'Sai lầm' Sri Lanka giúp Bắc Kinh có thể thuê cảng tới 198 năm

Ngoại trưởng Sri Lanka cho biết hợp đồng cho Trung Quốc thuê cảng Hambantota ở nước này trong 99 năm có thể được kéo dài lên 198 năm, gọi đó là "sai lầm" của chính phủ tiền nhiệm, tờ South China Morning Post đưa tin.

“Chính quyền tiền nhiệm đã phạm sai lầm khi hủy thỏa thuận cảng Hambantota, cho phép Trung Quốc thuê tới 99 năm và gia hạn thêm 99 năm nữa khi giai đoạn đầu tiên kết thúc" - Ngoại trưởng Sri Lanka Dinesh Gunawardena cho biết hồi cuối tuần trước.

Vị ngoại trưởng không nói liệu chính quyền Colombo có ý định thay đổi thỏa thuận hay không.

Cảng Hambantota, Sri Lanka. Ảnh: REUTERS

Thỏa thuận cho thuê cảng - được chính phủ tiền nhiệm ký kết vào năm 2017 để lấy tiền trang trải các khoản nợ đối với Trung Quốc - đã trở thành tâm điểm chú ý của cộng đồng quốc tế trong bối cảnh Bắc Kinh bị cáo buộc đang sử dụng "ngoại giao bẫy nợ" để gây ảnh hưởng địa chính trị.

Vị trí của cảng Hambantota ở cực nam của Sri Lanka và nhìn ra các tuyến đường biển quan trọng của Nam Á khiến nó trở thành một trung tâm hàng hải quan trọng tiềm năng ở Ấn Độ Dương.

Tổng thống Sri Lanka Gotabaya Rajapaksa cho biết ông muốn đàm phán lại thỏa thuận cảng với Trung Quốc ngay sau khi nhậm chức vào cuối năm 2019, nhưng sau đó bác bỏ tuyên bố này.

Tuy nhiên, vào ngày 6-2, Chủ tịch Cơ quan Quản lý cảng biển Sri Lanka - ông Daya Ratnayake nói với tờ Ceylon Today rằng tổng thống đang xem xét lại thỏa thuận cảng, cho biết Sri Lanka không thu được nhiều lợi ích từ thỏa thuận. Theo ông, Sri Lanka đã di dời căn cứ hải quân của họ khỏi khu vực do Trung Quốc kiểm soát “sau nhiều cuộc thảo luận với các quan chức Trung Quốc”.

Tướng Ratnayake cho biết: “Thỏa thuận với cảng Hambantota đáng lẽ không nên diễn ra. Hiện, chúng tôi đang đánh giá lại các đề xuất".

Hôm 24-2, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Trung Quốc Uông Văn Bân bác bỏ thông tin thỏa thuận đang được tái đàm phán. Thay vào đó, vị phát ngôn viên nói rằng hoạt động của cảng đang được mở rộng.

"Những thông tin vừa qua không đúng sự thật. Hợp đồng dựa trên cơ sở tự nguyện và bình đẳng giữa hai nước, nhằm biến cảng này thành trung tâm hậu cần, vận tải và công nghiệp tại Ấn Độ Dương" - ông nói.

Thỏa thuận cảng Hambantota là dự án trọng điểm trong Sáng kiến Vành đai và Con đường gây tranh cãi của Trung Quốc. Những người chỉ trích nói rằng thỏa thuận có thể làm trầm trọng thêm gánh nặng nợ nần của Sri Lanka, từ đó có thể đẩy Colombo vào tình thế chấp nhận các đòi hỏi mang tính địa chính trị của Bắc Kinh.

Ông Pang Zhongying - một học giả về quan hệ quốc tế tại Đại học Hải dương Trung Quốc - cho biết Bắc Kinh có thể sẽ phải đối mặt với nhiều áp lực hơn liên quan đến các hoạt động của họ ở Sri Lanka ở thời điểm gia tăng cạnh tranh với Mỹ và Ấn Độ trong khu vực này.

“Sri Lanka từ lâu đã là sân sau của Ấn Độ và nước này có mối quan hệ phức tạp với Ấn Độ. Đồng thời, khi chính quyền Tổng thống Mỹ Joe Biden đẩy mạnh chiến lược Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương, Trung Quốc rất có khả năng phải đối mặt với nhiều thách thức hơn nữa tại khu vực" - ông nhận định.

Trước đó, vào năm 2017, Sri Lanka đã nhận khoản vay 1,4 tỉ USD từ Trung Quốc để xây dựng cảng biển được đánh giá là cảng lớn nhất ở Nam Á này. Tuy nhiên, chính phủ Sri Lanka không có khả năng chi trả khoản nợ nên đã ký một hợp đồng trị giá 1,1 tỉ USD cho phép Trung Quốc thuê cảng Hambantota trong 99 năm để giúp nước này giảm nhẹ số nợ.

DƯƠNG KHANG