản lượng lớn nhưng giá trị gia tăng thấp? Và vì sao thương mại quốc tế không chỉ dừng ở xuất khẩu sản phẩm?

Theo bà Ức My, thách thức lớn nhất không phải năng suất, mà là lãng phí: từ phân bón, phương thức canh tác, cho đến việc sản xuất xong mới lo đầu ra. Gốc rễ nằm ở chỗ thiếu một hệ thống tính toán tổng thể.

Chủ biên của cuốn sách “Right to Win - ‘Cửa thắng’ của nông nghiệp Việt” bà Đặng Huỳnh Ức My khẳng định, ESG không chỉ là “giấy thông hành” mà phải trở thành gốc rễ trong chiến lược, một “hệ điều hành” giúp doanh nghiệp Việt: Giao tiếp bằng ngôn ngữ toàn cầu; Tiếp cận vốn xanh; Nâng cao năng lực quản trị, và Xây dựng niềm tin dài hạn. Đồng thời, nông nghiệp công nghệ cao cần bắt đầu từ nông học chính xác và dữ liệu minh bạch, được nhân rộng qua những nông trường kiểu mẫu. Đây chính là nền tảng để doanh nghiệp kết nối đa phương theo mô hình hợp tác “5 Nhà” - Nhà Nước, Nhà Nông, Nhà Khoa học, Nhà Doanh nghiệp, Nhà Băng (Định chế tài chính trong và ngoài nước).

Cuốn sách ghi lại những kinh nghiệm của bà Đặng Huỳnh Ức My và đội ngũ AgriS - Betrimex trong hành trình đưa sản phẩm từ mía và dừa Việt Nam tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu. Một trong những kết quả nổi bật được nhắc đến là: Thành công của AgriS và Betrimex không chỉ nằm ở giá trị xuất khẩu, mà quan trọng hơn là xây dựng được vị thế bền vững cho hai loại nông sản của Việt Nam trên thị trường thế giới.

AgriS vừa đưa đường Việt Nam lên sàn ICE London và New York vừa xây dựng hệ quản trị chuẩn quốc tế. Betrimex, từ một công ty xuất nhập khẩu, đã phát triển thương hiệu nước dừa Cocoxim và hơn 80 sản phẩm từ dừa Việt Nam, hiện diện tại hơn 80 quốc gia với triết lý Zero Waste được chứng minh bởi chuỗi giá trị tuần hoàn toàn diện.

Bên cạnh thành công, cuốn sách cũng chia sẻ nhiều câu hỏi nhức nhối: Vì sao nông dân Việt vẫn chịu cảnh bán rẻ? Vì sao sản lượng lớn mà giá trị gia tăng thấp? Và vì sao thương mại quốc tế không phải chỉ là xuất khẩu sản phẩm? Chính những trăn trở ấy đã dẫn tới cuốn Right to Win - Cửa thắng của nông nghiệp Việt, nơi bà Ức My chia sẻ tư duy, kinh nghiệm và lộ trình cho nông nghiệp Việt tham gia chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo cuốn sách, thách thức lớn nhất của nông nghiệp Việt Nam không phải năng suất, mà là lãng phí: lãng phí phân bón, lãng phí do canh tác thiếu thiết kế và lãng phí lớn nhất là sản xuất xong mới lo đầu ra. Nông dân buộc bán rẻ cho thương lái vì không có kế hoạch ngay từ đầu. Gốc rễ của lãng phí nằm ở chỗ thiếu một hệ thống tính toán tổng thể.

Chỉ có thể mở “cửa thắng” khi coi bền vững là bản chất

Nhận định về “cửa thắng” nông nghiệp Việt, bà Đặng Huỳnh Ức My cho rằng, không nằm ở năng suất, mà ở cách tổ chức phát triển bền vững trên toàn bộ hệ thống. Theo đó, bền vững không phải là khẩu hiệu hay công cụ truyền thông, có cũng không chỉ là những bộ tiêu chuẩn để doanh nghiệp đạt chứng chỉ. Bền vững phải trở thành bản chất, gắn vào mọi quyết định từ đồng ruộng, nhà máy đến bàn đàm phán thương mại quốc tế.

Cuốn sách “Right to Win - ‘Cửa thắng’ của nông nghiệp Việt” do bà Đặng Huỳnh Ức My - Chủ tịch Hội đồng Quản trị AgriS (Công ty Cổ phần Thành Thành Công - Biên Hòa, mã SBT) chủ biên.

Chỉ khi ESG được tích hợp gốc rễ từ R&D, nông học, công nghệ chế biến đến văn hóa quản trị, doanh nghiệp mới có thể tạo ra lợi thế lâu dài. AgriS đã đầu tư mạnh vào nông học chính xác, dùng hệ thống GPS và drone để giám sát canh tác, giảm lượng phân bón hóa học và tối ưu nước tưới. Betrimex xây dựng trung tâm R&D để nghiên cứu đa dạng hóa sản phẩm từ dừa, không chỉ dừng lại ở nước giải khát. Các nông trường kiểu mẫu (demo farm) theo mô hình sandbox được xây dựng tại Úc, Việt Nam, Lào và Campuchia nhằm tạo ra các phòng thí nghiệm mở để thử nghiệm canh tác, chế biến và dữ liệu trong phạm vi giới hạn, giúp thử - sai - điều chỉnh nhanh trước khi nhân rộng.

Từ cơ sở này, AgriS và Betrimex đã triển khai mô hình ba trung tâm vận hành (3C): AgriC tập trung vào nông học chính xác và công nghệ số; ProC nâng tầm chế biến và tuần hoàn phụ phẩm theo triết lý Zero Waste; ComC mở rộng thương mại quốc tế, giúp nông sản Việt hiện diện bền vững trong chuỗi cung ứng toàn cầu. Mô hình này là minh chứng về hệ điều hành nông nghiệp công nghệ cao, vượt trên tuân thủ, đồng thời tạo ra ngôn ngữ chung để nông nghiệp Việt đối thoại với thế giới.

Bền vững chỉ có ý nghĩa khi được đo đếm bằng kết quả cụ thể. AgriS đạt chứng chỉ Bonsucro - một chuẩn quốc tế khắt khe cho ngành mía đường buộc doanh nghiệp minh bạch về chuỗi cung ứng, về phát thải và về quyền lợi người lao động. Betrimex đạt chứng chỉ Fairtrade, giúp hơn 7.000 hộ nông dân dừa được đảm bảo thu nhập công bằng và tiếp cận vốn cải thiện canh tác. Chính nhờ những thực hành này, cây mía và trái dừa Việt Nam đã bước ra chuỗi cung ứng toàn cầu, có mặt trên kệ hàng của nhiều siêu thị nổi tiếng như Walmart, Tesco… và sòng phẳng trao đổi, tư vấn giải pháp cho các đối tác toàn cầu. Đây là minh chứng rằng: chỉ khi coi bền vững là bản chất, doanh nghiệp Việt mới có thể mở “cửa thắng” trong thương mại quốc tế.

Tầm nhìn Net Zero 2035 của AgriS và Zero Waste cấp độ 2 vào năm 2040 của Betrimex

AgriS đặt mục tiêu Net Zero 2035 với lộ trình cụ thể. Giai đoạn 2022–2024: kiểm kê toàn diện phát thải, chuẩn hóa dữ liệu chuỗi giá trị qua hệ thống số hóa DigiFactory và Farmer Relationship Management, khởi động các dự án điện mặt trời, ủ phân hữu cơ và chương trình trồng 10 triệu cây xanh tại vùng nguyên liệu. Từ 2025–2030, AgriS bước vào giai đoạn tăng tốc: mở rộng demo farm, thay thế dần phân hóa học bằng phân hữu cơ, đưa toàn bộ nhà máy sử dụng 100% năng lượng tái tạo và chuyển đổi lò hơi sinh khối, xanh hóa logistics.

Giai đoạn 2031–2035 tập trung hoàn thiện và lan tỏa: đạt Zero Waste to Landfill, 90% rác thải được tái chế hoặc tái sử dụng, đồng thời kiểm soát chặt chẽ phát thải phạm vi 3 nhờ FRM, logistics xanh và bao bì tuần hoàn. Lộ trình này cho thấy Net Zero không phải là một cam kết ở khâu cuối cùng của chu trình sản xuất, mà là sự chuyển đổi toàn diện với từng bước cụ thể và đo đếm được, hướng tới mục tiêu 2035 một cách thực chất và bền vững.

Betrimex theo đuổi Zero Waste cấp độ 2 vào năm 2040 bằng cách vận hành chuỗi giá trị tuần hoàn toàn diện. Một trái dừa có thể tạo ra nước giải khát Cocoxim, dầu dừa tinh luyện, sữa dừa, bột dừa và cả sản phẩm thay thế nhựa sinh học. Betrimex cũng xây dựng dây chuyền tận dụng vỏ và xơ dừa làm nguyên liệu cho phân bón hữu cơ và vật liệu xây dựng. Nhờ vậy, phụ phẩm không bị bỏ phí mà được biến thành giá trị mới. Trên thực tế, đây đều là các dự án đang được Betrimex thực hiện và liên tục cải tiến.

Bà Đặng Huỳnh Ức My khẳng định rằng, ESG phải trở thành gốc rễ trong chiến lược, là hệ điều hành giúp doanh nghiệp Việt giao tiếp bằng ngôn ngữ toàn cầu, tiếp cận vốn xanh, nâng cao năng lực quản trị và xây dựng niềm tin dài hạn. Đồng thời, nông nghiệp công nghệ cao cần bắt đầu từ nông học chính xác và dữ liệu minh bạch, được chứng minh và nhân rộng qua những mô hình nông trường kiểu mẫu (demo farm), mở ra nền tảng hợp tác đa phương giữa doanh nghiệp, nhà khoa học, các định chế tài chính, nông dân và khách hàng quốc tế.

Thùy Vinh