Sách y học cổ đắt khách, nhà sưu tập sẵn sàng chi hàng triệu USD

Gene Flamm có một bộ sưu tập lớn. Ảnh: WSJ

Tim Opler đang tìm kiếm danh mục của một cuộc đấu giá trang sức trực tuyến để làm quà sinh nhật cho vợ thì tình cờ phát hiện ra một thứ thú vị hơn.

Một nhà đầu tư trong giới ngân hàng ở New York đã dành vài giờ tiếp theo để xem qua những cuốn sách y khoa quý hiếm và đã thấy khoảng 20 cuốn khiến ông hứng thú. Ba năm kể từ ngày đó, ông đã mua tới hàng trăm cuốn sách y khoa cổ, trưng bày trên các kệ trong văn phòng ở Manhattan. Ước tính bộ sưu tập này trị giá 400.000 USD.

Bộ sưu tập của ông có một trong sáu ấn bản còn lại của cuốn hướng dẫn đỡ đẻ năm 1669. Opler cho biết: "Một người nào đó cách đây 400 hoặc 500 năm đã làm điều này, và tôi thấy điều đó thật tuyệt vời".

Thị trường sách y khoa cổ sôi động

Sự yêu thích của các chủ ngân hàng, bác sĩ hay nhiều người khác với lịch sử y khoa, cùng với mong muốn sở hữu những cuốn sách bìa cứng hoặc bản thảo có niên đại hàng thế kỷ về giải phẫu học và cách điều trị bệnh nhân, đang đẩy giá các văn bản này lên cao.

Giá trị của các cuốn sách y khoa quý hiếm được bán đấu giá trong bốn năm qua đã lên tới hơn 26 triệu USD, đánh dấu sự gia tăng đáng kể từ con số khoảng 15 triệu USD kể từ những năm 1990, theo Stifel Financial.

Các nhà sưu tập lùng sục các hội sách, cùng nhau đi đến các thư viện nổi tiếng và so sánh các ghi chú trong các nhóm nhắn tin và các cuộc họp Zoom hàng tuần. Họ chi hàng nghìn USD trở lên để đấu giá, tìm cách trả giá cao hơn nhau và cao hơn các trường đại học. Với sự ngưỡng mộ và một chút ghen tị, họ đọc thuộc lòng tên các ấn bản người khác đang sở hữu.

"Đây là cuộc sống của tôi, không chỉ là sở thích nữa", Gene Flamm, 88 tuổi, người được những nhà sưu tập khác coi là trưởng nhóm, cho biết.

Flamm có công việc chính là Giáo sư kiêm Chủ tịch danh dự của khoa phẫu thuật thần kinh tại Trung tâm Y tế Montefiore Einstein ở thành phố New York. Ông cũng dành thời gian để thuyết trình về những cuốn sách y khoa cổ và lập danh mục bộ sưu tập của mình, với cơ sở dữ liệu hiện lên tới 10 gigabyte.

Flamm đã bị những tác phẩm này cuốn hút từ khi còn là sinh viên y khoa vào những năm 1960. Khi còn là bác sĩ nội trú, ông đã bán chiếc Porsche 356 B cũ của mình với giá 2.500 USD để mua một ấn bản năm 1555 cuốn De Humani Corporis Fabrica Libri Septem của bác sĩ người Flemish Andreas Vesalius vào thế kỷ 16.

De Humani Corporis Fabrica Libri Septem thu hút nhiều chú ý mỗi khi xuất hiện trên thị trường. Ảnh: WSJ.

"Tôi đã nói rằng tôi không cần ôtô, nhưng tôi chắc chắn muốn một ấn bản của Vesalius", Flamm nói.

Fabrica dày hơn 700 trang là một chiến lợi phẩm của những nhà sưu tập sách y khoa quý hiếm, những người coi loạt hình minh họa trong sách là tác phẩm nghệ thuật. Người ta nói rằng đây là văn bản toàn diện đầu tiên mô tả chính xác về cơ thể con người dựa trên việc mổ xẻ bệnh nhân đã qua đời.

Khi một ấn bản này được đấu giá, các nhà sưu tập không để bất cứ điều gì cản trở họ. Zlatko Pozeg, một bác sĩ phẫu thuật tim ở New Brunswick, Canada, từng đấu giá một ấn bản này trong khi đang thực hiện một ca phẫu thuật. Y tá của ông đã cầm điện thoại trong khi ông đưa ra giá. Cuối cùng, ông đã thắng.

"Tôi nhìn vào những cuốn sách này và cảm thấy như mình được sự trí tuệ từ chúng bao phủ, như thể một phần tinh thần của chúng đang ở trong phòng với tôi", Pozeg nói.

Việc một ấn bản Fabrica năm 1555 được bán với giá 2,2 triệu USD vào năm ngoái đã khiến thế giới sưu tập sách y khoa quý hiếm được chú ý.

Ấn bản này, được bán cho một trường đại học ở Bỉ tên là KU Leuven, có nhiều đoạn văn bị gạch bỏ, các bản vẽ đã chỉnh sửa, văn bản được viết lại và các bản sửa lỗi về dấu câu và chính tả. Một chuyên gia về Vesalius phát hiện ra rằng các chú thích là do tác giả viết và có thể là ông sửa lại cho một lần xuất bản mới.

Phấn khích với cảm giác săn lùng

Gerard Vogrincic, người bán, cho biết ông đã mua ấn bản này của Vesalius với giá 14.520 USD vào năm 2007. Ông cho biết ông cảm thấy thoải mái khi bán nó, đặc biệt là cho một trường đại học nơi các học giả có thể tiếp cận nó và vì ông có kế hoạch sử dụng số tiền thu được cho các lần mua tiếp theo.

"Tôi rất phấn khích khi được tận hưởng cảm giác hồi hộp khi săn lùng tác phẩm", Vogrincic, một nhà nghiên cứu bệnh học đã nghỉ hưu ở Bắc Vancouver, Canada, cho biết.

Những người hâm mộ liên tục tìm kiếm thông tin về các cuộc đấu giá và những hiệu sách trực tuyến để tìm ra các tác phẩm. Với một số người, bộ sưu tập trở nên lớn đến mức họ phải vật lộn để lưu trữ chúng.

Mario Molina, cựu giám đốc điều hành của trung tâm y tế Molina Healthcare, đã lưu trữ 14.000 cuốn sách của mình trong một căn phòng riêng tại ngôi nhà ở Los Angeles cho đến khi hết chỗ.

Còn Flamm chủ yếu lưu trữ bộ sưu tập 2.000 cuốn sách của mình trong phòng khách tại căn hộ đắt đỏ ở Manhattan Upper East Side. Căn phòng chứa đầy các kệ kính từ sàn đến trần nhà được ốp bằng các tấm đèn huỳnh quang để tránh làm nóng sách.

Trước khi chuyển đến Bloomington-Normal, bác sĩ tim mạch mới nghỉ hưu Brian Morrison cũng dành 12 kệ trong ngôi nhà ở Oregon của mình cho các cuốn sách của một tác giả duy nhất: một bác sĩ người Anh thế kỷ 16 tên là William Harvey, người đã viết De Motu Cordis, văn bản đầu tiên giải thích việc tim bơm máu đi lưu thông khắp cơ thể con người.

Sau khi mua các bài báo của bác sĩ người Anh Evan Bedford tại cuộc đấu giá năm 2020, Morrison đã phát hiện ra điện tâm đồ của Winston Churchill. "Nhịp tim của ông ấy nằm trong văn bản này. Là một bác sĩ tim mạch, tôi nghĩ đó là điều tuyệt vời nhất trên thế giới", Morrison nói.

Minh Hoa