Rút kinh nghiệm về việc phân hóa vai trò của bị cáo trong vụ án giết Voọc chà vá
Vừa qua, Phòng thực hành quyền công tố và kiểm sát xét xử phúc thẩm hình sự (Phòng 7) VKSND tỉnh Hà Tĩnh đã ban hành thông báo rút kinh nghiệm đối với vụ án Phan Trọng Sơn cùng đồng phạm phạm tội Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm do TAND huyện Hương Khê xét xử sơ thẩm.
Nội dung vụ án và quá trình giải quyết như sau: Khoảng 10 giờ ngày 17/11/2018, Phan Trọng Sơn đi từ khu vực Khe Trồ thuộc tiểu khu 206 vườn Quốc gia Vũ Quang (Hà Tĩnh) về nhà, khi đi đến tiểu khu 191A thì phát hiện 1 cá thể Voọc chà vá chân đỏ đang bị mắc bẫy nên đã bắt và đưa về bán cho Thái Kim Hồng lấy 1.100.000 đồng. Theo yêu cầu của Thái Kim Hồng, Phan Trọng Sơn đã đưa cá thể Voọc đến nhà Thái Văn Sáng (ở xóm 2, xã Hòa Hải, huyện Hương Khê).
Khoảng 14 giờ cùng ngày, Thái Kim Hồng gọi Phan Văn Hợi và Thái Đình Quy đến nhà Thái Văn Sáng để giết cá thể Voọc làm mồi uống rượu, sau đó Phan Văn Hợi gọi Thái Vinh Quang đến cùng tham gia giết cá thể Voọc. Trong quá trình giết cá thể Voọc, Phan Văn Hợi sử dụng điện thoại di động phát trực tiếp toàn bộ diễn biến lên mạng xã hội qua tài khoản Facebook mang tên “PhanHoi”.
Các bị cáo tại phiên tòa sơ thẩm. Ảnh: H.T
Tại Kết luận giám định số 954/STTNSV ngày 6/12/2018 của Viện sinh thái và Tài nguyên sinh vật kết luận: 01 cá thể động vật (được ghi trên đĩa DVD) là loài Voọc chà vá chân đỏ (Voọc chà vá chân nâu) có tên khoa học là Pygathrix nemaeus.
Loài Voọc chà vá chân đỏ (Voọc chà vá chân nâu) Pygathrix nemaeus có tên trong phụ lục I, Danh mục loài nguy cấp, quý, hiếm được ưu tiên bảo vệ (ban hành kèm theo Nghị định 160/2013/NĐ-CP ngày 12/11/2013 của Chính phủ).
Bản án hình sự sơ thẩm số 11/2019/HSST ngày 17/4/2019 của TAND huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh xét xử, tuyên các bị cáo: Thái Kim Hồng, Phan Văn Hợi, Thái Đình Quy, Phan Trọng Sơn, Thái Vinh Quang, Thái Văn Sáng phạm tội Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm.
Căn cứ điểm a khoản 1 Điều 244; điểm s khoản 1, khoản 2 Điều 51 Bộ luật Hình sự; điểm x khoản 1 Điều 51 Bộ luật Hình sự đối với bị cáo Thái Vinh Quang; Điều 54, Điều 65 Bộ luật Hình sự đối với bị cáo Thái Vinh Quang, Phan Trọng Sơn, Thái Văn Sáng, Hội đồng xét xử tuyên phạt bị cáo: Thái Kim Hồng 15 tháng tù, Phan Văn Hợi, Thái Đình Quy mỗi bị cáo 12 tháng tù. Thời hạn tù của các bị cáo tính từ ngày thi hành án. Xử phạt các bị cáo: Thái Vinh Quang, Phan Trọng Sơn, Thái Văn Sáng mỗi bị cáo 9 tháng tù đều cho hưởng án treo. Thời gian thử thách 18 tháng tính từ ngày tuyên án sơ thẩm.
Bản án còn quyết định về xử lý vật chứng, án phí và quyền kháng cáo theo quy định.
Ngày 17/5/2019, VKSND tỉnh Hà Tĩnh đã kháng nghị phúc thẩm (số 23/QĐ-VKS-P7) đối với Bản án hình sự sơ thẩm số 11/2019/HSST ngày 17/4/2019 của TAND huyện Hương Khê theo hướng tăng hình phạt và không cho bị cáo Phan Trọng Sơn được hưởng án treo.
Theo VKSND tỉnh Hà Tĩnh, Bản án hình sự sơ thẩm số 11/2019/HSST ngày 17/4/2019 của TAND huyện Hương Khê xét xử các bị cáo: Phan Trọng Sơn, Thái Kim Hồng, Phan Văn Hợi, Thái Đình Quy, Thái Vinh Quang, Thái Văn Sáng về tội Vi phạm quy định về bảo vệ động vật nguy cấp, quý, hiếm, quy định tại điểm a khoản 1 Điều 244 Bộ luật Hình sự là có căn cứ, đúng người, đúng tội.
Tuy nhiên, khi phân hóa vai trò của các bị cáo, Tòa án cấp sơ thẩm chưa đánh giá đúng tính chất, mức độ, hậu quả hành vi phạm tội của bị cáo Phan Trọng Sơn dẫn đến sai lầm khi quyết định biện pháp chấp hành hình phạt tù đối với bị cáo. Trong vụ án này, bị cáo Phan Trọng Sơn là người bắt được cá thể Voọc, sau đó bán lại cho Thái Kim Hồng lấy 1.100.000 đồng.
Mặc dù, khi bán cá thể Voọc, Sơn không biết mục đích của bị cáo Hồng mua để giết thịt và không tham gia giết cá thể Voọc nhưng hành vi bắt và bán cá thể Voọc của Phan Trọng Sơn là nguyên nhân dẫn đến hành vi phạm tội của các bị cáo khác trong vụ án. Việc Tòa án cấp sơ thẩm nhận định bị cáo Phan Trọng Sơn giữ vai trò thứ yếu, từ đó áp dụng Điều 65 Bộ luật Hình sự cho bị cáo hưởng án treo là chưa đánh giá đúng tính chất và hậu quả của hành vi phạm tội do bị cáo gây ra, không đảm bảo tính nghiêm minh, hạn chế tác dụng giáo dục, phòng ngừa tội phạm.
Tại bản án hình sự phúc thẩm số 111/2019/HS-PT ngày 22/8/2019, TAND tỉnh Hà Tĩnh đã chấp nhận một phần kháng nghị của VKSND tỉnh Hà Tĩnh, sửa bản án sơ thẩm không cho bị cáo Phan Trọng Sơn được hưởng án treo.
Sau khi có kết quả xét phúc thẩm, Phòng 7 VKSND tỉnh Hà Tĩnh đã thông báo rút kinh nghiệm kịp thời đến các đơn vị VKS cấp huyện nghiên cứu, rút kinh nghiệm nhằm thực hiện tốt hơn công tác thực hành quyền công tố, kiểm sát xét xử các vụ án hình sự trong thời gian tới.
