Rita Ora bị chỉ trích cố tình chiếm dụng văn hóa da màu

Tuy ngôi sao của bản hit Hot Right Now thường xuyên nhắc tới nguồn gốc Albania của mình trong các show truyền hình, Rita Ora vẫn phải hứng chịu nhiều “búa rìu” dư luận vì những hành động “chiếm dụng văn hóa” của mình.

Rita bị một tài khoản Twitter tố chiếm dụng văn hóa da màu khi liên tục sử dụng các kiểu tóc đặc trưng của người gốc Phi như afro, tóc tết, ... và nhuộm da nâu (Ảnh trên Instagram cá nhân của Rita Ora từ 2015).

Dòng tweet châm ngòi cho toàn bộ cuộc tranh luận tới thời điểm này đã có hơn 110 nghìn lượt thích chỉ sau hai ngày. “Phát hiện ra Rita Ora không có một tí xíu nào là người da màu và bố mẹ cô ta là người da trắng 100% thật sự khiến tôi hoang mang. Cô ta đã lừa chúng ta là người da màu suốt thời gian qua” – nội dung dòng tweet viết.

Dòng tweet châm ngòi cho toàn bộ "lùm xùm" chiếm dụng văn hóa da màu của Rita Ora. Tạm dịch: “Phát hiện ra Rita Ora không có một tí xíu nào là người da màu và bố mẹ cô ta là người da trắng 100% thật sự khiến tôi hoang mang. Cô này hóa ra đã lừa chúng ta cô ta là người da màu xuất thời gian qua.”

Ora sinh ra ở Pristina, Nam Tư (hiện tại là Kosovo), bố mẹ là người Albania. Cô và gia đình di cư khỏi Albania vào năm 1991 khi cô mới được một tuổi, trong nỗ lực chạy trốn khỏi cuộc chiến tranh đẫm máu kéo dài dai dẳng cả thập kỉ cướp đi sinh mạng hơn một triệu người dân nước này.

Hồi tháng 4 vừa rồi, nữ ca sĩ nhạc pop 29 tuổi cũng nhắc đến những ký ức tuổi thơ khi là một người nhập cư tại nước Anh sau khi cô cùng chị gái Elena “thoát khỏi trại tập trung” tại Albania. Cô tới thăm Albania – trước đây là Yugoslavia – bất cứ khi nào cô có thể với gia đình. Nữ ca sĩ cũng luôn tự hào khoe những bộ trang phục và điệu nhảy truyền thống của Albania với người hâm mộ.

Năm 2016, khi được người dẫn chương trình Wendy Williams đặt câu hỏi trên sóng truyền hình “Tôi vẫn luôn nghĩ bạn có một nửa dòng máu da màu và một nửa là da trắng hoặc bạn phải là con lai cơ”, Rita tự tin đáp lại: “Mọi người thường nhầm như vậy đấy. Nhưng không, tôi là một người dân Albania gốc 100%.”

Hình ảnh Rita Ora trong những kiểu tóc đặc trưng của văn hóa da màu được chia sẻ rầm rộ trên Twitter.

Dòng tweet này đã làm dấy lên một làn sóng phẫn nộ từ một bộ phận lớn cư dân mạng. Chỉ trong vỏn vẹn hai ngày, chia sẻ này đã nhận được một “cơn bão” lượt thích, cùng với 22.4 nghìn lượt re-tweet và bình luận trái chiều.

“Cô ta đã giả vờ làm người da màu suốt thời gian qua.. cô ta thậm chí còn không có một tí xíu nào dòng máu da màu. Tôi shock thật sự đó. Mấy cô ả da trắng này đóng giả làm người da màu dễ ghê ha ..”

“Nếu mấy người biết Rita Ora không hề lai tí nào thì tốt cho mấy người thôi, nhưng đừng có tỏ vẻ khinh bỉ chúng tôi như thể bọn này có vấn đề... khi nghĩ cái cô này là người da đen nhé.”

Một cư dân mạng lên tiếng bênh vực Rita Ora: “Rita Ora đã khá thường xuyên lên tiếng về vấn đề này rồi. Tôi tin là cô ấy đã quá mệt mỏi vì mấy người cứ nhầm cô ấy là người da màu khi mà cô ấy hoàn toàn chỉ mang dòng máu Albani.” Đáp trả tài khoản này, một bình luận khác đưa ra lí luận: “nếu cô ta quá mệt mỏi vì mọi người “ngộ nhận” cô ta là người da màu thì sao còn tết tóc, nhuộm da nâu và đội mấy cái bộ tóc giả xoăn xù trên đầu vậy??”

“Tôi không tin nổi mấy người ngây thơ vậy luôn ấy. Thật sự chỉ có mấy kẻ ngu ngốc mới không nhận ra là cô ta và đội ngũ của mình liên tục bơm vào đầu công chúng cái ý tưởng cô ta lai giữa hai dòng máu.”

Những hình ảnh Rita Ora để các kiểu đặc trưng của người gốc Phi được chia sẻ rầm rộ trên mạng xã hội, với hàng loạt cư dân mạng tỏ ra bất ngờ trước thông tin này. “Hóa ra chúng ta bị lừa suốt thời gian vừa qua .. Hóa ra cô ta đã cố tình chiếm dụng văn hóa da màu để trục lợi bấy lâu nay ư .. Tôi không thể tin nổi! Thế mà tôi vẫn luôn đinh ninh cô ta là con lai cơ đấy!”

Chiếm dụng văn hóa (tiếng Anh: cultural appropriation) là việc sử dụng những yếu tố và phong tục của nền văn hóa mà thiếu sự tìm hiểu về nền văn hóa đó dẫn đến sử dụng sai bối cảnh, cách thức … Khi ấy, hành động “đi mượn nét văn hóa” dễ trở thành thiếu tôn trọng nét văn hóa ấy. Đây là một vấn đề gây nhiều tranh cãi trong ngành âm nhạc và giải trí, đặc biệt tại các nước Âu-Mỹ.

Tất nhiên ngoài những lời chỉ trích, cũng có rất nhiều người đứng về phía nữ ca sĩ sinh năm 1990. “Cô ấy lừa mấy người là cô ấy da màu lúc nào vậy? Mấy người tự bịa ra đấy chứ. Chưa có một lần nào Rita tự nhận hay cố tỏ ra cô ấy là người da màu luôn ấy. Nhìn đi nhìn lại tôi cũng chỉ thấy đây là một nữ ca sĩ thỉnh thoảng muốn thay đổi ngoại hình của mình như bao người khác mà thôi.”

Tuy ngôi sao Hot Right Now thường xuyên nhắc đến nguồn gốc Albania của mình, Rita Ora vẫn hứng chịu nhiều "búa rìu" dư luận cáo buộc cô chiếm dụng văn hóa da màu. Trong ảnh là Rita Ora cùng mẹ và em gái Elena.

Một người hâm mộ khác cũng lên tiếng bênh vực Rita Ora: “Cô ấy sinh ra đã có những đường nét khuôn mặt như vậy rồi. Chưa bao giờ cô ấy phải giả vờ là người da màu cả.”

“Cô ấy đã nhắc về gốc gác Albani của mình một cách đầy tự hào rất nhiều lần rồi ấy. Ừ thì cô ấy có tết tóc một vài lần, nhưng người da màu thì cũng nhuộm tóc vàng cơ mà.”

Rita Ora đăng ảnh chúc mừng Ngày độc lập của Kosovon trên Instagram cá nhân của mình vào năm 2012.

Hiện tại Rita vẫn chưa lên tiếng về vụ lùm xùm này.

Bảo Anh