Samsung, TSMC bị Mỹ nhắm tới

Các đối tác của Mỹ đặt nhà máy tại Trung Quốc sắp gặp khó. Ảnh: Reuters/Florence Lo.

Theo Wall Street Journal, một quan chức Mỹ vừa cho biết nước này đang muốn chấm dứt quyền cho phép các nhà sản xuất chip hàng đầu thế giới tiếp cận công nghệ Mỹ tại Trung Quốc. Nếu đề xuất này thành hiện thực, căng thẳng thương mại giữa các bên có thể sẽ leo thang.

Hiện tại, các tập đoàn lớn như Samsung, SK Hynix (Hàn Quốc) và TSMC (Đài Loan, Trung Quốc) đang được hưởng những "đặc quyền" này. Nhờ vậy, họ có thể gửi thiết bị sản xuất chip của Mỹ đến các nhà máy của mình ở Trung Quốc mà không cần phải xin giấy phép cho từng lô hàng.

Siết chặt công nghệ chip

Theo đó, ông Jeffrey Kessler, người đứng đầu bộ phận kiểm soát xuất khẩu của Bộ Thương mại Mỹ, là người đưa ra đề xuất cắt quyền với 3 công ty nói trên. Theo những nguồn tin thân cận với WSJ, ông Kessler cho rằng đây là một phần trong nỗ lực của chính quyền Tổng thống Trump nhằm siết chặt việc chuyển giao công nghệ quan trọng của Mỹ sang Trung Quốc.

Nếu kế hoạch này được thực hiện, nó có thể gây ra nhiều xáo trộn lớn về cả mặt ngoại giao lẫn kinh tế. Đặc biệt, ngay đầu tháng này, Mỹ và Trung Quốc vừa đạt được một thỏa thuận "đình chiến thương mại" tại London. Trong đó, hai bên đã đồng ý tạm ngừng áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới hoặc bất kỳ hành động nào khác có thể gây tổn hại cho nhau.

Tuy nhiên, các quan chức Nhà Trắng lại cho rằng động thái này không phải là "leo thang" căng thẳng thương mại mới. Thay vào đó, nó được đưa ra để hệ thống cấp phép thiết bị chip của Mỹ trở nên giống với cách Trung Quốc đang quản lý việc xuất khẩu vật liệu hiếm.

Họ cũng nhấn mạnh rằng Mỹ và Trung Quốc vẫn đang tiến triển tốt trong việc hoàn tất thỏa thuận ở London và tiếp tục đàm phán thương mại.

Một phát ngôn viên của Bộ Thương mại Mỹ trấn an: "Các nhà sản xuất chip vẫn có thể hoạt động ở Trung Quốc. Những quy định mới này chỉ đơn giản là làm cho việc cấp phép giống như cách các công ty bán dẫn khác vẫn đang làm khi xuất khẩu sang Trung Quốc, đảm bảo Mỹ có một quy trình công bằng và song phương".

Tác động nghiêm trọng

Mặc dù Mỹ chì xem đây là một biện pháp đối ứng, việc siết chặt hoạt động của các nhà sản xuất chip toàn cầu tại Trung Quốc có thể bị coi là phản bội thỏa thuận London. Điều này cũng tiềm ẩn nguy cơ làm rạn nứt quan hệ giữa Mỹ với các đối tác như Hàn Quốc và Đài Loan, những khu vực có nhiều công ty bị ảnh hưởng nhất và từng cam kết đầu tư lớn vào Mỹ những năm gần đây.

Các nhà máy ở Trung Quốc được nhắc đến, trong đó có nhà máy sản xuất chip nhớ của Samsung tại Tây An, đóng vai trò quan trọng trong chuỗi cung ứng chip toàn cầu. Dù công nghệ ở những nhà máy này có thể không phải là tiên tiến nhất, nhưng sản lượng của họ lại được sử dụng rất phổ biến trong ô tô, thiết bị điện tử dân dụng và nhiều sản phẩm khác.

Các chuyên gia ngành nhận định, việc Mỹ siết chặt kiểm soát sẽ không ngay lập tức buộc các nhà máy sản xuất chip phải đóng cửa, nhưng về lâu dài, việc vận hành hiệu quả sẽ trở nên khó khăn hơn. Điều này có thể làm gián đoạn chuỗi cung ứng toàn cầu, đặc biệt khi các công ty đang phải đối phó với nhiều vấn đề do chiến tranh thương mại Mỹ - Trung gây ra.

Một nhà máy của TSMC tại Nam Kinh, tỉnh Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: WSJ.

Các nhà sản xuất chip có thể sẽ phải xin giấy phép riêng cho từng trường hợp từ chính phủ Mỹ để cung cấp cho các nhà máy ở Trung Quốc, đồng thời tìm kiếm thiết bị thay thế từ Nhật Bản và châu Âu.

Tuy nhiên, việc thu hồi các miễn trừ này chưa phải là quyết định cuối cùng. Đơn vị của ông Jeffrey Kessler tại Bộ Thương mại Mỹ vẫn chưa nhận được sự đồng thuận từ các bộ phận khác, như Bộ Quốc phòng. Nhiều quan chức trong chính quyền lo ngại việc loại bỏ miễn trừ sẽ vô tình giúp các công ty Trung Quốc phát triển và kiểm soát các nhà máy này.

Ông Kessler và một số quan chức khác kiên quyết cắt đứt Trung Quốc khỏi công nghệ Mỹ, cho rằng cần phải có biện pháp mạnh để hạn chế sự tiến bộ của Trung Quốc và thúc đẩy chuỗi cung ứng bên ngoài Trung Quốc.

Gần đây, chính quyền Mỹ đã ngừng bán chip cao cấp của Nvidia và AMD cho Trung Quốc, gây thiệt hại hàng tỷ USD doanh thu cho các công ty Mỹ.

Các công ty Hàn Quốc và Đài Loan cũng đã thông báo với chính quyền sở tại, hy vọng nhận được sự hỗ trợ vận động hành lang chống lại động thái này.

Các công ty này xem nhà máy của họ ở Trung Quốc là yếu tố quan trọng để cạnh tranh với các đối thủ Trung Quốc. TSMC, Samsung và SK Hynix đều đã đầu tư hàng tỷ USD vào các nhà máy ở Mỹ.

Việt Anh