Sam Altman lo ngại năng lực AI của Trung Quốc khiến Mỹ khó giữ vị trí số 1

Sam Altman, Giám đốc điều hành OpenAI, cho biết Mỹ có thể đang đánh giá thấp những bước tiến quan trọng của Trung Quốc trong trí tuệ nhân tạo (AI), đồng thời cảnh báo rằng các biện pháp hạn chế công nghệ từ Mỹ không thể cản trở sự tiến bộ này.

“Tôi lo ngại về Trung Quốc”, doanh nhân 40 tuổi người Mỹ thừa nhận với hãng tin CNBC. Ông cho rằng cuộc chạy đua AI giữa Mỹ với Trung Quốc phức tạp hơn nhiều so với những gì mọi người nghĩ.

“Có một khía cạnh về năng lực suy luận giúp Trung Quốc có thể phát triển nhanh hơn. Họ có nghiên cứu, sản phẩm và rất nhiều tầng lớp trong toàn bộ vấn đề này. Tôi không nghĩ mọi thứ sẽ đơn giản như: Mỹ hay Trung Quốc đang dẫn trước?”, Sam Altman nói.

Sam Altman: Mỹ có thể đang đánh giá thấp tiến bộ AI của Trung Quốc - Ảnh: Shutterstock

Đánh giá từ Giám đốc điều hành OpenAI (công ty khởi nghiệp AI tạo ra chatbot ChatGPT) là một dấu hiệu khác cho thấy các công ty AI Trung Quốc đã rút ngắn khoảng cách với đối thủ Mỹ nhờ cách tiếp cận dựa trên trọng số mở hoặc mã nguồn mở, tức là công khai trọng số và mã nguồn mô hình để các nhà phát triển bên thứ ba có thể sử dụng, chỉnh sửa và phân phối.

Mô hình AI mã nguồn mở từ những công ty khởi nghiệp Trung Quốc như DeepSeek và MoonshotAI, cùng sản phẩm từ tập đoàn công nghệ lớn trong nước như Alibaba, Tencent và Baidu, đã ngày càng được ngành công nghiệp áp dụng rộng rãi nhờ chi phí thấp và nhiều tính năng sáng tạo.

Phát biểu của Sam Altman cũng đồng điệu với quan điểm mà Jensen Huang nêu hồi tháng 6. Giám đốc điều hành Nvidia cảnh báo rằng Huawei vẫn có khả năng mở rộng kinh doanh bán dẫn ngay cả khi Mỹ siết chặt kiểm soát xuất khẩu chip.

Jensen Huang từng nói rằng việc xem nhẹ năng lực của Huawei là “rất ngây thơ”. Ông ca ngợi khả năng thiết kế chip và hệ sinh thái đám mây của Huawei dùng để thay thế hệ thống của Nvidia ở Trung Quốc.

Trước đó, ông cũng nhấn mạnh rằng Huawei là “một trong những hãng công nghệ đáng gờm nhất trên thế giới” và cảnh báo rằng không nên coi nhẹ gã khổng lồ viễn thông Trung Quốc.

Tại lễ khai mạc Triển lãm Chuỗi Cung ứng Quốc tế Trung Quốc vào tháng 7.2025 ở thủ đô Bắc Kinh, Jensen Huang đã ca ngợi nhiều mô hình AI của Trung Quốc như DeepSeek, Alibaba, Tencent, MiniMax, và Baidu Ernie, gọi chúng là "đẳng cấp thế giới". Ông nhấn mạnh rằng những mô hình AI này góp phần thúc đẩy sự phát triển AI toàn cầu.

Hơn nữa, Giám đốc điều hành Nvidia cho rằng cách tiếp cận mã nguồn mở trong AI của Trung Quốc chính là "chất xúc tác cho tiến bộ toàn cầu", vì mở ra cơ hội cho mọi quốc gia và ngành công nghiệp được tham gia vào cuộc cách mạng AI.

Theo hãng tin Reuters, Nvidia đã phát triển một dòng GPU (bộ xử lý đồ họa) mới dành cho Trung Quốc dựa trên kiến trúc Blackwell mới nhất, mạnh hơn mẫu H20 mà hãng hiện được phép bán tại thị trường này.

Gần đây, chính quyền Trump đã đạt thỏa thuận nhận 15% doanh thu từ một số loại chip AI của Nvidia (gồm cả H20) và AMD bán sang Trung Quốc. Tuần trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump cũng để ngỏ khả năng cho phép xuất khẩu nhiều dòng chip Nvidia tiên tiến hơn sang quốc gia châu Á.

Cuối tháng 6 vừa qua, nhà khoa học máy tính nổi tiếng Harry Shum Heung-yeung (Thẩm Hướng Dương), cựu Phó chủ tịch điều hành mảng AI và Nghiên cứu toàn cầu tại Microsoft, cho rằng Trung Quốc vẫn tụt hậu so với Mỹ trong lĩnh vực chip AI, nhưng đang nhanh chóng bắt kịp về mặt thuật toán giữa bối cảnh cuộc chạy đua công nghệ khốc liệt giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới.

Harry Shum Heung-yeung từng là Phó chủ tịch điều hành mảng AI và Nghiên cứu tại Microsoft - Ảnh: SCMP

Harry Shum Heung-yeung cho biết cuộc cạnh tranh AI gồm ba yếu tố then chốt là chip, thuật toán và ứng dụng. Trong đó, “Mỹ rõ ràng vẫn vượt xa Trung Quốc về công nghệ chip”.

Ông nhấn mạnh rằng khoảng cách mà Trung Quốc đang đối mặt trong sản xuất chip “không thể được thu hẹp trong 1 hoặc 2 năm”. Theo nhà khoa học máy tính này, sức mạnh điện toán vẫn là thách thức lớn với các công ty ở Trung Quốc.

Để vượt qua những hạn chế đó, Harry Shum Heung-yeung (từng lãnh đạo mảng AI của Microsoft đến năm 2020) gợi ý rằng Trung Quốc nên tập trung vào các đột phá trong kỹ thuật thuật toán.

“Trung Quốc đang bám rất sát Mỹ về mặt thuật toán, và DeepSeek là một ví dụ điển hình”, ông nói.

Theo nhà khoa học máy tính nổi tiếng người Trung Quốc, DeepSeek chỉ dùng khoảng 10.000 chip AI nhưng đã đạt được kết quả tương đương các đối thủ hàng đầu tại Mỹ dù phải đối mặt với nhiều thách thức lớn. Con số này so với hàng trăm nghìn chip AI được các công ty Mỹ như OpenAI và Google sử dụng.

Sam Altman hoài nghi chiến lược hạn chế xuất khẩu GPU của Mỹ

Trước khả năng Mỹ sẽ tiếp tục hạn chế xuất khẩu GPU sang Trung Quốc nhằm làm chậm sự phát triển AI của nước này, Sam Altman tỏ ra hoài nghi về tính hiệu quả của chiến lược đó.

“Bản năng của tôi mách bảo rằng chiến lược đó không hiệu quả. Anh có thể kiểm soát xuất khẩu một thứ, nhưng có lẽ lại không phải là thứ quan trọng. Có thể người ta sẽ xây dựng nhà máy chế tạo bán dẫn hoặc tìm giải pháp thay thế khác. Tôi muốn có một giải pháp đơn giản, nhưng bản năng của tôi cho rằng điều đó rất khó”, doanh nhân này nhận xét.

“Nếu OpenAI không phát hành gpt-oss, thế giới sẽ chủ yếu dựa trên mô hình mã nguồn mở Trung Quốc”.

Trước khi trình làng mô hình ngôn ngữ lớn mới nhất GPT-5 hôm 8.8, OpenAI đã phát hành hai mô hình trọng số mở đầu tiên của mình kể từ GPT-2 năm 2019 là gpt-oss-120b và gpt-oss-20b. Hai mô hình này mang lại khả năng suy luận hiệu suất cao để các nhà phát triển và nhà nghiên cứu tùy chỉnh, sử dụng. Các trọng số của gpt-oss-120b và gpt-oss-20b được công khai, nhưng mã nguồn thì không.

“Rõ ràng là nếu chúng tôi không làm, thế giới sẽ chủ yếu dựa trên các mô hình mã nguồn mở của Trung Quốc. Đó chắc chắn là một yếu tố trong quyết định của chúng tôi. Không phải là yếu tố duy nhất, nhưng nó ảnh hưởng rất lớn”, Sam Altman nêu lý do OpenAI phát hành gpt-oss-120b và gpt-oss-20b.

Theo OpenAI, đây là hai mô hình suy luận trọng số mở tiên tiến có hiệu năng cao với chi phí vận hành thấp, được cấp theo giấy phép Apache 2.0 linh hoạt, cho phép mọi người tải về, tùy chỉnh và vận hành trên hạ tầng của mình.

Trong đó, gpt-oss-120b (117 tỉ tham số) đạt hiệu năng gần tương đương o4-mini của OpenAI và có thể chạy trên một GPU 80GB tiêu chuẩn, còn gpt-oss-20b (21 tỉ tham số) cho kết quả tương đương o3-mini và chỉ cần GPU 16GB để vận hành, phù hợp cho các thiết bị cục bộ.

Cả hai hỗ trợ xử lý ngữ cảnh dài lên đến 128.000 token và được thiết kế để hoạt động tốt với suy luận dạng chuỗi tư duy, tích hợp công cụ tìm kiếm trên web, gọi hàm cùng nhiều tác vụ lập trình, toán học, phân tích khoa học. Gọi hàm là tính năng cho phép mô hình gọi đến các hàm hoặc API (giao diện lập trình ứng dụng) bên ngoài để thực hiện một hành động cụ thể hoặc lấy thông tin mà mô hình không tự sinh ra được.

Trong AI, token là đơn vị nhỏ nhất của văn bản, như một từ, dấu câu hoặc thậm chí là một phần của từ (tùy theo cách xử lý).

gpt-oss-120b và gpt-oss-20b là hai mô hình trọng số mở đầu tiên của OpenAI từ năm 2019

OpenAI nhấn mạnh đây là bước tiến quan trọng nhằm “trao quyền cho các lập trình viên và doanh nghiệp được chạy và tùy chỉnh AI trên chính hệ thống của mình” mà không phụ thuộc hoàn toàn vào đám mây.

Sam Altman gọi gpt-oss “là một bước tiến lớn vì đây là mô hình suy luận trọng số mở hàng đầu, có hiệu năng thực tế mạnh mẽ tương đương o4-mini”.

Ông cho hay: “gpt-oss là bước ngoặt lớn. Đây là mô hình suy luận với trọng số mở tiên tiến, có hiệu năng thực tế mạnh mẽ, tương đương o4-mini. Bạn hoàn toàn có thể chạy nó cục bộ trên máy tính cá nhân (hoặc thậm chí trên điện thoại nếu dùng phiên bản nhỏ hơn). Chúng tôi tin rằng đây là mô hình mã mở tốt nhất và dễ sử dụng nhất trên thế giới hiện nay.

Chúng tôi rất háo hức khi mang mô hình này - kết quả của hàng tỉ USD đầu tư nghiên cứu - đến với thế giới, với mục tiêu đưa AI vào tay được nhiều người nhất có thể. Chúng tôi tin rằng lợi ích mà mô hình này mang lại sẽ vượt xa rủi ro. Ví dụ, gpt-oss-120b có hiệu năng tương đương o3 trong việc xử lý các vấn đề sức khỏe phức tạp.

Chúng tôi rất kỳ vọng rằng việc phát hành này sẽ thúc đẩy những dạng nghiên cứu mới và các sản phẩm mới chưa từng có trước đây. Chúng tôi tin rằng tốc độ đổi mới trong lĩnh vực này sẽ tăng đáng kể và sẽ có nhiều người hơn trước có thể thực hiện những công việc quan trọng.

Sứ mệnh của OpenAI là đảm bảo rằng trí tuệ nhân tạo tổng quát (AGI) mang lại lợi ích cho toàn nhân loại. Vì vậy, chúng tôi rất phấn khởi khi thế giới đang bắt đầu xây dựng trên nền tảng AI mã mở, được tạo ra tại Mỹ, dựa trên các giá trị dân chủ, miễn phí cho mọi người và hướng tới lợi ích rộng khắp”.

Sam Altman lưu ý rằng hai mô hình này có thể chạy cục bộ trên máy tính cá nhân (mẫu nhỏ có thể chạy cả trên điện thoại cao cấp), mở ra rất nhiều ứng dụng mới.

AGI được coi là siêu AI có khả năng hiểu, học hỏi và thực hiện các nhiệm vụ đa dạng một cách linh hoạt giống hay vượt trội con người. OpenAI, công ty tạo ra chatbot ChatGPT, định nghĩa AGI là "một hệ thống có tính tự chủ cao, vượt trội hơn con người ở hầu hết công việc có giá trị kinh tế".

Sơn Vân