Robot Pepper tích hợp ChatGPT tương tác với công chúng, khiến người xem 'khó xử'
Lần đầu tiên xuất hiện tại một sự kiện công nghệ công cộng, robot hình người Pepper được tích hợp ChatGPT đã mang đến trải nghiệm giao tiếp AI trong thế giới thực, hé lộ sự phức tạp trong cảm xúc và kỳ vọng của con người đối với robot.
Robot Pepper. Ảnh: iStock
Khi robot rời phòng thí nghiệm
Tại một lễ hội đổi mới sáng tạo ở Úc, các nhà nghiên cứu từ Đại học Canberra đã mang đến một bất ngờ đặc biệt: robot hình người Pepper, được tích hợp công nghệ ChatGPT để đối thoại tự nhiên, được đưa vào không gian công cộng để thử nghiệm phản ứng của người xem.
Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nghiên cứu robot xã hội, khi lần đầu tiên một hệ thống AI hiện thân (embodied AI) như Pepper có cơ hội tương tác với công chúng trong môi trường không kiểm soát.
Robot Pepper được lập trình để thu âm giọng nói rồi chuyển thành văn bản, gửi cho ChatGPT rồi nhận phản hồi, và sau đó phát lời thoại qua công nghệ chuyển văn bản thành giọng nói.
Trong số 88 người tham gia khảo sát, họ phản ứng khá đa dạng: từ thích thú, tò mò đến ngại ngùng, thất vọng. Sự tương phản giữa ngoại hình “giống người” của Pepper và khả năng tương tác còn hạn chế khiến một số người kỳ vọng nhiều hơn so với những gì robot thực sự có thể làm được.
Các nhà nghiên cứu cho biết phản ứng ban đầu đóng vai trò quan trọng trong việc định hình mối quan hệ giữa con người và công nghệ. Đồng thời, thử nghiệm này cung cấp góc nhìn chân thực hơn về cách AI được tiếp nhận trong bối cảnh thực tế, như trong giáo dục, chăm sóc sức khỏe hay bán lẻ.
Kỳ vọng của con người và giới hạn công nghệ
Khảo sát từ sự kiện đã làm nổi bật bốn chủ đề lớn: đề xuất cải tiến, kỳ vọng tương tác giống con người, phản ứng cảm xúc và cảm nhận về ngoại hình robot.
Nhiều người đánh giá cao việc Pepper duy trì giao tiếp bằng mắt và có cử chỉ tay chân. Tuy nhiên, sự thất vọng xuất hiện khi robot không hiểu các tín hiệu phi ngôn ngữ như nét mặt, hoặc không thể đáp lại những hành động đơn giản từ con người.
Một số người chia sẻ rằng họ cảm thấy “khó xử” khi Pepper nói quá nhiều, không biết khi nào nên dừng hoặc nhường lượt – những yếu tố vốn là điều tất yếu trong giao tiếp giữa người với người.
Ngoài yếu tố kỹ thuật, một số phản hồi còn đề cập đến tính bao hàm văn hóa và ngôn ngữ. Một số người dùng bản ngữ không phải tiếng Anh gốc, đặc biệt là người bản địa cho biết họ cảm thấy không được phản ánh đúng trong cách robot phản hồi. Điều này cho thấy AI, khi hiện diện dưới dạng hình người, dễ bị kỳ vọng phải hành xử như con người thật sự, kể cả về mặt xã hội và văn hóa.
Dựa trên các phản hồi, nhóm nghiên cứu nhận định rằng nếu muốn robot xã hội được chấp nhận rộng rãi, cần có các cải tiến vượt ra ngoài hiệu năng kỹ thuật: đó là khả năng giao tiếp phù hợp với các bối cảnh văn hóa, phản ứng hợp lý với cảm xúc người dùng, và đáp ứng các kỳ vọng xã hội, từ việc biết lắng nghe đến tuân thủ vai trò hội thoại.
Tương lai của robot trong đời sống
Dù Pepper còn nhiều điểm cần cải tiến, nghiên cứu lần này được đánh giá là một bước quan trọng để hiểu rõ hơn sự chuyển đổi xã hội mà robot hình người có thể mang lại.
Trong khi nhiều nghiên cứu trước đây chỉ tập trung vào môi trường phòng thí nghiệm, thử nghiệm công cộng của Pepper giúp mở rộng hiểu biết về cách robot tương tác với đa dạng người dùng, với đủ sắc thái cảm xúc và nhu cầu.
Theo nhóm nghiên cứu, để robot AI có thể đóng vai trò trong các lĩnh vực đời sống như giáo dục, chăm sóc sức khỏe, hoặc phục vụ cộng đồng, chúng cần vượt qua “rào cản cảm xúc” và “khoảng cách kỳ vọng” mà người dùng đặt ra. Sự hiện diện vật lý, giống con người của robot như Pepper khiến người dùng gán cho nó những kỳ vọng mà hệ thống AI hiện tại chưa thể đáp ứng hoàn toàn.
Mặc dù vậy, cuộc gặp gỡ giữa Pepper và công chúng không phải là thất bại. Nó mở ra đối thoại xã hội cần thiết về mối quan hệ giữa con người và máy móc, đồng thời là lời nhắc rằng công nghệ để được chấp nhận cần thấu hiểu cả yếu tố cảm xúc, văn hóa và xã hội, chứ không chỉ đơn thuần là khả năng “trả lời đúng câu hỏi”.
Một người tham gia trò chuyện với Pepper đã nhận xét: “Nó không hoàn hảo, nhưng khiến tôi bắt đầu nghĩ về tương lai nơi con người và máy móc cùng tồn tại, không chỉ ở văn phòng, mà ngay trong cuộc sống hàng ngày”.
